ÇALIŞMA YAŞAMINDA PSİKOSOSYAL RİSKLERE PROAKTİF BİR YAKLA-ŞIM: ÖRGÜTSEL OMBUDSMANLIK MODELİ

Günümüz iş yaşamında, psikososyal riskler, çalışanların sağlık, güvenlik ve refah durumu üzerinde önemli tehdit-ler oluşturmaktadır. AB İş sağlığı ve Güvenliği ajansının araştırmasına göre, iş ortamlarında bu tür riskler, kronik stres, depresyon, tükenmişlik gibi durumlara yol açtığı gibi, işletmeler ve toplum için de önemli maliyetlere neden olabilmektedir. Kavramsal araştırmaya dayanan bu çalışma, psikososyal risklere karşı çözümler geliştirmek için önleyici bir yak-laşım olarak örgütsel ombudsmanlık modelini incelemeyi amaçlamaktadır. Konu, kamu hizmeti sunan kurumlar kadar sanayi ve turizm sektöründeki tüm işletmeleri kapsamaktadır.Son beş yıl içinde psikososyal riskleri önlemeye yönelik yasal girişimler yapılmıştır. Mobing genelgesi, Psikolojik taciz ve şiddetle mücadele kurulu, "Alo 170 hattı" gibi girişimler bu tür riskleri önlemeye yöneliktirler. "Alo 170" hattına gelen en çok şikâyet konuları, kötü muameleye maruz kalma, sözlü taciz, ayrımcılık, hakaret gibi nedenlere dayanmaktadır, Türkiye' de sağlık sektöründe yapılan kapsamlı bir araştırmada da, bu tür davranışların bireysel faktörler yanında kötü yöneticilik ve kurum kültürü gibi kurumsal faktörlere bağlı olduğunu ortaya koymaktadır.Ancak, söz konusu riskler, her zaman gözlemlenebilir ve kanıtlanabilir olmadığından, maruz kalanlar açısından tam bir çözüm bulunması ve sürdürülebilirliği zordur. Sadece, resmi yöntem ve prosedürlere dayalı çözüm yaklaşımları da tek başına yeterli olmamaktadır. Bu nedenle, bu tür riskleri minimuma indirmek için önleyici bir yaklaşım olarak, örgütsel ombudsmanlık işlevinin geliştirilmesi koruyucu bir sistem sağlayacaktır

ORGANIZATIONAL OMBUDSMAN MODEL AS A PROACTIVE APPROACH TO PSYCHOSOCIAL RISKS IN WORKING LIFE

Psychosocial risks are important threats for the safety and health of employees in contemporary business life. Re-searches show that these kind of risks in business environment lead to chronic stress, depression, exhaustion and they may cause significant costs to society This study based on conceptual research, aims to examine the organizational ombudsman model as a preventive approach to developing solutions against psychosocial risks. Subject covers all business in industry and tourism sector as well as institutions providing public services. In the last five years, legislative initiatives such as "Mobbing circular", Psychological harassment struggle com-mittee and "Alo 170 line" has made for the prevention of psychosocial risks. Most common complaints receeived by "Alo170 line", has been ill-treatment, verbal abuse, discrimination and insults. A comprehensive survey in the health sector in Turkey also reveals that such behaviors are due to institutional factors, such as management and corporate culture, alongside individual factorsThese risks are not always observable and demonstrable for people who are exposed. For this reason, only formal methods and procedures are not enough to solve the problems, so in order to minimize these kind of risks, develop-ment of organizational ombudsman model as preventive approach is going to provide a protective system

PDF

___

Alias, M., R., R.M. and Ismail, M., (2013). Predictors of workplace deviant behaviour:, European Journal of Training and Development, 37(2): 161-182
Bayram, S.(2011), Psikolojik taciz ve Başbakanlık genelgesi,Mali çözüm, Mart-Nisan
Beswick J, Gore J, Palferman D, (2006) Bullying at work: A review of the literature, Health and Safety Executive, UK
Conti, R., Angelis, J., Cooper, C., Faragher, B. and Gill, C. (2006), 'The effects of lean production on worker job stress', International Journal of Operations and Production Ma- nagement, 26, 1013-1038.
ÇSGB, (2011)AB İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri en iyi uygulamaları, Ankara
ÇSGB,(2014), İşyerlerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) Bilgilendirme Rehberi(Editör
Ebru Öztüm) Çalışma Genel Müdürlüğü, Ankara ÇSGB, 2012 iş sağlığı ve güvenliği risk değerlendirmesi yönetmeliği, (29.12.2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.)
Einarsen, S., Raknes, B. I. and Matthiesen, S. B. (1994), 'Bullyingand harassment at work and their relationships to work environment quality: an exploratory study', European Workand Organizational Psychologist, 4, 381-401.
EUROFOUND (2010) European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions ,5th European Working Conditions Survey
EU-OSHA (2007), European Agency for Safety and Health at Work, Expert forecast on emerging psychosocial risks related to occupational health and safety, Offi ce for Official Publications of the European Communities,
EU-OSHA (2012), European Agency for Safety and Health at Work, Management of oc- cupational safety and health: analysis of data from the European Survey of Enterprises on New and Emerging Risks (ESENER), Publications Office of the European Union, Luxem- bourg (https://osha.europa.eu/en/)
Merediith, Holmes, (2012) Creating A Better workplace, SWE Winter,
Howard, Charles, ( 2010) The Organizational Ombudsman: Origins, Roles and Operations A Legal Guide, (Chicago, IL, American Bar Association,
Howard Charles L. (2012) A Better Workplace Through The Organizational Ombuds, Shipman & Goodwin LLP Building November 8, (www.shipmangoodwin.com erişim tarihi: 14.01.2016)
Hülya Gül (2009) İş Sağlığında Önemli Bir Psikososyal Risk: Mobbing-Psikolojik Yıldırma, TAF Prev Med Bull 2009; 8(6):515-520
ILO -International Labour Organization (2011) ILO Introductory Report: Global trends and challenges,
İzmir, G.- Fazlıoğlu, A. (2010), İşyerinde Psikolojik taciz ve çözüm önerileri, Türkiye büyük millet meclisi kadın erkek fırsat eşitliği komisyonu, TBMM basımevi, Ankara
Judge, T. A., Bono, J. E. and Locke, E. A. (2000), 'Personality and job satisfaction: the mediating role of job characteristics', Journal of Applied Psychology, 85, 237-249.
Karatuna, I., Tınaz P.,(2010), İşyerinde Psikolojik Taciz: Sağlık sektöründe kesitsel bir araştırma, Türk-iş Yayını, Ankara
Goetz K, Berger, S., Gavartina, A., Zaroti1 S., Szecsenyi J., (2015) How psychosocial fac- tors affect well-being of practice assistants at work in general medical care? - a question- naire survey, BMC Family Practice (2015) 16:166 2-7
Kïrsten A Way, (2012 ) Psychosocial Hazards: Bullying, Aggression and Violence, Safety Institute of Australia Ltd, Tullamarine, Victoria, Australia
Lee, R. T. and Ashforth, B. E. (1996), 'A meta-analytic examination of the correlates of the three dimensions of job burnout', Journal of Applied Psychology, 81, 123-133.
Leka, S., Griffi ths, A. and Cox, T. (2004), Work organisation and stress -- Systematic problem approaches for employers, managers and trade union representatives, World He- alth Organisation, Geneva.
Rowe, Mary (2009) An Organizational Ombuds Office In a System for Dealing with Conf- lict and Learning from Conflict, or "Conflict Management System" Harvard Negotiation Law Review, Vol. 14: Winter,279-288
Morse, J., (2010) Tackling Systematic incivility Problems. The Ombudsman as Change Agent Journal of The İnternational Ombudsman Association Volume: 3 Number 2 s.34-38
Nivarthi S.,, Quazi A. Saleh, A.(2013), Corporate Social Responsibility Ombudsman: A Proactive Perspective, Proceedings of 9th Asian Business Research Conference 20-21 December, , BIAM Foundation, Dhaka,
Parker, S. K., Griffi n, M. A., Sprigg, C. A. and Wall, T. D. (2002), 'Eff ect of temporary contracts on perceived work characteristics and job strain: a longitudinal study', Person- nel Psychology, 55, 689-719.
Pearson, C. A. L. (1992), 'Autonomous workgroups: an evaluation at an industrial site', Human Relations, 45, 905-936.
Rick, J. and Briner, R. B. (2000), 'Psychosocial risk assessment: problems and prospects', Occupational Medicine, 50, 310-314
Singer, Andrew (2010) On The Evolving Corporate Ombudsman, ETHİKOS March/ april, vol.23 No.5 s.10-13
Van Stolk, C., Staetsky, L., Hassan, E. ve Kim, C.W.(2012) Management of Psychosocial Risks At Work. EU-OSHA, Luxemburg.
Vatansever, Ç., (2014) Risk değerlendirme'de yeni bir boyut: Psikososyal Tehlike ve risk- ler, Çalışma ve Toplum Dergisi 2014/1