BURSA HANLARININ GÜNCEL KULLANIM PRATİKLERİ VE ZİYARETÇİ GÖRÜŞLERİNİN KÜLTÜREL MİRASIN YAŞATILMASI BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Kültürel miras mekânları ve daha özelde tarihî alanlar, bir kentin kimliği, bilinirliği, turizm potansiyeli ve kent ekonomisi açısından önem taşırlar. Bununla birlikte söz konusu alanlar, bazen o yerin sakinleri bazense turistler için bir odak noktası ya da gelip geçilen bir mekân olabilmektedirler. Bu çalışma, bir kültürel miras mekânı olan Bursa Hanlar Bölgesi’ndeki hanların korunması ve yaşatılması için verilecek kararlara katkı sunmayı amaçlamaktadır. Bu amaca yönelik olarak hanların ziyaretçi profili, kullanım pratikleri ve bilinirliği ile ziyaretçilerin mekân kullanımına dair görüş, tutum ve önerileri ortaya konmaya çalışılmıştır. Araştırma mekânı olarak Koza Han, Pirinç Han ve Fidan Han seçilmiş; seçilen hanların ziyaretçilerinden yüz yirmi katılımcıya anket uygulanmıştır. Anketlerden elde edilen veriler çapraz tablolar, ki-kare, t-testi, tek yön anova ve korelasyon analizleri ile yorumlanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre hanların kullanıcı profilleri ve kullanım amaçları birbirinden farklılaşmakla birlikte, daha ziyade ücretli çalışanlar, ev hanımları ve öğrencilerden oluşan kent sakinleri tarafından ziyaret edilmektedirler. Ziyaretçilerin görüşleri, hanları mimarî ve tarihî açıdan yeterince ilgi çekici bulmadıklarını yansıtmaktadır. Ziyaretçilerce Bursa hanlarının miras değerinden ziyade gündelik işlevlere yanıt verebilmesi öncelenmiştir. Hanların gündelik yaşamla süregelen bağı koparılmadan, turistik ve miras potansiyellerinin iyileştirilmesine ihtiyaç duyduğu görülmüştür.

PDF

___

Ağın, S. (2014). Bursa Hanlar Bölgesi’ndeki kentsel dış mekânların kalite açısından değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
Alkan, F. (2019). Günümüze ulaşmayan Bursa hanları. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
Arabacıoğlu, F. P. ve Aydemir, I. (2007). Tarihi çevrelerde yeniden değerlendirme kavramı. Megaron: YTÜ Mim. Fak. Dergisi, 2(4), 204-212.
Aygen, Z. (1996). Kentlerin tarihi dokusu korunmalı mıdır? Cogito: Kent ve Kültürü, (8), 43-62.
Tabachnick, B. G. ve Fidell L. S. (2007). Using multivariate statistics. (5. bs.). Boston: Pearson. (Orijinal eserin yayın tarihi 1983).
Baykal, K. (1982). Bursa ve anıtları. İstanbul: Türkiye Anıt Çevre Turizm Değerlerini Koruma Vakfı.
Bilgin, N. (2011). Sosyal düşüncede kent kimliği. İdealKent, 2(3), 20-47.
Bursa Hanlar Bölgesi’ndeki Hanların Konumları. (2021, Mayıs). Erişim adresi: https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/bursa/turizmaktiviteleri/hanlar-bolgesi.
Çakır, Z. G., Altınöz, G. B. ve Özüduru, B. H. (2020). Ankara Hanlar Bölgesi’nin mekânsal gelişimi ve bugünkü kullanıcı profilinin değerlendirilmesi. TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, (20), 175-201.
Değirmenci, T. ve Köşklük-Kaya, N. (2019). Somut ve somut olmayan değerler ve bir yerin miras niteliğine katkısı: UNESCO Dünya Miras Alan Örnekleri. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 6, 20-34.
Gedik, G. S. (2015). Tarihi çevrelerin sürdürülebilir yeniden canlandırılmasında kullanıcı görüşlerinin değerlendirilmesi: Bursa Hanlar Bölgesi örneği. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Gümüşçü, O. (2018). Tarihi coğrafya ve kültürel miras. ERDEM, (75), 99-120.
Harvey, D. (2015). Sermayenin mekânları: Eleştirel bir coğrafyaya doğru. (D. Koç, K. Tanrıyar, A. Kıcır, S. Yüksel, Çev.) İstanbul: Sel Yayıncılık. (Orijinali 2001’de yayımlanmıştır).
Herbert, D. T. (1995). Heritage, places, leisure and tourism. Heritage, tourism and society içinde (ss. 1-20). (Ed. D. T. Herbert). London: Manseli Publishing Limited.
Kültürel Varlıkların Korunması ve Onarımı Araştırma Merkezi (2005). Definition of cultural heritage, references to documents in history. J. Jokilehto (Ed.). Roma: ICCROM
Working Group Heritage and Society. Erişim adresi: http://cif.icomos.org/pdf_docs/Documents%20on%20line/Heritage%20definitions.pdf.
İstanbul Sismik Riskin Azaltılması ve Acil Durum Hazırlık Projesi (2014). Kültürel mirasın korunması. İstanbul: İSMEP Rehber Kitaplar. Erişim adresi: https://www.guvenliyasam.org/wp-content/uploads/2016/02/KULTUREL.
Karaderi-Özsoy, Ş. (2017). Tarihsel süreçten günümüze Büyük Han ve yeniden kullanıma adaptasyonda sosyokültürel sürdürülebilirlik bağlamında mekân işlevlendirilmesi. The Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 7(4), 634-655.
Kırayoğlu, K. (2004). Bir Osmanlı şehri Bursa’da şehir merkezi/hanlar bölgesi sorunsalı. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Koçak-Turhanoğlu, F. A. (2014). Kentsel mekânın üretim sürecinde tarihsel ve kültürel miras. Folklor/Edebiyat, 20(78) , 71-82.
Koçan, N. (2016). Kültürel miras ve koruma bağlamında Uşak Tarihi Kent Merkezi yayalaştırma projesi. International Journal of Cultural and Social Studies, 2(1), 117-124.
Kökden, U. (1996). Kentler üreten tarih - tarih üreten kentler. Cogito: Kent ve Kültürü, (8), 37-42.
Köprülü-Bağbancı, Ö. (2007). Bursa Hanlar Bölgesi değişim ve dönüşüm sürecinin incelenmesi üzerine bir araştırma. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Lin, N. (1976). Foundations of Social Research. New York: Mc Graw-Hill.
Oğuz, M. (1999). Bursa Tarihi Kent Merkezi ve yakın çevresini oluşturan MİA alt bölgesi (Hanlar Bölgesi-Reyhan-Kayhan) işlevsel, mekânsal ve mimari analizi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi] Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Polat, S., Tümer-Yıldız, H. Ö. ve Dostoğlu N. (2018). Kültürel miras alanları için kullanıcı odaklı bir kentsel tasarım rehberi modeli: Bursa Hanlar Bölgesi örneği. MEGARON, 13(4), 584-596.
Polat, S., Çahantimur, A., Atanur, G. ve Tümer-Yıldız H. Ö. (2019). A quest for sustainability of cultural heritage sites: The Hanlar District of Bursa, Turkey. International Journal of Architecture & Planning, 7(1), 1-29.
Shaukland, G. (1996). Tarihi değeri olan kentlere neden el atmalıyız (K. Tuncay, Çev.). Cogito: Kent ve Kültürü, (8), 17-36.
Yalçıner, U. G. (1997). Han. Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi içinde (C. 2, ss. 753), İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi Yayınları.