20165

Atatürk’ün Türk Kadınına Bakışı: Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri’nin Muhteva Analizi

Ulusal bağımsızlık mücadelesinin haklılığını, Türk İnkılabını ve Cumhuriyet rejimini hem Türk milletine hem dünya kamuoyuna anlatmak, tanıtmak ve kurtuluş ve kuruluşun belleğini gelecek kuşaklara aktarmak gayesine hizmet eden Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, Milli Mücadele ve Türkiye Cumhuriyeti tarihi için mühim bir eserdir. Türk devriminin ve modernleşmesinin önemli ayaklarından biri olarak kadın konusunun, Atatürk’ün düşünce dünyasında önemli bir yere sahip olduğu düşüncesinden hareketle bu araştırma, söylev ve demeçlerinde Atatürk’ün Türk kadınına bakışını ve dolayısıyla erken Cumhuriyet döneminin kadına yönelik politikalarını tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Çalışmada, kelime kullanım sıklığı ve anahtar kelime bağlamı tekniği kullanılarak muhteva analizi yöntemi kullanılmıştır. Bu tekniklerle elde edilen nicel ve nitel veriler araştırmanın objektif karakteri açısından önem taşırken anahtar kelimelerin geçtiği daha geniş bağlamların incelenmesi ve mesajın kodaçımı/alıcı odaklı içerik analiziyle de ulaşılan sonuçların güvenilirliği ve nesnelliği teyit edilmiştir. İçtimai heyetin oluşumunda milli menfaatlere ve milli terbiyeye uygun yeni nesli yetiştirme görevini üstlenen Türk kadınını, Türk erkeğiyle birlikte içtimai, ilmi, iktisadi, askeri ve siyasi hayatın her alanında asrın icabına uygun bir şekilde medenileşme sürecinde eşit bir şekilde mesaide ortak kılmak bu araştırmanın öne çıkan bulgularındandır. Türkiye Cumhuriyeti tarihi için ana kaynak ve başvuru eseri niteliği taşıyan Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri yanında, TBMM Zabıt Cerideleri, TBMM Gizli Celse Tutanakları ve konuyla ilgili literatür çalışmanın kaynakları arasındadır.

Anahtar Kelimeler:

Atatürk’ün söylev ve demeçleri, Türk kadını, muhteva analizi, anahtar kelime bağlamı, kelime kullanım sıklığı.

Atatürk’s Point of View on the Turkish Women: Content Analysis of Atatürk’s Speeches and Statements

Atatürk's Speeches and Statements, which serves the purpose of explicating, and introducing the legitimacy of the national independence struggle, the Turkish Revolution, and the Republican regime to both the Turkish nation and the world public opinion, and transferring the memory of the liberation and foundation to the future generations, is a significant work for the history of the National Struggle and the history of the Republic of Turkey. Considering that the women issue which is one of the essential pillars of the Turkish revolution and modernization has an important place in the intellectual world of Atatürk, this research has been carried out to determine Atatürk's point of view on the Turkish women in his speeches and statements, and hence, the policies towards women of the early Republican period. In the survey, the content analysis method has been used by utilizing the word frequency and keyword context technique. While the quantitative and qualitative data obtained by these techniques are important in terms of the objective character of the research, the reliability, and objectivity of the results acquired by examining the broader contexts in which the keywords are present and by analyzing the decoding/recipient-oriented content of the message have been confirmed. One of the prominent findings of this research is to equalize the Turkish women, who set forth on the duty of raising the new generation in pursuance of the national interests and national training in the constitution of the social formation, together with the Turkish men equally in all spheres of social, scientific, economic, military and political life in accordance with the age in the civilizing process. In addition to Atatürk’s Speeches and Statements which is the main source and reference work for the history of the Republic of Turkey, the Minutes of the Turkish Grand National Assembly, the Secret Session Minutes of the Turkish Grand National Assembly, and the related literature are among the sources of the study.

Keywords:

Atatürk’s speeches and statements, Turkish women, content analysis, keywords context, word frequency technique.,

PDF

___

Acun F. (2005). Muhteva analizi metodu ve cumhuriyet tarihi araştırmalarında kullanımı. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 22(1), 27-50.
Ahuvia A. (2001). Traditional, interpretive, and reception based content analysis: improving the ability of content analysis to adress issues pragmatic and theoretical concern. Social İndicator Research 54(2), 139-172.
Akgün, S. ve Uluğtekin, M. (1989). Misak-ı Maarif. Atatürk Yolu Dergisi, 1(3), 285-349.
Arığ, A. S. (1998). Türkiye’deki ilk kadın milletvekilleri ve meclis’teki çalışmaları. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi 14(42), 889-905.
Atatürk’ün söylev ve demeçleri I-III (2006). (5. Baskı). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
Avcı, C. (2013). Harf İnkılabı ve Millet Mektepleri. Mediterrenean Journal of Humanities, III (1), 43-60.
Berktay, F. (2004). Kadınların insan haklarının gelişimi ve Türkiye. İstanbul Bilgi Üniversitesi Sivil Toplum Kuruluşları Eğitim ve Araştırma Birimi, Sivil Toplum ve Demokrasi Konferans Yazıları, 7, 1-30.
Bilgin, N. (2000). İçerik analizi. İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
Bolat, M. (2011). Tarihçesi, derlenmesi ve diziniyle Atatürk’ün söylev ve demeçleri [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Ankara.
Çiydem, E. (2021). Atatürk’ün TBMM yasama yılı açılış konuşmalarını Türk eğitim tarihi açısından değerlendirmek. 9. Uluslararası Atatürk Kongresi, 573-596.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Programı (1935). Ankara: Ulus Basımevi.
Dilthey, W. (2005). Başka kişileri ve onların yaşam ifadelerini anlama. (Metin Becermen Çev.). Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 5, 151-161.
Gadamer, H. G. (1977). Philosophial hermeneutics. (David E. Linge, Çev. ve Ed.). Berkeley: University of California Press.
Gadamer,H. G. (1994). Truth and method. (2. Baskı). (Joel Weinsheimer ve Donald G. Marshall Çev.). New York: Continuum.
Gökmenoğlu, T. ve Kondakçı, Y. (2015). Atatürk’ün söylev ve demeçlerinde eğitim. Elementary Education Online 14(3), 1029-1043.
Hermeneutik (yorumbilgisi) üzerine yazılar. (1995). ( D. Özlem, Der.). Ankara: Ark.
Milli Mücadelede İstanbul mitingleri. (1951). Kemal Arıburnu (Der.). Ankara: Yeni Matbaa.
İnalcık, H. (2002). Hermenötik, oryantalizm, Türkoloji. Doğu Batı, 20, 13-39.
İnan, A. (1969). Atatürk’ten yazdıklarım. Ankara: Altınok Matbaası.
İnan, A. (2022). Atatürk ve Türk kadın haklarının kazanılması tarih boyunca Türk kadınının hak ve görevleri. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Kassarjian, H. H. (1977). Content analysis in consumer research. Journal of Consumer Research 4, 8-18.
Kavcar, C. (1988). Atatürk ve kültür reformu. Atatürk [Özel Sayı]. Erdem 12, 915-924.
Koç, F. (2021). Türkiye’de kadının yeni imajının oluşturulmasında Atatürk’ün rolü (1920-1938). 9. Uluslararası Atatürk Kongresi, 781-829.
Meunier J. G., Rolland S. ve Daoust F. (1976). A System for text and content analysis. Computers and Humanities, 10(5), 281-286).
Öztürk, C. Atatürk döneminde eğitim-öğretim. Atatürk Ansiklopedisi. Erişim Adresi: https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/ataturk-doneminde-egitim-ogretim/.
Sabiha Zekeriya. (1919, Mart 6). Kadınlığa dair Türk kadınlığının terakkisi. Büyük Mecmua, s. 12.
Schacht J. (1964). An Introduction to Islamic Law, Oxford: Clarendon Press.
Toprak, Z. (1994). Türkiye’de siyaset ve kadın: Kadınlar Halk Fırkası’ndan ‘Arsıulusal Kadınlar Birliği Kongresi’ne (1923-1935)”. Kadın Araştırmaları Dergisi, 2, 5-12.
Toprak, Z. (2022a). ATATÜRK kurucu felsefenin evrimi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Toprak, Z. (2022b). Türkiye’de kadın özgürlüğü ve feminizm (1908-1935). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
TBMM Gizli Celse Zabıtları, Devre 1, Cilt 27, İçtima Senesi 3, 196. İnikat / 21.2.1339.
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 1, Cilt 1, İçtima Senesi 1, 2. İnikat / 24.4.1336.
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 1, Cilt 9, İçtima Senesi 2, 1. İnikat / 1.3.1337.
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 1, Cilt 18, İçtima Senesi 8, 1. İnikat / 1.3.1338.
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 1, Cilt 28, İçtima Senesi 4, 1. İnikat / 1.3.1339.
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 2, Cilt 1, İçtima Senesi 1, 3. İnikat / 13.8.1339.
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 2, Cilt 7, İçtima Senesi 2, 1. İnikat / 1.3.1340.
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 2, Cilt 1, İçtima Senesi 2, 2. İnikat / 3.3.1340.
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 2, Cilt 19, İçtima Senesi 3, 1. İnikat / 1.11.1341.
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 2, Cilt 27, İçtima Senesi 4, 1. İnikat / 1.11.1926.
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 3, Cilt 1, İçtima Senesi 1, 1. İnikat / 1.11.1927.
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 3, Cilt 5, İçtima Senesi 2, 1. İnikat / 1.11.1928.
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 3, Cilt 13, İçtima Senesi 3, 1. İnikat / 1.11.1929.
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 3, Cilt 22, İçtima Senesi 4, 1. İnikat / 1.11.1930.
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 3, Cilt 17, İçtima Senesi 3, 37. İnikat / 20.3.1930.
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 4, Cilt 4, İçtima Senesi 1, 1. İnikat / 1.11.1931.
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 4, Cilt 10, İçtima Senesi 2, 1. İnikat / 1.11.1932.
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 4, Cilt 18, İçtima Senesi 3, 1. İnikat / 1.11.1933.
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 4, Cilt 25, İçtima Senesi 4, 1. İnikat / 1.11.1934.
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 4, Cilt 25, İçtima Senesi 4, 12. İnikat / 5.12.1934.
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 5, Cilt 6, İçtima Senesi 1, 1. İnikat / 1.11.1935.
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 5, Cilt 13, İçtima Senesi 2, 1. İnikat / 1.11.1936.
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 5, Cilt 20, İçtima Senesi 3, 1. İnikat / 1.11.1937.
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 5, Cilt 27, İçtima Senesi 4, 1. İnikat / 1.11.1938.
Uzun, H. (2005). Atatürk’ün Nutuk’unun içerik analizi [Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
White M. D. ve Marsh E. E. (2006). Content analysis: a flexible methodology. in library trends, 55(1), 22-45.