EVLİYA ÇELEBİ VE MALATYA: GEÇMİŞE YOLCULUK
Evliya Çelebi, 17. Yüzyılda yaşamıştır. Türkçe haricinde Arapça, Farsça, Yunanca, Latince dillerini bilen, gezgin, tarihçi, halkbilimci, müzisyen, ressam, haritacı, dilbilimci, zanaatkâr, mimar, savaşçı ve gurmedir. Gezgindi, Orta Avrupa, Balkanlar, Kırım, Kafkasya, Anadolu, Mısır ve Arabistan arasında 51 yıl boyunca gezmiştir. Evliya Çelebi’nin ilk amacı, Osmanlı Devleti’nin ve komşularının eksiksiz bir tasvirini sunmaktı. Evliya Çelebi, Malatya’ya da gelmiş ve şehrin tarihini, sosyal ve kültürel hayatını gözlemiştir (Kale, ibadethaneler, okullar, ticarethaneler, yiyecek ve kıyafet kültürü,
halkının özellikleri..vd). Malatya şehrinde toplam otuz iki mahalle vardır.Örneğin meşhur mahallesi Eskicuma’dır ve diğer meşhur mahalleleri Cami-i Kebir Mahallesi, Emir Ömer Mahallesi, Saray Mahallesi, Kızlar Mahallesi, Hankâh Mahallesi, Toptaş Mahallesi, Karahan Mahallesi, Çermik Mahallesi, Alacakapı Mahallesi, Bostancılar Mahallesi, Küçük Mahallesi, Ağazar Mahallesi ve Kürtler Mahallesidir. 7 mahalle de ise Ermeniler vardır.
Anahtar Kelimeler:
Evliya Çelebi, Malatya, Şehir, Tarih, Gezi
___
- ÇELEBİ, Evliya (2013a), Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi - 1, 1-6. Kitaplar, 4. Kitap (Bağdad, Basra, Bitlis, Diyarbakır, Isfahan, Malatya, Mardin, Musul, Tebriz, Van),Hazırlayan: Seyit Ali Kahraman,Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
- ÇELEBİ, Evliya (2013b),Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi - 1, 1-6. Kitaplar, 1. Kitap (İstanbul), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
- DANKOFF, Robert (2010),Seyyah-ı Alem Evliya Çelebi'nin Dünyaya Bakışı,Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
- ELİBÜYÜK, Mesut (2013), Malatya İli Yerleşmelerinin Tarihsel Dönemlere Göre Coğrafi Dağılışı,Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesi Dergisi, 53(1), 183-220.
- FIĞLALI, Ethem Ruhi (1981), Mesih ve Mehdi İnancı Üzerine (Mezhepler Tarihi Açısından Bir Bakış). Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XXV, 179-214.
- GÖĞEBAKAN, Göknur (2003), Malatya,TDV İslâm Ansiklopedisi (Cilt 27, s. 468-473), içinde Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi.
- http://osmanlica.ihya.org (Erişim Tarihi: 17.10.2015)
- KAHRAMAN, Seyit Ali (2012),Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nden Seçmeler, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
- KARAGÜLLE, Ender (2007),Seyahatnamelerde Malatya (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
- KILIÇ, Sultan (2013), Selçuklu Malatya'sında Meyveler Herkesindi,http://malatyatezhaber.blogcu.com.
- KURŞUN, Zekeriya (2010), Dünyanın En Büyük Gezgini. Dil ve Edebiyat(15), 14-22.
- METİN, Tülay (2010),Türkiye Selçukluları Devrinde Malatya (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,Ankara.
- ONAY, Ahmet Talat (2000),Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar ve İzahı, Akçağ Yayınları, Ankara.
- ORHONLU, Cengiz & Göyünç, Nejat (1997), Has,TDV İslâm Ansiklopedisi (Cilt 16, s. 268-270). içinde Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi.
- ORTAYLI, İlber (2006),Osmanlı'yı Yeniden Keşfetmek,Timaş Yayınları, İstanbul.
- ORTAYLI, İlber (2011), EVLİYA ÇELEBİ Seyyah-ı Alem, İ. Ortaylı içinde, Defterimden Portreler - Tarihten ve Günümüzden (s. 47-51), Timaş Yayınları, İstanbul.
- ÖZDEMİR, Nebi (2012), Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nin Sözlü Kültür Boyutu ve Kent Kültürü Araştırmaları, Evliya Çelebi'nin Sözlü Kaynakları (s. 131-148), içinde UNESCO Türkiye Milli Komisyonu.
- ŞAVK, Ülkü Çelik (2011), Sorularla Evliya Çelebi, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Ankara.
- TANMAN, M. Baha (2009), Selsebil,TDV İslâm Ansiklopedisi (Cilt 36, s. 448-451), içinde Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi.
- TEXİER, Charles (2002a),Küçük Asya - Coğrafyası, Tarihi ve Arkeolojisi (Çeviren: Ali Suat) Birinci Cilt, Enformasyon ve Dokümantasyon Hizmetleri Vakfı, Ankara.
- TEXİER, Charles (2002b), Küçük Asya- Coğrafyası, Tarihi ve Arkeolojisi(Çeviren: Ali Suat) Üçüncü Cilt, Enformasyon ve Dokümantasyon Hizmetleri Vakfı, Ankara.
- www.kulturportali.gov.tr(Erişim Tarihi: 17.10.2015)
- www.malatya.gov.tr (Erişim Tarihi: 17.10.2015)
- www.tdk.gov.tr(Erişim Tarihi: 17.10.2015)
- Yazıcı, Tahsin (1994), Efrâsiyâb, TDV İslâm Ansiklopedisi (Cilt 10, s. 478-479), içinde Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi
- Başlangıç: 2019
- Yayıncı: Kütahya Dumlupınar Üniversitesi