Ümran KOLUKIRIK, HATİCE ŞİMŞEK KESKİN, Alp ERGÖR

Doğum sonrası dönemdeki annelerde depresif belirtilerle ilişkili etmenler: Toplum tabanlı kesitsel bir çalışma

GİRİŞ ve AMAÇ: Çalışmanın amacı Manisa’nın bir ilçesinde doğum sonrası depresyon (DSD) belirti sıklığını ve DSD belirtisi ile ilişkili etmenleri belirlemektir. YÖNTEM ve GEREÇLER: Kesitsel tipteki araştırmanın evrenini Manisa İli Alaşehir İlçesi’nde 2016 yılında canlı doğum yapan kadınlar (n=1464) oluşturmaktadır. Örnek büyüklüğü 345 olarak hesaplanmıştır. Araştırmanın bağımlı değişkeni DSD belirtisi varlığıdır ve Edinburg Postpartum Depresyon Ölçeği (EPDÖ) ile belirlenmiştir. Bağımsız değişkenler sosyoekonomik, psiko-sosyal ve doğurganlığa ilişkin etmenleri içermektedir. Veri yüz-yüze görüşme yöntemi ile toplanmış Ki-kare, t testi ve Lojistik regresyon analizi ile çözümlenmiştir. BULGULAR: Katılımcıların %24,7’sinde depresif belirti saptanmıştır. PPD belirtisi görülme riski ilkokul mezunu ve altı öğrenimi olanlarda 4,4 kat, geniş ailede yaşayanlarda 2,8 kat, depresyon öyküsü olanlarda 3,1 kat, premenstüel sendrom öyküsü olanlarda 4,8 kat, eşinin desteği az olanlarda 2,8 kat ve hayatında ciddi stres olan kadınlarda 9,4 kat anlamlı olarak fazladır. TARTIŞMA ve SONUÇ: Her dört kadından birinde DSD belirtisi saptanmıştır. Öğrenim düzeyinin düşüklüğü, geniş ailede yaşama, depresyon ve premenstrüel sendrom öyküsü olması, eş desteğinin olmaması, ciddi stres varlığı DSD belirti riskini arttırmaktadır. DSD değerlendirmesi birinci basamakta doğum sonu bakım yönetim rehberinde yer almakta olup, doğum sonrası izlemlerinde EDPÖ’nün rutin uygulanması önemlidir.

Anahtar Kelimeler:

Doğum sonrası depresyon, risk etmeni, Edinburg Postpartum Depresyon Ölçeği

Factors related with depressive symptoms among postpartum mothers: A community-based, cross-sectional study

INTRODUCTION: The purpose of this study was to determine the prevalence of postpartum depression (PPD) symptoms in a district of Manisa and identifying the related with the PPD symptom. METHODS: The universe of this cross-sectional study was taken as the live-born women in Alaşehir District in Manisa in 2016. The smallest sample size was calculated as 345. Dependent variable was symptom postpartum depression. It was eveluated with Edinburgh Postpartum Depression Scale (EPDS). The independent variables include socioeconomic, fertility and psycho-social factors. Data were collected by face to face interviews and analyzed with chi-square, t test, Logistic regression analysis. RESULTS: Depressive symptom prevalence was 24.7%. The risk of having PPD symptoms was 2.8 times more in the large family, 4.4 times more in women who are illiterate or primary school graduates, 3.1 times more in women with a history of depression, 4.8 times more in women with a history of premenstrual syndrome, 2.8 times more women with fewer husband support, 9.4 times more in women with severe stress in their lives. DISCUSSION AND CONCLUSION: One in four women was determined PPD symptom. The low level of education, living in large family, depression story, premenstrual syndrome story, less spouse support and serious stress in life increase the risk of PPD symptoms. It is important that routine postpartum implementation of EPDS is followed.

Keywords:

Postpartum depression, risk factors, Edinburg Postpartum Depression Scale,

PDF

___

O’Hara MW, McCabe JE. Postpartum depression: current status and future directions. Annu Rev Clin Psychol. 2013;9: 379-407.
DSM-5 (Mental bozuklukların tanısal ve sayımsal el kitabı-5) tanı ölçütleri: Ed: Köroğlu E, Hekimler Yayın Birliği, 2013.
ICD-10- Ruhsal ve Davranışsal Bozukluklar Sınıflandırması: Ed: O Öztürk, B Uluğ, Türkiye Sinir ve Ruh Sağlığı Derneği Yayını, 1993.
Sharma V, Mazmanian D. The DSM-5 peripartum specifier: prospects and pitfalls. Arch Women's Ment Health. 2014;17:171-173.
Halbreich U, Karkun S. Cross-cultural and social diversity of prevalence of postpartum depression and depressive symptoms. J Affect Disord. 2006;91:97e111.
Norhayati MN, Nik Hazlina NH, Asrenee AR, Wan Emilin WMA. Magnitude and risk factors for postpartum symptoms: a literature review. J Affect Disord. 2015;175:34-52.
Apter G, Devouche E, Gratier M. Perinatal mental health. J Nerv Ment Dis 2011;199:575-977.
TUIK. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi. İnternet erişimi: http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1059 (Erişim tarihi:19.06.2018).
Engindeniz AN, Küey L, Kültür S. Edinburgh Doğum Sonrası Depresyon Ölçeği Türkçe formu geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Bahar Sempozyumları Kitabı içinde, Psikiyatri Derneği Yayınları, Ankara, 1996:51-52.
Arslantaş H, Ergin F, Balkaya NA. Aydin il merkezinde doğum sonrası depresyon sıklığı ve ilişkili risk etmenleri. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi 2009;10:13-22.
Dindar I, Erdogan S. Screening of Turkish women for postpartum depression within the first postpartum year: the risk profile of a community sample. Public Health Nursing 2007;24:176-183.
Durukan E, Ilhan MN, Bumin MA, Aycan S. Postpartum depression frequency and quality of life among a group of mothers having a child aged 2 weeks-18 months. Medical Journal of Trakya University 2011;28:385-393.
Gülseren L, Erol A, Gülseren S, Küey L, Kılıç B, Ergör G. From antepartum to postpartum: a prospective study on the prevalence of peripartum depression in a semiurban Turkish community. J Reprod Med. 2006;51:955-960.
Gümüş AB, Keskin G, Alp N, Özyar S, Karsa A. Postpartum depresyon yaygınlığı ve ilişkili değişkenler. Yeni Sempozyum Dergisi 2012;50:145-154.
Inandi T, Bugdayci R, Dundar P, Sumer H, Sasmaz T. Risk factors for depression in the first postnatal year: A Turkish study. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol. 2005;40:725-30.
Kirpinar İ, Gözüm S, Pasinlioğlu T. Prospective study of postpartum depression in eastern Turkey prevalence, socio-demographic and obstetric correlates, prenatal anxiety and early awareness. J Clin Nurs 2010;19:422–431.
Nur N, Çetinkaya S, Bakır DA, Demirel Y. Sivas il merkezindeki kadınlarda postnatal depresyon prevalansı ve risk faktörleri. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2004;26:55-59.
Sünter A, Güz H, Canbaz S, Dündar C. Samsun il merkezinde doğum sonrası depresyonu prevalansı ve risk faktörleri. Türk Jinekoloji ve Obstetrik Dergisi 2006;3:26-31.
Ayvaz S, Hocaoğlu Ç, Tiryaki A, Ak İ. Trabzon il merkezinde doğum sonrası depresyon sıklığı ve gebelikteki ilişkili demografik risk etmenleri. Türk Psikiyatri Dergisi 2006;17:243-251.
Ak M. Doğum sonrası ilk altı ayda maternal depresyon sıklığı ve etkileyen faktörler. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2010;7:39-42.
Aydin N, Inandi T, Karabulut N. Depression and Associated Factors Among Women Within Their First Postnatal Year in Erzurum Province in Eastern Turkey. Women Health 2005;41:1-12.
Efe ŞY, Taşkın L, Eroğlu K. Postnatal depression and effecting factors in Turkey. J Turk Ger Gynecol Assoc. 2009;10:14-20.
Inandi T, Elci OC, Ozturk A, Egri M, Polat A, Sahin TK. Risk factors for depression in postnatal first year, in eastern Turkey. Int J Epidemiol. 2002;31:1201-1207.
Tahaoğlu AE, Toğrul C, Külahçıoğlu Mİ et al. Factors affecting postpartum depression in Diyarbakır. Perinatal Journal 2015;23:26-29.
Atasoy N, Bayar U, Sade H ve ark. Doğum sonrası dönemde depresif belirti düzeyini etkileyen klinik ve sosyodemografik risk etkenleri. Türkiye Klinikleri Jinekoloji Obstetrik Dergisi 2004;14:252-257.
Stewart DE, Robertson E, Dennis CL, Grace SL, Wallington T. Postpartum depression: Literature review of risk factors and interventions. Toronto Public Health 2003. Available from: http://wwwlive.who.int/entity/mental_health/prevention/suicide/lit_review_postpartum_depression. pdf
Gülnar D, Sunay D, Çaylan A. Risk factors related with postpartum depression. Türkiye Klinikleri Jinekoloji Obstetrik Dergisi 2010;20:141-148.
Mitra M, Iezzoni LI, Zhang J, Long-Bellil LM, Smeltzer SC, Barton BA. Prevalence and Risk Factors for Postpartum Depression Symptoms Among Women with Disabilities. Matern Child Health J. 2015;19:362-72.
Shivalli S, Gururaj N. Postnatal depression among rural women in South India: do socio-demographic, obstetric and pregnancy outcome have a role to play? PLoS One 2015;10: e0122079.
Özdemir S, Marakoğlu K, Çivi S. Konya İl Merkezinde Doğum Sonrası Depresyon Riski ve Etkileyen Faktörler. TAF Preventive Medicine Bulletin 2008:7:391-398.
Yağmur Y, Ulukoca N. Social support and postpartum depression in low-socioeconomic level postpartum women in Eastern Turkey. Int J Public Health. 2010;55: 543-549.
Tachibana Y, Koizumi T, Takehara N et al. Antenatal risk factors of postpartum depression at 20 weeks gestation in a Japanese sample: psychosocial perspectives from a cohort study in Tokyo. PLoS One. 2015;10:e01424101012.
Buttner MM, Mott SL, Pearlstein T, Stuart S, Zlotnick C, O’Hara MW. Examination of premenstrual symptoms as a risk factor for depression in postpartum women. Arch Women's Ment Health 2013;16:219-25.
Ocaktan ME, Çalışkan D, Öncü B, Özdemir O, Köse K. Bir sağlık ocağı bölgesinde doğum öncesi ve doğum sonrası depresyonun değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 2006;59:151-157.