Çocuklarda kemoterapi ve radyoterapi ilişkili oral komplikasyonlar

Çocukluk çağı kanserlerinde kemoterapi ve radyoterapi sırasında ve sonrasında ortaya çıkan oral problemlerin değerlendirilmesi yaşam kalitesi açısından çok önemlidir. Kanser hastalarında tedaviye bağlı olarak gelişen orofasiyal komplikasyonların yönetimi hem tedavi başarısını hem de çocuk hastanın nutrisyonel durumunu olumlu etkileyecektir. Kanser tedavisine bağlı oral komplikasyonların yönetiminde çocuk diş hekimi ve onkoloğun birlikte çalışması önerilir. Bu makalenin amacı, radyoterapi ve kemoterapi gören kanserli çocuklarda oluşabilecek dental problemler ve oral bakımın önemini vurgulamaktır.

Anahtar Kelimeler:

Çocuk, İlaç tedavisi, Ağız sağlığı, Pediatrik diş hekimliği, Radyoterapi

Oral comlications associated with chemotherapy and radiotherapy in children

Management of oral complications that may develop during or after chemotherapy and radiotherapy needs to be addressed in terms of quality of life in cancer survivors. The assessment of the oral problems emerging before, during, and after treatment is very important. Management strategies to avoid the orofacial complications associated with anticancer treatment in children will have a positive impact on the success of the treatment and on child’s nutritional status. Pediatric dentistry and pediatric oncologists should work together to manage oral complications of anticancer treatment. This article aims to underscore the importance of the oral health care and dental problems, that may occur in children with cancer receiving radiotherapy and chemoterapy.

Keywords:

Child, Drug Therapy, Oral Health, Pediatric Dentistry, Radiotherapy,

PDF

___

1. Kutluk T. Çocukluk çağı kanserlerinin epidemiyolojisi. Pediatrik Onkoloji kitabı (ı) içinde Ed: Özkan A, İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi, 2009;3-13.
2. Dinçer Y. Kanser biokimyası. Pediatrik Onkoloji kitabı (ı) içinde Ed: Özkan A, İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi, 2009;113-127.
3. Bronchud MH. High dose chemotherapy regimens. In: Bronchud MH, PetersWP, editors. Care of the patient treated with intensive chemotherapy. London: Gardiner- Caldwell Communications Ltd, 1994;19-30.
4. Raber-Durlacher JE, Barasch A, Peterson DE, Lalla RV, Schubert MM, Fibbe WE. Oral complications and management considerations in patients treated with high-dose chemotherapy. Support Cancer Therapy 2004;1:219-229.
5. Bergmann OJ. Oral infections and septicemia in immunocomprimised patients with haemotoligical malignancies. J Clin Microbiol 1988;10:2105-2109.
6. Bergmann OJ. Oral infections and fever in immunocomprimised patients with haemotoligical malignancies. Eur J Clin Infec Dis 1989;3:207-213.
7. Çakur B, Miloğlu Ö, Harorlı A. Radyoterapi ve kemoterapi gören hastalarda oral bakım. Atatürk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi 2006;16:50-55.
8. Berg J, Bleyer A. Pediatric dentistry in care of the caneer patient. Pediatr Dent 1995;17:257-258.
9. Joyston S. Prevention of dental diseases following radiotherapy and chemotherapy. Int Dent J 1992;42:47-53.
10. Kambek S, Akal N. Kempterapi alan çocuklarda diş hekimliği yaklaşımı. Cumhuriyet Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi 2000;3:52-57.
11. Fayle SA, Curzon MEJ. Oral complications in pediatric oncology patients. Pediatr Dent 1991;13:289-295.
12. Kılınç G. Kemoterapi gören çocuklarda ağız diş sağlığı. TDBD Bilimsel 2007;101:72-74.
13. Chambers MS, Toth BB, Martin JW, Fleming TJ, Lemon JC. Oral and dental management of the cancer patient: prevention and treatment of complications. Support Care Cancer 1995;3:168-175.
14. Otmani N. Oral and maxillofacial side effects of radiation therapy on children. J Can Dent Assoc 2007;73:257-261.
15. Celkan T. Kanserli çocuklarda mukozit. Klinik Gelişim 2007;20:195-198.
16. Çubukçu ÇE. Pediatrik kanser hastalarında oral mukozit ve ağız sağlığı. Güncel Pediatri 2005;3:67-69.
17. Kamberk S, Akal N. Kemik iliği transplantasyonunun çocuk ağız diş saplığı üzerine etkileri. Cumhuriyet Universitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi 2001;4:57- 60.
18. Eren M, Akyüz C, Yalçın B, Varan A, Kutluk T, Büyükpamukçu M. Çocukluk çağı kanserlerinde kemoterapi ile ilişkili mukozit tedavisinde granülosit makrofaj koloni stimülan faktörün ağız bakımındaki yeri. UHOD 2007;2:70-78.
19. Ataç AS. Oral and Dental care in acute lymphoblastic leukemia: role of pediatric dentist. Uluslarası Hematoloji Onkoloji Dergisi 2009;19:58-62.
20. Çankaya H. Kemoterapi sonrası gözlenen oral değişiklikler ve tedavi yaklaşımları. Ege Universitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi 2001;22:103-108.
21. Scully C, Epstein JB. Oral health care for the cancer patient: reviews. oral oncol. Eur J Cancer 1996;32: 281- 292.
22. İlgenli T, Ören H, Uysal K. The acute effects of chemotherapy upon the oral cavity: Prevention and management. Turkish J Cancer 2001;31:93-105.
23. Çubukçu ÇE, Baytan B, Güneş AM. Oral mukozitin önlenmesi ve tedavisi; güncel yaklaşımlar. Güncel pediatri 2006;2:52-55.
24. Yılmaz M. Mukozit yönetiminde kanıta dayalı uygulamalar. UHOD 2007;4:241-246.
25. Stone R, Fliedner MC, Smiet ACM. Management of oral mucositis in patients with cancer. Eur J Oncol Nurs 2005;9:24-32.
26. Fayle, SA, Curzon, MEJ. Oral complications in pediatric oncology patients. Pediatr Dent 1991;13:289-295.
27. Sevinir B. Mukozit. Pediatrik Onkoloji kitabı (ı) içinde Ed: Özkan A, Nobel Tıp Kitapevleri, İstanbul 2009;1283- 1300.
28. Buntzel J, Glatzel M, Kuttner K, Weinaug R, Frochlich D. Amifostine in simultaneous radiochemotherapy of advanced head and neck cancer. Semin Radiat Oncol 2002;12: 4-13.
29. Rubenstein EB, Peterson DE, Schubert M, et al. Clinical practice guidelines for the prevention and treatment of cancer therapy-induced oral and gastrointestinal mucositis. Cancer 2004;1; 100:2026-2046.
30. Dazzi C, Cariello A, Giovanis P, Monti M, Vertogen B, Leoni M. Prophylaxis with GM-CSF mouthwashes does not reduce frequency and duration of severe oral mucositis in patients with solid tumors undergoing high-dose chemotherapy with autologous peripheral blood stem cell transplantation rescue: a double blind, randomized, placebo-controlled study. Ann Oncol 2003;14:559-563.
31. Peterson DE, Bensadoun RJ, Roila F. Management of oral gastrointestinal mucositis: ESMO clinical practice guidelines. Ann Oncol 2009;20:174-177.
32. Cauwels RG, Martens LC. Low level laser therapy in oral mucositis: a pilot study. Eur Arch Paediatr Dent 2011; 12:118-123.
33. Kostler WJ, Hejna M, Wenzel C, Zielinski CC. Oral mucositis complicating chemotherapy and/or radiotherapy: options for prevention and treatment. CA Cancer J Clin 2001;51:290-315.
34. Cheatham BD, Henry RJ. A Dental complieation involving pseudomonas during chemotherapy for aeute lymphoblastie leukemia. J Clin Pediatr Dent 1994; 18:215-217.
35. Myoken Y, Sugata T, Kyo T, Fujihora M. Oral fusarium infeetlon in a granuloeytopenie patient with aeute myelogenous leukemia: A case report. J Oral Pathol Medici 1995;24:237-240.
36. Woo S, Lee SF. Oral reerudeseent herpes simplex virus infection. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 1997;83:239-243.
37. Semba SE, Mealey BL, Hallmon WW. Dentistry and the cancer patient: Part 2-oral health management of the chemotherapy patient. Compendium1997;15:1378-1387.
38. Büyükköprü D, Dural S. Baş ve boyun radyoterapisinin tükürük akış hızı ve Ph sına olan etkisinin incelenmesi. Hacet Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi 2008;32:71-78.
39. Franzen L, Funegard U, Ericson T. Parotid gland function during and following radiotherapy of malignancies in head and neck. Eur J Cancer 1992; 28:457-462.
40. Keçeci AD, Özdemir F. Ağız kuruluğunun etiyolojisi ve tedavisinde günümüzdeki yaklaşım. SDÜ Tıp Fakültesi Dergisi 2005;12:58-67.
41. Kaste SC, Hopkins KP, Jenkins JJ. Abnormal odontogenesis in children treated with radiation and chemotherapy; imaging findings. Am J Roentgenol 1994;162:1407-l411.
42. Kaste SC, Hopkins KP, Bowman LC. Dental abnormalities in long-term survivors of head and neck rhabdomyosarcoma. Med Ped Oncol 1995;25:96-101.
43. Jaffe N, Toth BB, Hoar RE, Ried HL, Sullivan MP, McNeese MD. Dental and maxillofacial abnormalities in long-term survivors of childhood cancer: effects of treatment with chemotherapy and radiation to the head and neck. Pediatrics 1984;73:816-823.
44. Kaste SC, Goodman P, Leisenring W, Stovall M, Hayashi RJ, Yeaze M. Impact of radiation and chemotherapy on risk of dental abnormalities. Cancer 2009; 115:5817-5827.
45. Municucci EM, Lopes LF, Crocci AJ. Dental abnormalities in children after chemotherapy treatment for acute lymphoid leukemia. Leuk Res 2003;27:45-50.