TOPLUMSAL GERÇEKLİKTEN KAÇIŞ: COVID-19 SÜRECİNDE İNTERNET MAGAZİN HABERLERİNİN GÜNDEMİ

Kitle iletişim araçlarının en önemli özelliklerinden biri de gündem belirlemeye olankatkısıdır. Bu katkıyı sağlarken kullandığı etmen ise haberdir. Haber aynı zamanda farklıkamuoylarının oluşturulmasında etkili olur. Özellikle haberin bilgilendirme boyutu tümdünyayı etkisi altına alan COVID-19 pandemi salgınıyla birlikte daha da artmıştır. Budönemde haberler kitleleri bilgilendirici, yönlendirici ve gündem belirleyici önemli bir unsurhaline gelmiştir. Diğer taraftan ciddi habercilik anlayışı yerine daha soft olarak adlandırılanve genellikle ünlülerin yaşamı üzerine odaklanan magazin haberleri, salgın dönemindeönemli bir toplumsal gerçeklikten kaçış aracı olarak ön plana çıkmıştır. Bu çalışmada,COVID-19 pandemi salgınında Türkiye’de geleneksel gazetelerin en çok ziyaret edilen ilk 3haber sitesi olan hurriyet.com.tr, sabah.com.tr, sozcu.com.tr, sokağa çıkma yasaklarınınbaşladığı 11 Nisan 2020 tarihinden 11 Mayıs’a kadar olan süreç kapsamında içerik analiziyöntemiyle incelenmiştir. Elde edilen veriler, istatistikî analizlerle değerlendirilmiş,değerlendirme sonucunda magazin haberlerinin gerçek ile kurgu arasında sınırları aştığı ve1607 magazin haberinden sadece 143’ünün COVID-19’la ilgili olduğundan okuyucuyutoplumsal gerçeklikten uzaklaştırıcı haber yapıldığı tespit edilmiştir. Ayrıca incelenenhaberlerde, söylem ve gerçeklik arasındaki ilişkinin sağlanamadığı ve magazin haberlerininciddi konuları yüzeysel ortaya koyduğu tespit edilmiştir.

ESCAPE FROM SOCIAL REALITY: AGENDA OF INTERNET MAGAZINE NEWS DURING COVID-19 PROCESS

One of the most important features of mass media is its contribution to agenda setting. The factor it uses while making this contribution is news. The news also influences the formation of different public opinions. In particular, the informative dimension of the news has increased even more with the COVID-19 pandemic that has affected the whole world. In this period, the news has become an important element that informs, guides and sets the agenda. On the other hand, magazine news that is softer rather than serious reporting, and generally focuses on the lives of celebrities, has come to the fore as an important means of escape from social reality in the pandemic period. In this study, the contents of magazine news in Turkey were examined during COVID-19 pandemic. In the study, the websites of hurriyet.com.tr, sabah.com.tr, sozcu.com.tr, and sampled during the period from April 11, when the curfews began, to May 11, were analyzed using content analysis. The obtained data were evaluated with statistical analysis. The data obtained were evaluated with statistical analysis, and as a result of the evaluation, it was observed that the magazine news crossed the boundaries between reality and fiction and that only 143 of the 1607 magazine news were related to COVID-19, which distanced the reader from social reality. In addition, in the analyzed news, it was determined that the relationship between discourse and reality could not be established and that the magazine news revealed serious issues superficially

PDF

___

Akdemir, S. (1991). Çevre sorunlarına ilişkin gündem oluşturma süreci ve Türk basını. Kurgu Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Uluslararası Hakemli İletişim Dergisi, 9 (9), 149-194.
Algül, A. (2016). Gündem belirleme teorisi bağlamında 7 Haziran 2015 genel seçimleri sonrası koalisyon görüşmelerinin Türk basınında sunumu. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 4 (1), 279- 302.
Atabek, N. (1997). Gündem belirleme modeli ve enflasyon, trafik ve sosyal güvenlik konularındaki gerçeklerle medya ve kamu gündemlerinin karşılaştırılması, Anadolu Üniversitesi SBE, Doktora Tezi, Eskişehir.
Ayaz, F. (2019). Online sağlık haberciliğinin magazinsel boyutu. Muğla Sıtkı Kocaman Sosyal Bilimler Dergisi, 44 (1), 37-50.
Ayhan, B., Baloğlu, E. ve Demir, Y. (2018). Medya ve kimlik, (iç), İletişim Sosyolojisi, ed. Bünyamin Ayhan, Konya: Literatürk Yayınevi.
Barış, Ö. (2019). Geleneksel ve sosyal medya gündem uyumu incelemesi: Twitter, Fox TV ve ATV Ana Haber Bülten karşılaştırılması. Erciyes İletişim Dergisi, 6 (1), 169-184.
Bauman, Z. (2005). Bireyselleşmiş toplum. çev. Yavuz Alogan, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Begtimur, M. E. & Mazıcı, N. (2019). Magazin haberlerinin okurlarının kadına bakış açısı üzerindeki etkileri. Intermedia International e-Journal, 6 (11), 100-116.
Berger, L. & Freeman, M. (2011). The issue of relevance of agendasetting theory to the online community, Meta-Communicate, 1 (1), 1-22.
Bilgin N. (2006). Sosyal bilimlerde içerik analizi teknikler ve örnek çalışmalar, Ankara: Siyasal Kitabevi.
Büyükbaykal, G. & Büyükbaykal, C. I. (2007). Günümüzde Türk basınında magazinleşme olgusu. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 29, 51-62.
Çetin, M., & Bel, A. (2014). Geleneksel medya gündeminin belirlenmesinde sosyal medyanın rolü. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 38, 57-73.
Çetinkaya, A. (2020). Magazin haberciliğinin yeni platformu: Instagram. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (e-gifder), 8 (1), 104-132.
Dağtaş, E. (2005). Magazin eklerinde tüketim kültürünün izdüşümleri. Selçuk İletişim, 21, 125-168.
Dağtaş, E. (2006). Türkiye’de magazin basını. Ankara: Ütopya Yayınevi.
Dearing, J. W. & Rogers, E. (1996). Agenda-Setting. Sage Publications.
Debord, G. (2017). Gösteri toplumu, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Demir, Y. & Ayhan, B. (2020). Sosyal medyanın gündem belirleyicileri: Twitter’da gündem belirleme süreci üzerine bir sosyal ağ analizi, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 51, 1-19.
Deniz, A. K. (2019). Dijital çağın hedonist çalışanları: Dijital göçebeler. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 5, 101-113.
Deniz, Ş., & Özel, E. K. (2018). Bana okurunu söyle, sana manşetini söyleyeyim: Gazetecilerin, içerik hiyerarşisini ve gündemi belirlemede okurun değişen rolüne bakışı. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17 (3), 916-940.
Dingil, A. E. (2019). Gazetelerde manşet haberleri konu bağlantıları benzerliği: ağ analizi uygulaması. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 7 (2), 1085-1105.
Dı̇ngı̇n, A. E. (2020). Ekonomi haberlerine yönelik üçüncü aşama gündem belirleme araştırması, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 8 (1), 133-154.
Dubied, A., & Hanitzsch, T. (2014). Studying celebrity news. Journalism: Theory Practice and Criticism, 2, 137-143.
Erdoğan, İ. (2020). Magazin programları: ünlüler ne dedi, ne yedi, ne içti ve ne yaptı. Ekonomik, Siyasal ve Kültürel Pazar Çıkarları için Beyin ve Davranış Yönetimi, https://erdoganirfan.blogspot.com/2020/09/magazin-programlarunluler-ne-dedi-ne.html, (Erişim Tarihi: 2020).
Ergen, Y. (2018). Twitter örneğinde sosyal medya gündemi: Bir gündem belirleme aracı olarak futbol. E-Kurgu Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Uluslararası Hakemli Dergisi, 26 (3), 502-520.
Funkhouser, G. R. (1973). The issues of the sixties: An exploratory study in the dynamics of public opinion. Public Opinion Quarterly, 37 (1), 62-75.
Gorin, V., & Dubied, A. (2011). Desirable people: Identifying social values through celebrity news, Media, Culture & Society, 33 (4), 599-618.
Gökçe O. (2006). İçerik analizi kuramsal ve pratik bilgiler, Ankara: Siyasal Kitabevi.
Guo, L. (2012). The application of social network analysis in agenda setting research: a methodological exploration, Journal of Broadcasting and Electronic Media, 56 (4),616-631.
Gurel-Atay, E., vd. (2010). Changes in social values in the united states: 1976–2007:“self-respect” is on the upswing as “a sense of belonging” becomes less important, Journal of Advertising Research, 50 (1), 57-67.
Güdekli, A. (2016). Gündem belirleme kuramı bağlamında yazılı basın ile Twitter gündeminin karşılaştırmalı analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 35, 151-163.
Güz, N. (1996). Türk basınında gündem oluşturma (Bir alan araştırması). Yeni Türkiye Dergisi, 2, 982-997.
Güz, N., vd. (2018). Kitle iletişimin sosyolojik fonksiyonu: medyanın gündem kurma etkisi. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 46, 1-19.
Hjarvard, S. (2008). The mediatization of society: A theory of the media as agents of social and cultural change. Nordicom Review, 29 (2), 102-131.
Hürriyet (2020). Magazin gündemi, https://www.hurriyet.com.tr/kelebekmagazin/, (Erişim Tarihi: 2020).
İlhan, E. & Görgülü A. A. (2017). Magazin gazeteciliği ve etik anlayışı. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3 (5), 1507- 1521.
İrvan, S. (1997). Dış politika ve basın: Türk basınındaki dış politika haberlerinin gündem belirleme yaklaşımı açısından çözümlenmesi, Ankara Üniversitesi SBE, Doktora Tezi, Ankara.
Kahle L. R. (1988). Changes in social values in the United States during the past decade. Journal of Advertising Research, 28 (1), 35–41.
Kahle L. R. & Timmer, S. (1983). A theory and a method for studying values. Ed. Lynn R. Kahle, Social values and social change: Adaptation to life in America içinde. New York: Praeger.
Kensicki, L. J. (2000). Second level agenda setting: A study of integration and progress. Egyptian Journal of Public Opinion Research, 1 (3), 85‐100.
Kılıç, S. (2020). Gündem belirleme kuramı bağlamında Twitter ve internet gazetelerinin karşılaştırılması: Hürriyet ve Milliyet gazeteleri örneği. Selçuk İletişim, 13 (1), 91-129.
Kuyucu, M. (2015). Türkiye’de değişen magazin basını: Ses Dergisi örneğinde magazin yayıncılığı sorunsalı. Proceedings of INTCESS15-2 nd International Conference on Education and Social Sciences, 448-463.
McCombs, M. E. & Shaw, D. L. (1972). The agenda-setting function of mass media. Public Opinion Quarterly, 36 (2), 176-187.
McCombs, M. E. & Yüksel, E. (2001). The economic privatization issue in turkey a four-part investigation of agenda-setting theory. Uluslararası İletişim Sempozyumu, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, 148- 161.
McCombs, M. E. vd. (1997). Candidate images in Spanish elections: Second- level agenda-setting effects. Journalism and Mass Communication Quarterly, 74 (4), 703-717.
McLeod, J. M. vd. (1974). Another look at the agenda-setting function of the press. Communication Research, 1 (2), 131-166.
McQuail, D. & Windahl, S. (2010). İletişim modelleri –kitle iletişim modelleri- çev. Konca Yumlu, Ankara: İmge Kitabevi.
Melek, G. (2017). Medya arası gündem belirleme kuramı araştırmalarında bir yöntem uygulaması: Hürriyet online ve Twitter örneği. Ankara Üniversitesi İLEF Dergisi, 4 (1), 123-148.
Meraz, S. (2009). Is there an elite hold? Traditional media to social media agenda setting influence in blog Networks, Journal of Computer-Mediated Communication, 14 (3), 682-707.
Oskay, Ü. (2000). Kitle haberleşmesi teorilerine giriş, İstanbul: Der Yayınları.
Özyal, B. (2016). Tık odaklı habercilik: Tık odaklı haberciliğin Türk dijital gazetelerindeki kullanım biçimleri. Global Media Journal TR Edition, 6 (12), 273- 301.
Palmgreen, P. & Clarke, P. (1977). Agenda-setting with local and national issues. Communication Research, 4 (4), 435-452.
Sabah (2020). Magazin haberleri, https://www.sabah.com.tr/magazinhaberleri, (Erişim Tarihi: 2020).
Sabuncuoğlu, A. & Gülay, G. (2014). Sosyal medyadaki yeni kanaat önderlerinin birer reklam aracı olarak kullanımı: Twitter fenomenleri üzerine bir araştırma. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 38, 1-24.
Severin, J. W. & Tankard, W. J. (1994). İletişim kuramları: kökenleri, yöntemleri ve kitle iletişim araçlarında kullanımları, çev. Ali Atıf Bir ve Serdar Sever, Eskişehir: Kibele Sanat Merkezi.
SimilarWeb (2020). Top websites ranking: Top sites ranking for news and media in Turkey, https://www.similarweb.com/top-websites/turkey/, (Erişim Tarihi: 19.11.2020).
Sözcü (2020). Magazin haberleri, https://www.sozcu.com.tr/hayatim/magazin-haberleri/, (Erişim Tarihi: 2020).
Taşkıran, İ. A. (2018). Dijital gazetelerin sosyal medya stratejileri ve sosyal medyanın haber okunurluğuna etkisi. Akdeniz İletişim, 30, 218-240.
Terkan, B. (2005). Gündem belirleme: medya ve siyasal gündem üzerine bir çalışma, Konya: Tablet Kitabevi.
Toker, H. (2012). Yerel medyanın AB’ye bakışı: Yeni Asır gazetesi örneği, Selçuk İletişim, 7 (2), 139-155.
Turner, G. (2014). Is celebrity news, news?. Journalism, 15 (2), 144-152.
Van den Bulck, H., vd. (2017). Celebrity news as hybrid journalism: An assessment of celebrity coverage in Flemish newspapers and magazines. Journalism, 18 (1), 44-63.
Vatandaş, S. (2020). Covid-19 pandemisi ve “gündem belirleme” işlevi açısından gazete manşetleri. Sosyal Bilimler Metinleri, 1, 61-78.
Weaver, D. H. (2007). Thoughts on agenda setting, framing, and priming. Journal Of Communication, 57 (1), 142-147.
Weaver, D. H. vd. (1975). Watergate and the media: A case study of agenda- setting. American Politics Quarterly, 3 (4), 458-472.
Yegen, C. (2014). Medyanın kamuoyu oluşturma ve gündem belirleme rolü üzerine: Sarai Sierra haberleriyle oluşturulan yapay gündem. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (12), 21-46.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yıldırım, B. (2015). İçerik çözümlemesi yönteminin tarihsel gelişimi uygulama alanları ve aşamaları, (iç) İletişim Araştırmalarında Yöntemler Uygulama ve Örnekler, Ed. Besim Yıldırım, Konya: Literatürk Academia, s. 105- 153.
Yüksel, E. (1999). Türkiye’de ekonomi basını gündemi ve siyasal gündem ilişkisi (özelleştirme örneğinde bir gündem belirleme çalışması), Anadolu Üniversitesi SBE, Doktora Tezi, Eskişehir.