KİMLİK, MİLLİYETÇİLİK VE YURTTAŞLIK EKSENİNDE SINIRLAR: MURATLI ÖRNEĞİ

Bu çalışma, sınırların kimlik, milliyetçilik ve yurttaşlıkla olan ilişkisini anlamayı amaçlamaktadır. Sınırların kimlik ifade etmede nasıl bir rol ve işleve sahip olduğu, milliyetçi ve devletçi kimliklerin sınırlar üzerinden nasıl kurgulandığı, ulus-devletin yurttaşlık tasarımında sınırlara nasıl bir anlam yüklendiği ve sınır güvenliğinin sağlanmasında sınırda yaşayanların nerede yer aldıkları, bu çalışmanın temel sorunsalını oluşturmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye-Gürcistan sınırında bulunan Muratlı köyündeki 6 kişi ile nitel araştırma yöntemi kapsamında derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Araştırmada, sınırların kimlik ifade etme araçlarından biri olduğu, sınırda yaşayanların aidiyet duygusunun oluşmasına katkı sunduğu, onların sahip olduğu toplumsal değerleri çerçevelediği ve toplumlararası ilişkileri düzenlediği görülmüştür. Kimlik inşasının tanımlayıcı ve tamamlayıcı unsurlarından olan sınırlar, sınırda yaşayanların milliyetçi ve devletçi kimliklerinin kurgulanmasını sağlamasının yanı sıra bu kimliklerin başlangıç ve bitiş noktalarını da belirlemesi nedeniyle orada yaşayanlar tarafından sınırlara kutsallık özelliğinin atfedildiği anlaşılmıştır. Dahası, sınırların, ulus-devletin yurttaşlık tasarımının sacayaklarından birini oluşturduğu ve sınır bölgesinde yaşayanların kanunlara saygılı ve bağlı, sınırları koruyan ve devletin sınırlarına sadakat gösteren bir yurttaşlık kimliğini oluşturduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sınır güvenliği konusunda, devletin yanı sıra sınır bölgesinde yaşayan halkın da sınırın korunmasından kendilerini sorumlu tuttukları ve sınırı korumak amacıyla kendilerini devletin sınır muhafızları olarak gördükleri sonucu ortaya çıkmıştır. Söz konusu sonuçlar, sınırların, kimliklerle, daha özelde ise milliyetçilik, devletçilik ve yurttaşlık kimlikleriyle iç içe geçen özellikler taşıdığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Sınır, Kimlik, Milliyetçilik, Yurttaşlık, Muratlı

BORDERS IN THE AXIS OF IDENTITY, NATIONALISM AND CITIZENSHIP: THE CASE OF MURATLI

The aim of this paper is to understand the relationship between borders and identity, nationalism, and citizenship. The role and function of the borders in the expression of the identity; how the nationalist and etatist identities have been planned on the borders; what kind of a meaning is attributed to the borders by the nation-state through the citizenship design; and where the position of the people living on the borders is while the security of the borders is provided, are the fundamental questions of the research. In this study, in-depth interviews have been had with 6 people, who live in Muratlı Village located on the border of Turkey and Georgia, within the context of the qualitative research method. In the survey, it is seen that the border; is one of the ways of identity expression; contributes to the construction of the sense of belonging among the people living on the borders; embraces their social values; and puts the inter-societal relations in order. It has been understood that one of the identificatory and supplementary factors, the borders, are enshrined by the locals living on the borders not only because their nationalist and etatist identities have been planned by the borders but also because their starting and end points are determined by the same borders. Moreover, it is concluded that the borders are one of the important building blocks of the plan of citizenship by a nation-state, also the people living on the borders are law-abiding. Furthermore, they show loyalty in guarding the borders which shows that they gained a citizenship identity. It is revealed that not only the state but also the locals feel responsible for the protection of the borders. Therefore, these locals accept themselves as the border guards of the state. All these results of the survey show that the borders have features enabling a close relationship between the borders and identities; further, this relationship covers nationalism, etatism, and citizenship.

Keywords:

Border, Identity, Nationalism, Citizenship, Muratlı,

PDF

___

Akyüz, L. (2012). Bir sınır kasabası olarak Hopa: Sınırın ekonomik, sosyal ve kültürel etkilerinin analizi. Uğur Biryol (Der.), Karardı Karadeniz içinde (ss.75-116), İstanbul: İletişim Yayınları.
Alpman, P. S. (2018). Sosyal teorinin konusu olarak kimlik: Sosyal inşacı yaklaşım. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 21(2), 1-28.
Anderson, B. (2014). Hayali cemaatler: Milliyetçiliğin kökenleri ve yayılması. İskender Savaşır (Çev.), İstanbul: Metis Yayınları.
Anık, M. (2012). Kimlik ve Çokkültürcülük Sosyolojisi. İstanbul: Açılım Kitap Yayınları.
Aşkın, M. (2007). Kimlik ve giydirilmiş kimlikler. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 213-220.
Aydoğdu, H. (2004). Modern kimlikte öznenin ölümü. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 115-147.
Bilig, M. (2002). Banal milliyetçilik. Cem Şişkolar (Çev.), İstanbul: Gelenek Yayınları.
Calhoun, C. (2012). Milliyetçilik. Bilgen Sütçüoğlu (Çev.), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Çaha, Ö. (2003). Aşkın devletten sivil topluma. İstanbul: Gendaş Kültür Yayınları.
Danış, D. & Aksel, D. B. (2014). Sınır yönetiminde devlet ve yeni idare biçimleri: Türkiye-Irak sınırı. Didem Danış & İbrahim Soysüren (Der.), Sınır ve sınırdışı: Türkiye’de yabancılar, göç ve devlete disiplinlerarası bakışlar içinde (ss. 67-99), Ankara: Notabene Yayınları.
Demir, O. Ö. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Kaan Böke (Edt.), İstanbul: Alfa Yayınları.
Donnan, H. & Wilson, T. W. (2002). Sınırlar: Kimlik, ulus ve devletin uçları. Zeki Yaş (Çev.), Ankara: Ütopya Yayınları.
Durgun, S. (2011). Memalik-i şahane’den vatan’a. İstanbul: İletişim Yayınları.
Erözden, O. (2013). Ulus-Devlet. İstanbul: On İki Levha Yayınları.
Gellner, E. (2008). Uluslar ve ulusçuluk. Büşra Ersanlı & Günay Göksu Özdoğan (Çev.), İstanbul: Hil Yayınları.
Gellner, E. (2013). Milliyetçiliğe bakmak. Simten Çoşar, Saltuk Özertürk ve Nalan Soyarık (Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.
Genç, D. (2014). Türkiye’nin yabancıların hareketliliğine ilişkin sınır politikası. Didem Danış & İbrahim Soysüren (Der.), Sınır ve sınırdışı: Türkiye’de yabancılar, göç ve devlete disiplinlerarası bakışlar içinde (ss. 41-66), Ankara: Notabene Yayınları.
Gerim, G. (2017). Çağdaş yurttaşlığı kavramak: Temel yaklaşımlar, yeni boyutlar ve yeni bir yurttaşlık çerçevesi. Sosyoloji Konferansları Dergisi, (56), 155-182.
Giddens, A. (2008). Ulus-Devlet ve şiddet. Cumhur Atay (Çev.), İstanbul: Kalkedon Yayınları.
Gözübüyük-Tamer, M. (2014). Kimlik/lerin seyrine bir keşif. Folklor/Edebiyat, 20 (71), 83-99.
Green, S. (2014). Sınır araştırmaları: Alanla ilgili bazı düşünceler. Sınırlar ve Türkiye’de sınır çalışmaları. Toplum ve Bilim, (131), 32-44. Gürcistan Dostluk Derneği. http://www.gdd.org.tr/koydetay.asp?id=222, Erişim Tarihi: 24.02.2019.
Hayes, C. J. H. (2010). Milliyetçilik: Bir din (Batı siyasal düşüncesinde ulusalcılık tasavvuru). İstanbul: İz Yayınları.
Hobsbawm, E. J. (2010). Milletler ve milliyetçilik: Program, mit, gerçeklik. Osman Akınhay (Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Jaffrelot, C. (2018). Bir milliyetçilik kuramı için. Alain Dieckhoff & Christophe Jaffrelot (Yay. Haz.), Devrim Çetinkasap (Çev.), Milliyetçiliği yeniden düşünmek: Kuramlar ve uygulamalar içinde (ss. 23-82), İstanbul: İletişim Yayınları.
Jenkins, R. (2008). Social identity. London and New York: Routledge.
Kadıoğlu, A. (2012a). Vatandaşlık: Kavramın farklı anlamları. Ayşe Kadıoğlu (Haz.), Vatandaşlığın dönüşümü: Üyelikten haklara içinde (ss. 21-30), İstanbul: Metis Yayınları.
Kadıoğlu, A. (2012b). Vatandaşlığın ulustan arındırılması: Türkiye örneği. Ayşe Kadıoğlu (Haz.), Vatandaşlığın dönüşümü: Üyelikten haklara içinde (ss. 31-54), İstanbul: Metis Yayınları.
Karabağ, S. (2014). Jeopolitik açıdan sınırlar. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Karakaş, M. (2015). Modernlik, küreselleşme ve Türkiye’nin kimlikler evreni. İstanbul: Küre Yayınları.
Kayan, R. (2016). Vahyin gölgesinde kimlik inşası. İstanbul: Çıra Yayınları.
Kedourie, E. (1971). Avrupa’da milliyetçilik. M. Haluk Timurtaş (Çev.), Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
Köylerim, (2019). http://www.koylerim.com/artvin-borcka-muratli-koyu-286255h.htm, Erişim Tarihi: 24.02.2019.
Korkut, L. (2014). Siyasi kimlik olarak vatandaşlık: Türkiye’de ve dünya devletlerinde anayasal vatandaşlık tanımları. İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1 (2), 5-41.
Marques-Pereira, B. (2009). Yurttaşlık. Gülnur Acar-Savran (Çev.), Eleştirel feminizm sözlüğü içinde (ss. 315-318), İstanbul: Kanat Yayınları.
McCrone, D. (1998). The Sociology of nationalism. London and New York: Routledge.
Mollaer, F. (2014). Kimlik politikaları: Tanınma, özdeşlik ve farklılık. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
Neuman, W. L. (2012). Toplumsal araştırma yöntemleri: Nitel ve nicel yaklaşımlar I-II. Sedef Özge (Çev.), İstanbul: Yayınodası Yayınları.
Özbey, K. (2017). Bir sosyolojik olgu olarak sınır: Türkiye-Gürcistan sınırı örneği. The Journal of Academic Social Science Studies, (59), 375-395.
Özbey, K. (2018). Sınır kapitalizmi: Gürcistan’dan Türkiye’ye günübirlik işgücü göçü. Ankara: Siyasal Kitabevi Yayınları.
Özdemir, C. (2001). Kimlik ve söylem. Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 107-122.
Özkırımlı, U. (2016). Milliyetçilik kuramları: Eleştirel bir değerlendirme. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
Punch, K. F., (2011). Sosyal araştırmalara giriş: Nicel ve nitel yaklaşımlar. Dursun Bayrak & H. Bader Arslan & Zeynep Akyüz (Çev.), Ankara: Siyasal Kitabevi Yayınları.
Saybaşılı, N. (2011). Sınırlar ve hayaletler: Görsel kültürde göç hareketleri. Bülent Doğan (Çev.), İstanbul: Metis Yayınları.
Saygılıgil, F. (2014). Kadın yurttaş olmak. Ayşe Durakbaşa & N. Aslı Şirin Öner & Funda Karapehlivan Şenel (Der.), Yurttaşlığı yeniden düşünmek: Sosyolojik, hukuki ve siyasal tartışmalar içinde (ss. 265-276), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Smith, A. D., (2010). Milli kimlik. Bahadır Sina Şener (Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.
Smith, A. D. (2013). Milliyetçilik: Kuram, ideoloji, tarih. Ümit Hüsrev Yolsav (Çev.), Ankara: Atıf Yayınları.
Spencer, P. & Wollman, H. (2002). Nationalism: A critical introduction. London: Sage Publications.
Taşdemir, N. (2018). Ulusal kimliğin sınırlarını tanımlama biçimleri ve Türkiye’ye gelen Suriyeli sığınmacılara yönelik tutumlar. Türk Psikoloji Yazıları Dergisi, 21, 3-18.
Taşkın, A. (2014). Türkiye’de haklar ve ödevler açısından yurttaşlık algılaması: Bir ölçek çalışması. Ayşe Durakbaşa & N. Aslı Şirin Öner & Funda Karapehlivan Şenel (Der.), Yurttaşlığı yeniden düşünmek: Sosyolojik, hukuki ve siyasal tartışmalar içinde (ss. 361-381), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Türkiye İstatistik Kurumu. (2019). Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi. http://www.tuik.gov.tr, (Erişim Tarihi: 09.03.2019).
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.