Halit Ziya Uşaklıgil’in 1880’li yıllarda İzmir’de başlayan ilk tercüme faaliyetlerinin; mensur şiir, hikâye ve roman türlerinde kaleme aldığı eserlerin kuşkusuz onun yazı hayatında olduğu kadar Servet-i Fünun edebiyatının şekillenmesinde de rolü büyüktür. Onun basın hayatındaki asıl faaliyeti 1886 yılında İzmir’de yayın hayatına girmiş olan Hizmet gazetesiyle başlar. Sefile, Nemide, Bir Ölünün Defteri ve Ferdi ve Şürekası romanları; Tuhfe-i Letaif başlıklı küçük hikâyeleri; bir roman tarihi sayabileceğimiz Hikâye adlı eseri önce Hizmet gazetesinde yayımlanmış ardından da kitap haline getirilmiştir. Halit Ziya’nın İzmir’deki bu hareketli yazı hayatı boyunca ortaya koyduğu en önemli faaliyetlerinden biri de yine Hizmet gazetesinde yayımlanmış olan uzun hikâyeleridir. Yazarın İzmir yıllarında arka arkaya kaleme aldığı ve kendisinin “kısa roman” olarak adlandırdığı beş eseri vardır: Bir Muhtıranın Son Yaprakları, Bir İzdivacın Tarih-i Muaşakası, Deli, Bu muydu? ve Heyhat. Halit Ziya, kullandığı anlatım tekniklerinde olduğu gibi ele aldığı temalar bakımından da Servet-i Fünun roman ve hikâyesinin ilkelerini İzmir yıllarındaki eserleriyle belirlemiş ve kendini ispatlamış bir yazar olarak İstanbul’a gitmiştir.

Halit Ziya Uşaklıgil’s first translation activities started in İzmir in 1880’s and also his prose poems, stories and novels have a significant role in developing his writing career as well as the formation of Servet-i Fünun literature. His actual activity in press started in 1886 in İzmir with the newspaper named Hizmet. Sefile, Nemide, Bir Ölünün Defteri and Ferdi ve Şürekası novels; short story book Tuhfe-i Letaif, a novel history Hikâye were first serialized in Hizmet and then published as book. Halit Ziya’s long stories which were published in Hizmet are one of his most important writing activities in this lively publishing term. Halit Ziya has five pieces which was written successively in İzmir and named as “short novel” by him: Bir Muhtıranın Son Yaprakları, Bir İzdivacın Tarih-i Muaşakası, Deli, Bu muydu? and Heyhat. Halit Ziya set the principles of Servet-i Fünun novel and short story with the expression techniques and themes he preffered in his İzmir years and went to İstanbul as a self proven author.