ENDÜLÜS EMEVÎ HALİFESİ III. ABDURRAHMAN’IN SIMANCAS YENİLGİSİ (939)

Endülüs Emevî Devleti’nin sekizinci hükümdarı ve ilk halifesi olan III. Abdurrahman, uzun süren iktidarının sağladığı avantajın yanında sergilediği üstün yönetim becerileri sayesinde İslâm ve Dünya tarihinde başarılı idareciler arasında yer almıştır. İktidarının başlangıcında karşılaştığı zorlukları uzunca uğraşlar sonrası bertaraf etmeyi başaran Endülüs Halifesi, İber Yarımadası’nın kuzeyindeki Hristiyan krallıklara karşı da aynı başarıyı göstermiştir. Lakin devletin gücüne güç katan ve hatta halifelik makamıyla gücünü perçinleyen Abdurrahman en-Nâsır’ın 939 yılında Simancas’ta León Kralı II. Ramiro’ya karşı kritik bir mağlubiyeti vardır. Saltanatının ilk otuz yılında merkeziyetçi bir yönetim modelini ortaya koymak için çabalayan en-Nâsır, bu uğurdaki uygulamaları sebebiyle özerkliklerine düşkün olan sınır bölgelerindeki yönetici soylu ailelerin öfkesini üzerine çekmiştir. Ayrıca halifenin Arapların ordu içindeki nüfuzlarını sınırlandırmak için önemli mevkilere Arap olmayan Slav kökenli kimseleri yerleştirmesi, Kurtuba Hilafetine karşı başka bir gayrimemnun grubun peyda olmasına yol açmıştır. Böylesi bir atmosferde Endülüs Emevî hükümdarının Hristiyanlar üzerine cihat çağrısıyla savaşa gitmesi, İslâm ordusunun çokluğunun anlamını yitirmesine ve neticede -Hristiyanların önceden hazırladığı hendeğin de etkisiyle- ağır bir yenilginin yaşanmasına sebep olmuştur. Bununla beraber Simancas bozgununun süreçleri ve Endülüs Emevîleri üzerindeki etkileri genel olarak tartışmalı olsa da III. Abdurrahman’ın siyasetinde kayda değer değişikliklerin meydana geldiği aşikârdır.

Anahtar Kelimeler:

Endülüs Emevî Devleti, III. Abdurrahman, Simancas, II. Ramiro

SIMANCAS DEFEAT OF ANDALUSIAN UMAYYAD CALIPH ABDURRAHMAN III (939)

Abdurrahman III, who was the eighth ruler and first caliph of the Umayyad State of Andalusia, was among the successful rulers in the history of Islam and the World, thanks to his superior management skills as well as the advantage of his long-term reign. The Andalusian Caliph, who managed to overcome the difficulties which faced at the beginning of his power after a long struggle, showed the same success against the Christian kingdoms in the north of the Iberian Peninsula. However, Abdurrahman en-Nâsir, who strengthened the power of the state and even consolidated his power with the caliphate, had a critical defeat against León King Ramiro II in Simancas in 939. En-Nâsir, who tried to put forward a centralized management model in the first thirty years of his reign, drew the anger of the ruling noble families in the border regions, who were fond of their autonomy, due to his practices for this cause. In addition, the caliph’s placement of people of non-Arab Slavic origin in important positions in order to limit the Arabs’ influence in the army led to the emergence of another dissatisfied group against the Cordoban Caliphate. Andalusian Umayyad ruler’s going to war with the call of jihad against the Christians in such an atmosphere caused the majority of the Islamic army to lose its meaning, and as a result -with the effect of the trench prepared by the Christians beforehand- a heavy defeat was experienced. Nevertheless, even though the processes of the Simancas debacle and its effects on the Andalusian Umayyads are generally controversial, it is obvious that significant changes occurred in Abdurrahman III’s politics.

Keywords:

Umayyad State of Andalusia, Abdurrahman III, Simancas, Ramiro II,

PDF

___

Ahmet bin Fazlân. (2020). İbn Fazlân seyahatnâmesi (Çev. R. Şeşen). İstanbul: Tarih Encümeni Yayınları.
Albarrán, J. (2018). Al-Andalus. F. G. Fitz & J. G. Monteiro (Ed.), War in the Iberian Peninsula, 700–1600 içinde (ss. 1-35). New York: Routledge.
Altamira, R. (1922). The western caliphate. H. M. Gwatkin vd. (Ed.), The Cambridge Medieval History Vol. III içinde (ss. 409-442). New York: The Macmillan Company.
Altamira, R. (1949). A history of Spain. Philadelphia: George S. Ferguson Company.
Ballestín, X. (2020). Centralization and consolidation: the Cordoban Umayyads and the Amirids. M. Fierro (Ed.), The Routledge Handbook of Muslim Iberia, içinde (ss. 37-63). New York: Routledge.
Chronica prophetica. (2008). (Çev. K. B. Wolf) Medieval Texts in Translation. https://sites.google.com/site/canilup/chronica_prophetica (Erişim Tarihi: 29.03.2022).
Chronicle of Albelda. (1997). (Çev. K. B. Wolf). O. R. Constable (Ed.) Medieval Iberia: readings from Christian, Muslim, and Jewish sources içinde (ss. 56-61). Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
Collins, R. (1995). Early medieval Spain unity in diversity, 400-1000. Hampshire: Macmillan Press.
Collins, R. (2006a). Spain: the northern kingdoms and the Basques, 711-910. R. Mckitterick (Ed.), The New Cambridge Medieval History 700-900, II içinde (ss. 272-289). Cambridge: Cambridge University Press.
Collins, R. (2006b). The Spanish kingdoms. T. Reuter (Ed.), The New Cambridge Medieval History 900-1024, III içinde (ss. 670-691). Cambridge: Cambridge University Press.
Collins, R. (2012). Caliphs and kings: Spain, 796–1031. Chichester: Wiley-Blackwell.
Doğuştan Günümüze Büyük İslâm Tarihi (DGBİT), 4. (1988). (H. D. Yıldız Ed.). İstanbul: Çağ Yayınları.
Dozy, R. (2017). Spanish Islam: A history of the Moslems in Spain (Çev. F. G. Stokes). New York: Routledge.
Ebü’l-Fidâ coğrafyası (takvimü’l-büldan) (Çev. R. Şeşen). (2017). İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
Fierro, M. (2011). The battle of the ditch (al-Khandaq) of the Cordoban Caliph ʿAbd al-Raḥmān III. A. Q. Ahmad, B. Sadeghi & M. Bonner (Ed.), The Islamic scholarly tradition studies in history, law, and thought in honor of Professor Michael Allan Cook içinde (ss. 107-129). Leiden: Brill.
Fierro, M. (2021). III. Abdurrahman ilk Kurtuba halifesi (Çev. F. B. Kartal). İstanbul: Vakıfbank Kültür Yayınları.
Glick, T. F. (1979). Islamic and Christian Spain in the early middle ages. New Jersey: Princeton University Press.
Haccî, A. A. (2017). İslami fetihten Gırnata’nın düşüşüne kadar Endülüs tarihi (711-1492) (Çev. K. Kınar). İstanbul: İlk Harf Yayınevi.
Halîfe b. Hayyât. (2019). et-Târîh: ilk kronolojik İslam tarihi (Çev. Ö. Sabuncu & M. Sabuncu). Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
Ibn Abd el-Hakem. (1858). Ibn Abd-El-Hakem’s history of the conquest of Spain (Çev. J. H. Jones). Goettingen: W. Fr. Kaestner.
İbn Abdürabbih. (1971). The historical arjūza of ibn ʿAbd Rabbihi, a tenth-century Hispano-Arabic epic poem (Çev. J. T. Monroe). Journal of the American Oriental Society, 91 (1), 67-95. DOI: https://doi.org/10.2307/600444
İbnü’l-Esîr. (1991). İslâm tarihi el-kâmil fi’t-târîh tercümesi, 8, (Çev. A. Ağırakça). İstanbul: Bahar Yayınları.
İbn Havkal. (2017). 10. asırda İslâm coğrafyası (Çev. R. Şeşen). İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
İbn Kesîr. (2017). el-Bidâye ve’n-nihâye (büyük İslâm tarihi), XI, (Çev. M. Keskin). İstanbul: Çağrı Yayınları.
İbnü’l-Kûtıyye. (2009). Early Islamic Spain: the history of Ibn al-Qûtîya (Çev. D. James). New York: Routledge.
İmamüddin, S. M. (1990). Endülüs siyasi tarihi (Çev. Y. Yazar). Ankara: Rehber Yayıncılık.
İstahri. (2019). Ülkelerin yolları (Çev. Murat Ağarı). İstanbul: Ayışığıkitapları.
Kennedy, H. (2006a). The Muslims in Europe. R. Mckitterick (Ed.), The New Cambridge Medieval History 700-900, II içinde (ss. 249-271). Cambridge: Cambridge University Press.
Kennedy, H. (2006b). Sicily and al-Andalus under Muslim rule. T. Reuter (Ed.), The New Cambridge Medieval History 900-1024, III içinde (ss. 670-691). Cambridge: Cambridge University Press.
Kennedy, H. (2019). Endülüs: Müslüman İspanya ve Portekiz’in siyasi tarihi (Çev. A. Demir). İstanbul: Dergah Yayınları.
Küskü, O. (2020). Doğu-Batı etkileşiminde Endülüs Emevî Devleti’nin idari yapısının gelişim süreci. Karatay Sosyal Araştırmalar Dergisi, (5), 113-133.
Lane-Poole, S. (1903). The Moors in Spain. London: T. Fisher Unwin.
Lévi-Provençal, E. (1993). Simankas (Çev. Heyet). MEB İslam Ansiklopedisi, 10, 648. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Makkarî. (1843). The history of the Mohammedan dynasties in Spain Vol. II (Çev. P. de Gayangos). London: W. Hughes Allen and Company.
Melville, C. & Ubaydli, A. (2014). Christians and Moors in Spain Vol. III: Arabic Sources (711-1501). Oxford: Liverpool University Press.
Mes‘ûdî. (2004). Murûc ez-zeheb (altın bozkırlar) (Çev. A. Batur). İstanbul: Selenge Yayınları.
Mes‘ûdî. (2018). Kitâbü’t-tenbih ve’l-işraf (coğrafya ve tarih) (Çev. R. Şeşen). İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
Moreno, E. M. (1999). The creation of a medieval frontier: Islam and Christianity in the Iberian peninsula, eighth to eleventh centuries. D. Power & N. Standen (Ed.), Frontiers in Question Eurasian Borderlands, 700-1700 içinde (ss. 32-54). New York: Palgrave Macmillan.
O’Callaghan, J. F. (1983). A history of medieval Spain. New York: Cornell University Press.
Özdemir, M. N. (2011). "Sakâlibe" unsuru ve İslâm dünyasına girişi -İslâm kaynaklarına göre-. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 11 (1), 89-107.
Özdemir, M. (2016). Endülüs Müslümanları (siyasî tarih). Ankara: TDV Yayınları.
Payne, S. G. (1973). A history of Spain and Portugal, 1. https://libro.uca.edu/payne1/spainport1.htm (Erişim Tarihi: 09.02.2022).
Reilly, B. F. (2004). The medieval Spains. Cambridge: Cambridge University Press.
Smith, C. (1993). Christians and Moors in Spain Vol. I: AD 711-1150. Warminster: Aris&Philips Ltd.
Şeyban, L. (2016). Reconquista: Endülüs’te Müslüman-Hristiyan ilişkileri. İstanbul: İz Yayıncılık.
Taha, A. D. (2016). The Muslim conquest and settlement of North Africa and Spain. London: Routledge.
The Akhbar majmu’a: History of Early al-Andalus. (2012). (Çev. D. James). New York: Routledge.
The Chronicle of 754. (2011). (Çev. K. B. Wolf) Conquerors and chroniclers of early medieval Spain içinde (ss. 91-128). Liverpool: Liverpool University Press.
The Chronicle of Alfonso III. (2011). (Çev. K. B. Wolf) Conquerors and chroniclers of early medieval Spain içinde (ss. 129-143). Liverpool: Liverpool University Press.
Vilá, J. B. (2016). Considerations with respect to “al-Thaghr in al-Andalus” and the political-administrative division of Muslim Spain. M. Marín (Ed.), The Formation of al-Andalus Part 1: History and Society içinde (ss. 377-388). New York: Routledge.
Watt, W. M. & Cachia, P. (2015). Endülüs tarihi (Çev. C. E. Adıgüzel & Q. Şükürov). İstanbul: Küre Yayınları.
Zadeh, T. (2008). From drops of blood: charisma and political legitimacy in the translatio of the ʿUthmānic Codex of al-Andalus. Journal of Arabic Literature, 39 (3), 321-346. DOI: https://doi.org/10.1163/157006408X377165