KENTSEL ERİŞİLEBİLİRLİK VE ÖDENEBİLİRLİK: İSTANBUL İÇİN BİR DURUM İNCELEMESİ

2015 yılı itibarıyla 14,7 milyon nüfuslu İstanbul’un ulaşım problemlerinin çözümü için sürdürülebilir ulaşım politikaları hayati önem taşımaktadır. Bu çalışma, kentsel erişilebilirlik, ödenebilirlik ve ulaştırma sistemi arasındaki ilişkiyi araştırarak sürdürülebilir ulaştırmanın ekonomik ve sosyal hedeflerine odaklanmıştır. Bu çalışmanın amacı, ödenebilirlik ve erişilebilirliğin birleşik etkisinin incelenmesi ve İstanbul için farklı ulaştırma yatırımı şemalarının karşılaştırılabileceği bir erişilebilirlik ölçütünün sunulmasıdır. Bu doğrultuda birleşik logit model ile erişilebilirlik hesapları yapılmıştır. Çıktılar görselleştirilerek erişilebilirlik haritası oluşturulmuş ve farklı kullanıcı grupları için esneklik analizi yapılmıştır. Çalışmada, erişilebilirliğin kent merkezindeki bir çekirdek alanlarda yüksek olduğu, dış kısımlarda azaldığını sonucuna varılmaktadır. Birleşik logit model sonuçları cinsiyet, gelir, otomobil sahipliliği değişkenlerinin tür seçimi üzerinde önemli bir etkisinin olduğunu vurgulamaktadır. Esneklik analizi, otomobil kullanıcılarının tür tercihi kararlarının ulaşım maliyetine duyarlı olmadığını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kentsel Erişilebilirlik, Ödemebilirlik, Birleşik Logit Model

URBAN ACCESSIBILITY AND AFFORDABILITY: A CASE STUDY FOR ISTANBUL

Application of sustainable transportation policies for resolving the transportation problem of Istanbul that has a population of 14.7 million in 2015 is of vital importance. This study focuses on economical and social goals of sustainable transportation by researching the relationship between urban accessibility, affordability and the transportation system. The purpose of this study is to investigate the combined role of affordability and accessibility and to introduce an accessibility measure to compare different transportation infrastructure schemes in Istanbul. For this purpose, the accessibility has been measured by means of a joint logit model. The main outcomes have been shown on an accessibility map and an elasticity analysis has been presented for different user groups. It has been concluded that accessibility is much higher in the central areas and decreases in the outskirts of the city. Results of the joint logit function have indicated that the effects of gender, income and car availabilities on mode choice are significant. The elasticity analysis has shown that mode choice decisions of car users are not sensitive to the transportation cost

Keywords:

Urban Accesibility, Affordability, Joint Logit Model,

PDF

___

[1] Bakker, S., et al., 2014. Transport, Development and Climate Change Mitigation: Towards an Integrated Approach, Transport Reviews 34 (3), 2014, s. 335-355. DOI: 10.1080/01441647.2014.903531
[2] Lucas, K., van Wee, B., Maat, K., 2016. A method to evaluate equitable accessibility: combining ethical theories and accessibilitybased approaches, Transportation 43 (3), s. 473-490. DOI:10.1007/s11116-015-9585- 2
[3] Bocarejo, S. J. P. and H. D. R. Oviedo, 2014. Transport accessibility and social inequities: a tool for identification of mobility needs and evaluation of transport investments, Journal of Transport Geography 24, s. 142- 154. DOI:10.1016/j.jtrangeo. 2011 .12.004
[4] Van Wee, B. and Geurs, K., 2011. Discussing Equity and Social Exclusion in Accessibility Evaluations, EJTIR 11(4), s. 350- 367.
[5] Cascetta,E.,Carteni, A., Montanino, M., 2016. A behavioral model of accessibility based on the number of available opportunities, Journal of Transport Geography 51, s. 45- 58.DOI: 10.1016/j.jtrangeo.2015.11.002
[6] Ford, A. C., Barr, S. L., Dawson, R. J., James, P., 2015. Transport Accessibility Analysis Using GIS: Assessing Sustainable Transport in London, Isprs International Journal of Geo-Information 4(1), s. 124-149. DOI: 10.3390/ijgi4010124
[7] Gulhan, G., Ceylan, H., Ozuysal, M., Ceylan, H., 2013. Impact of utilitybased accessibility measures on urban public transportation planning: A case study of Denizli, Turkey, Cities (32), s. 102-112. DOI: 0.1016/j.cities.2013.04.001
[8] Özuysal, M. 2010. Şehirsel Yerleşimlerde Erişilebilirlik Ölçütünün Modellenmesi ve Kullanımı: Ulaşım Türü Seçimi Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 168s, İzmir.
[9] Özuysal, M., Tanyel S., Oral, M.Y., 2012. Fayda Esaslı Erişilebilirliğin Ulaşım Türü Seçimi Üzerindeki Etkisi, İMO Teknik Dergi, 23 (3), s. 5987- 6016.
[10] Gülhan, G., Ceylan, H., Oral,Y., 2013. Ulaşım Talebinin Belirlenmesinde Erişebilirlik ve Arazi Kullanım Modellerinden Yararlanılması. 10. Ulaştırma Kongresi, İzmir, s. 47-55.
[11] Gülhan, G., 2014. Toplu Taşıma Planlaması ve Ağ Tasarımında Erişilebilirlik Ölçütlerinin Kullanılabilirliğinin Araştırılması. Pamukkale Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 157s, Denizli.
[12] Istanbul Metropolitan Municipality, 2008. Management of Transportation Planning. Istanbul Transportation Master Plan Household Study, Istanbul.
[13] Litman, T., 2004. Transportation Affordability Evaluation and Improvement Strategies, http://www.vtpi.org/affordabilit y.pdf, (Erişim tarihi: 01.05.2016).
[14] Lau, J. C. Y., Chiu, C. C. H., 2006. Accessibility of low-income workers in Hong Kong, Cities 20 (3), s. 197-204. DOI: 10.1016 /S0264-2751(03)00013-1
[15] Preston, J., Raje, F., 2007. Accessibility, mobility and transport-related social exclusion, Journal of Transport Geography 15 (3), s. 151-160. DOI: 10.1016/j.jtrangeo.2006.05.002
[16] Grengs, J., 2012. Equity and the social distribution of job accessibility in Detroit, Environment and Planning BPlanning & Design, 39 (5), s. 785- 800. DOI: 10.1068/b36097
[17] Ureta, S., 2008. To Move or Not to Move? Social Exclusion, Accessibility and Daily Mobility among the Low-income Population in Santiago, Chile, Mobilities 3 (2), s. 269-289. DOI: 10.1080/17450100802095338
[18] Lucas, K., 2012. Transport and social exclusion: Where are we now?, Transport Policy, 20, s. 107-115.DOI: 10.1016/j.tranpol.2012.01.013
[19] Hansen, W. G., 1959. How accessibility shapes land use, Journal of the American Planning Institute, 25, s. 73–76. DOI: 10.1080/01944365908978307
[20] Ben-Akiva, M., Lerman, S., 1979. Disaggregate travel and mobility choice models and measures of accessibility. In: Hensher, D.A., Sopher, P.R. (Eds.), Behavioural Travel Modelling. Croom Helm, Andover, Hants, pp. 654–679.
[21] DfT, 2010. Transport Analysis Guidance, Personal Affordability Sub-Objective, http://www.dft.gov.uk/webtag, (Erişim tarihi: 01.05.2016)
[22] Handy, S.L., Niemeier, D.A., 1997. Measuring accessibility: an exploration of issues and alternatives. Environment and Planning A 29, s. 1175–1194. DOI: 10.1068/a291175
[23] Páez, A., Scott, D.M., Morency, C., 2012. Measuring accessibility: positive and normative implementations of various accessibility indicators. Journal of Transport Geography 25, 141– 153. DOI: 10.1016/j.jtrangeo. 2012.03.016
[24] Geurs, K. T., & van Wee, B., 2004. Accessibility evaluation of landuse and transport strategies: Review and research directions, Journal of Transport Geography, 12, s. 127–140. DOI: 10.1016/ j.jtrangeo.2003.10.005
[25] van Wee, B., 2016. Accessible accessibility research challenges, Journal of Transport Geography 51 (2016), s. 9-16. DOI: 10.1016/j.jtrangeo.2015.10.018
[26] de Jong, G., Daly, A., Pieters, M., van der Hoorn, T., 2005. The logsum as an evaluation measure: Review of the literature and new results Transportation Research Part A-Policy and Practice 41(9), s. 874-889. DOI: 10.1016/ j.tra.2006.10.002
[27] Anas, A., 1981. The Estimation of Multinomial Logit Models of Joint Location and Travel Mode Choice from Aggregated Data, Journal of Regional Science 21(2), s. 223- 242. DOI: 10.1111/j.1467- 9787.1981.tb00696.x
[28] Niemeier, D.A., 1997. Accessibility: an evaluation using consumer welfare, Transportation 24(4), 1997, s. 377-396. DOI: 10.1023/A:1004914803019
[29] Limanond, T. and Niemeier D. A, 2003. Accessibility and modedestination choice decisions: exploring travel in three neighborhoods in Puget Sound, WA., Environment and Planning B-Planning & Design 30(2), s.219- 238. DOI: 10.1068/b12846
[30] Daly, A., 1987. Estimating Tree Logit-Models, Transportation Research Part B-Methodological 21(4), s. 251-267. DOI: 10.1016/0191-2615(87)90026-9. [31] Ben-Akiva, M., Lerman, S., 1985. Discrete Choice Analysis, The MIT Press, Cambridge, MA.