“ANLAMI GİZLEMEDE BEDÎ’Î İBHÂMIN BELÂGATI” (TE’VÎL IŞIĞINDA BELÂĞÎ BİR ARAŞTIRMA)
Makale, bedi’ ilminde “ibham” olarak isimlendirilen belâgat sanatını ele almaktadır. İbhâm, beliğ mütekellimin (bilinçli olarak) muhataba iki zıt manadan birisini tercih etmesine yardımcı olacak bir karîne vermeksizin, aynı anda iki zıt mananın anlaşıldığı bir söz söylemesidir. Makale, beliğ mütekellimin ibhâm sanatını yapmak için kullandığı çeşitli dilsel üsluplardan da bahseder. Ayrıca makale, ibhâmın belâgatına dikkat eden muhataptaki te’vil ve telakkî kabiliyetini işlemektedir. Makale, bir hazırlık kısmıyla başlayıp, ibhâm terimlerinin tariflerini yapmakta daha sonra şiirlerden ve nesirlerden misaller vererek devam etmekte ve sonuç kısmıyla bitmektedir.
THE RHETORIC OF AL-IBHAM AL-BADI’I IN DISGUISING THE MEANING (RHETORIC STUDY IN TERMS OF INTERPRETATION)
This research examines an art of rhetoric in ‘ilm al-badi’i that is called as “al-ibham” (obscurity); that an eloquent speaker (deliberately) says a speech which is understandable in two opposing meanings at the same time, as long as he doesn’t give to the listener a clue that specify a choice of one meaning over the other opposing one. The research studies various verbal styles that are used by an eloquent speaker for building al-ibham, and discusses about the skill of receiving and interpretation of a listener that is aware for eloquence of al-ibham. The research begins with an introduction, definition of al-ibham term, presents examples from poetry, prose, and the conclusion.
Keywords:
Al-ibham al-badi’i, Rhetoric, Interpretation, Context, Clue,
___
- Abdirrahmân b. Ahmed b. el-Hasen el-Abbâsî (öl. 963/1556), Meʿâhidü’t-tansîs ʿalâ şevâhidi’t-Talhis, Şeyh Muhyiddin Abdülhamîd, Saadet Yayınları, Mısır, (1947).
- Abdülazîz el-Cürcânî (öl. 392/1001), el-Vasatetu Beyne’l-Mütenebbi ve Husumuhu, tahkik Dr.Muhammed ebu’l-Fazl İbrahim, Ali Muhammed Peçevi, İsa Baba Halebi Basımevi Mısır, (basım adedi belli değil), (1966).
- Ahmet Matlub, Mu’cemü’l-Mustalahati’l-Belağati ve Tetavvuruhe, Lubnan yayınları Naşirun, 2. Baskı, (2000).
- Buhari, (öl.256/870), Sahihu’l-Buhari, tahkik Dr. Mustafa Boğa, Beşeri ilimler yayınları Dimeşk, 2. Baskı, (1993).
- Câhiz (öl. 255/869), el-Beyân ve’t-tebeyyün, tahkik: Abdüsselâm Muhammed Hârûn, Hancı basımevi kahire (2003).
- Divan-ı Beşşa bin Bürd, onu Muhammed Tahir bin Aşur tamamlamış ve şerh etmiştir (öl.1393/1973), Tercüme ve Te’lif komisyonu basımevi Kahire,(basım adeti belli değil), (1950).
- Divan-ı Hatie, tahkik Dr.Numan Taha, Hancı yayınları Kahire, 1.Baskı, (1987).
- Divan-ı İbn Rumi, Tahkik Hüseyin Nassar, kitaplar Genel Mısır İdaresi, (1981).
- Divan-ı Mütenebbi, Ebi’l-Bakai’l-u’kberi şerhiyle (öl.616/1219) et-Tibyan fi şerhi’d-Divan diye de isimlendirilir, Mustafa Saka ve başkaları onu düzeltip, doğrulayıp ve bir de fihrist eklediler, Maarif yayınları Beyrut, (basım yılı ve adedi belli değil).
- Divanı-ı İ’rau’l- Kays, tahkik Muhammed Ebu’l-Fazl İbrahim, Daru’l-Maarif Mısır (1958).
- Divanu’l- A’şa (kitabu’s-subhi’l-münir fi şi’ri basir- el-e’şa, ve’l-a’şeyne’l-Ağarin) ebi’l Abbas sa’lebi şerhiyle beraber, matbaat-ı Adolf Hulzhusan,(adet belli değil), (1927).
- ISSN: 1303-3344
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 1983
- Yayıncı: Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi