Müvekkil Tacir ile Acentenin İşçileri Arasında Bir İş İlişkisi Mevcut Mudur?

Anayasanın 48. maddesinde öngörülmüş olan sözleşme ve girişim özgürlüğü çerçevesinde, müteşebbis olarak tacir, ticari işletmesini nasıl idare edeceğini ve nasıl faaliyet göstereceğini serbestçe belirleme hakkına sahip bulunmaktadır. İşletmesel karar alma özgürlüğü, ticari örgütlenmeyi de kapsadığından, tacir, ticari işletmesinin merkezi dışındaki örgütlenmesini kendisine ait şubeler kurarak gerçekleştirebileceği gibi, gerek üretilen malları ticari işletmenin merkezi dışındaki yerlerde pazarlayabilmek gerek işletme içinde ihtiyaç duyduğu ham ve yarı mamul malları sağlayabilmek için şube kurmak dışında kendisinden bağımsız olarak faaliyette bulunan tacir yardımcılarından da yararlanabilir. . Tacirin teşebbüs hürriyetinin kapsamındaki bu kararlarının yerindeliğinin tartışılması söz konusu değildir. Öyle ki, tacir, kendisine ait çok sayıdaki şubeyi kapatarak bu şubelerin bulunduğu yerlerde artık acente vasıtasıyla faaliyette bulunmayı dahi tercih edebilir. Ticari işletme sahiplerinin atamış oldukları acentelere yalnızca yapacakları işlemler olumlu neticelendiği takdirde ücret ödemekle yükümlü olması, keza şube açmanın getirmiş olduğu ekonomik yük (şube ve şube personeli için yapılan masraflar) ile mukayese edildiğinde acente atamak suretiyle üstlenilen masraf rizikosunun çok düşük olması gibi sebepler acentelik kurumunun değerini artırmış ve bu kurum gerek iç ticarette gerekse dış ticarette yaygınlaşmıştır.

___

  • Arkan, Sabih, Ticari Đşletme Hukuku, 5. Baskı, Ankara, 1999.
  • Demir, Fevzi, Đş Hukuku Uygulaması, 4. Baskı, Đzmir, 2005.
  • Eyrenci, Öner/Taşkent, Savaş/Ulucan, Devrim, Bireysel Đş Hukuku, 2. Baskı, Đstanbul, 2005.
  • Kayıhan, Şaban, Türk Hukukunda Acentelik Sözleşmesi, 2. Baskı, Ankara, 2003.
  • Narmanlıoğlu, Ünal, Đş Hukuku I, 3. Baskı, Đzmir, 1998.
  • Seven, Vural/Göksoy, Yaşar Can, Ticaret Şirketlerinde Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması, ĐBD, C.80, S.2006/6.
  • Süzek, Sarper, Đş Hukuku, 2. Baskı, Ankara, 2005.
  • Tekinalp, Gülören/Tekinalp, Ünal, Perdeyi Kaldırma Teorisi, Prof. Dr. Reha Poroy’a Armağan, Đstanbul, 1995.
  • Ülgen, Hüseyin/Teoman, Ömer/Helvacı, Mehmet/Kendigelen, Abuzer/Kaya, Arslan/Nomer Ertan, N. Füsun: Ticari Đşletme Hukuku, Đstanbul, 2006.
  • Yanlı, Veliye, Anonim Ortaklıklarda Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılarak Ortakların Sorumlu Kılınması, Đstanbul, 1998.