LAHEY ÇOCUK KAÇIRMA SÖZLEŞMESİ KAPSAMINDA ONLİNE İLETİŞİM ARAÇLARI İLE ARABULUCULUK SÜRECİNİN İŞLETİLMESİ MÜMKÜN MÜDÜR?
Uluslararası çocuk kaçırmanın çocuk üzerinde yarattığı olumsuz etkileri azaltmak amacıyla akdedilen “Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukukî
Yönlerine Dair Lahey Sözleşmesine” ya da uygulama bilinen diğer adıyla
“Lahey Çocuk Kaçırma Sözleşmesine” Türkiye de dâhil olmak üzere 101
ülke taraftır. Bu Sözleşmenin temel amacı, çocuğu, uluslararası alanda,
kanuna aykırı bir yer değiştirmenin zararlı etkilerinden korumaktır. Sözleşme hükümleri ile çocuğun mutad meskeni devletine derhal dönüşünü
teminat altına almak için usuller tespit edilmiş ve ziyaret hakkı sahibinin bu
hakkı korunuştur. Sözleşme uyarınca taraf devletler, ülkelerinin sınırları
içinde Sözleşmenin amaçlarının gerçekleşmesini sağlamak üzere uygun
bütün önlemleri alırlar. Bu amaçla 5717 sayılı Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukukî Yön ve Kapsamına Dair Kanun ile Sözleşmenin uygulanması,
Türk iç hukukuna aktarılmıştır.
Lahey Çocuk Kaçırma Sözleşmesi kapsamına giren uyuşmazlıkların
dostane çözüm ile sonuçlandırılması önerilmektedir. Sözleşme, çocuğun tesliminin veya ziyaret hakkının tesisinin rıza ile yapılmasını tercih etmektedir.
Sözleşmenin 7. maddesinin (c) bendinde ve 10. maddesinde dostane çözümün
uygulanmasına ilişkin hükümler yer almaktadır. 5717 sayılı Kanunun 5.
maddesinin (b) bendinde ve 8. maddesinde de bu konu düzenlenmiştir.
Sözleşme kapsamındaki uyuşmazlıkların çözümü için arabuluculuğa, bu
hükümler uyarınca başvurulabilir. Çalışmamızda yüz yüze arabuluculuğun
doğurduğu sorunların çözümü için önerilen arabuluculuk sürecinin online
iletişim araçları ile işletilmesi hakkında bilgi verilecek ve bu sürecin Sözleşme kapsamında uygulanıp uygulanamayacağı hususunda açıklamalarda
bulunulacaktır.
___
- Akıncı, Ziya/Demir-Gökyayla, Cemile: Milletlerarası Aile Hukuku, Vedat
Kitapçılık, İstanbul 2010.
- Albornoz, Maria M./Martin, Nuria G.: “Feasibility Analysis of Online
Dispute Resolution in Developing Countries.”, U. Miami Inter-Am. L.
Rev 2012., vol. 44, no. 1, ss. 39-62.
- Altıntaş, Elif H.: Uluslararası Çocuk Kaçırmalarında Arabuluculuk, Yetkin,
Ankara 2018.
- Altuntaş, İlknur: Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukukî Yönlerine Dair
Lahey Sözleşmesi, Bilge Basım Yayım, Ankara 2006.
- Arslan, İlyas: Milletlerarası Özel Hukukta Mutad Mesken Kavramı, On İki
Levha, İstanbul 2014.
- Ataman-Figanmeşe, İnci: “Çocukların Uluslararası Kaçırılmasının Hukukî
Yönlerine Dair 1980 Tarihli Lahey Sözleşmesi”, Prof. Dr. Nihal
ULUOCAK’a Armağan, İ.Ü Hukuk Fakültesi, İstanbul 1999, ss. 55-
100.
- Aytaç, Mehlika: “Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukukî Veçhelerine Dair
Lahey Sözleşmesi’nin Uygulanması ve Karşılaşılan Sorunlar”, Adalet
Dergisi, Adalet Bakanlığı, Y. 96, Eylül 2004, S. 20, ss. 34-65.
- Boehme, Simon J.: “Sceptics of the Screen: Irish Perceptions of Online
Dispute Resolution.”, Intl J of Dispute Resolution 2015, vol. 2, no. 2,
ss. 156-181.
- Bozdağ, Gonca G.: “Arabuluculuk ve Arabuluculuğun Ebeveynler
Arasındaki Uluslararası İhtilâflarda Uygulanabilirliği”, GÜHFD, C.
XX, Y. 2016, Sa. 1, ss. 101-136 (Anılış: Arabuluculuk).
- Bozdağ, Gonca G.: Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukukî Yönlerine Dair
Lahey Sözleşmesi Kapsamında Çocuğun İadesi Talebinin Red
Nedenleri, Yetkin, Ankara 2014 (Anılış: Red Nedenleri).
- Braeutigam, Andrea M.: “Fusses That Fit Online: Online Mediation in NonCommercial Contexts.”, Appalachian J.L. 2006, vol. 5, no. 2, ss. 275-302.
- Braeutigam, Andrea M.: “What I hear You Writing Is.. Issues in ODR:
Building Trust and Rapport in the Text-Based Environment”, 38 U.
Tol. L. Rev 2006, vol. 38, no. 1, ss. 101-124 (Anılış: Text-Based
Environment).
- Chan, Gerard L.: “Getting to Yes Online: A Look at the History, Concepts,
Issues and Prospects of Online Dispute Resolution Systems (ODRS).”,
Philippine LJ 2009, vol. 83, no. 3, ss. 528-572.
- Conclusions and Recommendations and Report of Part I of the Sixth
Meeting of the Special Commission on the Practical Operation of the
1980 Hague Child Abduction Convention and the 1996 Hague Child
Protection Convention (1-10 June 2011) drawn up by the Permanent
Bureau
(Erişim: Ocak 2021).
- Conclusions and Recommendations of the fifth Meeting of the Special
Commission to Review the Operation of the Hague Convention of 25
October 1980 on the Civil Aspects of International Child Abduction
and the Practical Implementation of the Hague Convention of 19
October 1996 on Jurisdiction, Applicable Law, Recognition,
- Enforcement and Co-Operation in Respect of Parental Responsibility
and Measures for the Protection of Children (30 October – 9 November
2006) adopted by the Special Commission (Erişim: Ocak 2021).
- Cunha, Elizabeth: “The Potential Importance of Incorporating Online
Dispute Resolution into a Universal Mediation Model for International
Child Abduction Cases.”, Conn. J. Int'l L. 2008, vol. 24, no. 1, ss. 155-
180.
- Çelikel, Aysel/Erdem, Bahadır: Milletlerarası Özel Hukuk 16. Bası, Beta,
İstanbul 2020.
- Ekmekçi, Ömer/Özekes, Muhammet/Atalı, Murat/Seven, Vural: Hukuk
Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk, 2. Baskı, On iki Levha, İstanbul
2019.
- Giray, Faruk K.: Milletlerarası Özel Hukukta Kaçırılan veya Alıkonulan
Çocukların İadesi, Beta, İstanbul 2010.
- HCCH: “Part III-Preventive Measures”, Guide to Good Practice under the
Hague Convention of 25 October 1980 on the Civil Aspects of
International Child Abduction (Erişim: Ocak 2021).
HCCH: “Part IV-Enforcement”, Guide to Good Practice under the Hague
Convention of 25 October 1980 on the Civil Aspects of International
Child Abduction (Erişim: Ocak 2021).
- HCCH: “Part V-Mediation”, Guide to Good Practice under the Hague
Convention of 25 October 1980 on the Civil Aspects of International
Child Abduction (Anılış: HCCH, Part V-Mediation) (Erişim:
Ocak 2021).
- HCCH: “V. Kısım-Arabuluculuk”, Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukukî
Veçhelerine dair 25 Ekim 1980 tarihli Lahey Sözleşmesi kapsamında
İyi Uygulama Kılavuzu-Arabuluculuk (Erişim: Ocak 2021).
- HCCH: “Toolkit fort the 1980 Child Abduction Convention in Times of
Covid-19”, (Erişim: Mart 2021).
Kaplan, Yavuz: “Arabuluculuk ve Türk Hukuk Uyuşmazlıklarında
Arabuluculuk Kanunu Tasarısına Eleştirel Bir Bakış”, MHB, Y. 28, S.
1-2, 2008, ss. 115-146.
- Kekeç, Elif K.: Arabuluculuk Yoluyla Uyuşmazlık Çözümünde Temel
Aşamalar ve Taktikler: 6325 Sayılı Kanuna Göre Güncellenmiş 3.
Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2016.
- Köseoğlu, Bilal: Uluslararası Çocuk İadesi ve Uluslararası Nafaka
Alacakları Davalar, Geliştirilmiş dördüncü bası, TBB Yayınları,
Ankara 2007.
- Kucinski, Melissa A.: “The Pitfalls and Possibilities of Using Technology in
Mediating Cross-Border Child Custody Cases.”, J. Disp. Resol. 2010,
vol. 2010, no. 2, ss. 297-325 (Anılış: Using Technology in Mediating).
- Kucinski, Melissa A.: “The Delicate Art of Mediating International Parental
Child Abduction Cases”, Disp. Resol. Mag 2014. vol. 20, no. 2, ss. 18-
22.
- Kuru, Baki: İstinaf Sistemine Göre Yazılmış Medenî Usul Hukuku, Legal
Yayınevi, İstanbul 2016.
- Lavi, Dafna: “Till Death Do Us Part: Online Mediation as an Answer to
Divorce Cases Involving Violence.”, N.C. J.L. & Tech. 2015, vol. 16,
no. 2, ss. 253-310.
- Martin, Nuria G.: “International Parental Child Abduction and Mediation”,
Universidad Nacional Autónoma de México-Instituto de
Investigaciones Jurídicas. Anuario Mexicano de Derecho Internacional
2015, vol. XV, ss. 353-412.
- Nomer, Ergin: Devletler Hususî Hukuku, Yenilenmiş 22. Bası, Beta,
İstanbul 2017.
- Özbek, Mustafa S.: Alternatif Uyuşmazlık Çözümü, 1. Cilt, 4. Baskı,
Ankara 2016 (Anılış: Alternatif).
- Özbek, Mustafa: Dünya Çapındaki Adalete Ulaşma Hareketleriyle Ortaya
Çıkan Gelişmeler ve Alternatif Uyuşmazlık Çözümü”, AÜHFD, C. 51,
S. 2, ss. 121-162 (Anılış: Adalete Ulaşma).