CEZA YARGILAMASININ GELECEĞİ: ROBOT HAKİM

Robotlar ve yapay zekanın kullanım alanı her geçen gün heyecan verici derecede genişlemekte ve değişmektedir. Başta mühendislik, endüstri, eğitim, sağlık gibi alanlarda heyecan veren bu gelişmeler zaman içerisinde hukuk dünyasında da yer edinmeye başlamış ve birçok önemli tartışmanın doğuşuna zemin hazırlamıştır. Bu tartışmalardan biri de çalışma konusu olan yargılamada robot hakimlerin görev alıp alamayacağı sorunudur. Her ne kadar bu sorun önceden “uzak bir hayal” olarak nitelendirilse de bu konunun günümüzün gerçeği olma yolunda önemli örnekleri bulunmaktadır. Bu nedenle hukukun teknolojik gelişmeleri geriden takip etmemesi adına; şu an mevcut ve ilerleyen zamanda yaygınlaşması muhtemel bir gelişmenin hukuk dünyasındaki olası sonuçlarının olumlu ve olumsuz yönleriyle ele alınması önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Robotlar, Yapay zeka, Robot hakim, Robot hukuku, Ceza hukuku, Elektronik yargılama, Ceza muhakemesi hukuku

PDF

___

Aydemir, Emrah: Weka ile Yapay Zeka, Seçkin Yayıncılık, Güncellenmiş 2. Baskı, Ankara 2019.
Aydemir, Melisa: “Yapay Zekalı Robotların Ceza Sorumluluklarının Araştırılması”, Suç ve Ceza Dergisi, Sayı:4, 2018, s. 1-97.
Bacaksız, Pınar/Sümer, Seda Yağmur: Robotlar, Yapay Zeka ve Ceza Hukuku, Adalet Yayınevi, Ankara 2021.
Bostrom, Nick: Süper Zeka, Koç Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2019.
Buocz, Thomas Julius: “Artificial Intelligence in Court Legitimacy Problems of AI Assistance in the Judiciary”, Retskraft - Copenhagen Journal of Legal Studies, Volume 2, Number 1, Spring 2018, s. 41-59, https://static1.squarespace.com/static/59db92336f4ca35190c650a5/t/5a d9da5f70a6adf9d3ee842c/1524226655876/Artificial+Intelligence+in+ Court.pdf, (E.T:12.04.2021).
Calo, Ryan: “Artificial intelligence policy: a primer and roadmap”, Univercity of Bologna Law Review, Cilt:3, Sayı:2, 2018, s. 399-435, https://bolognalawreview.unibo.it/article/view/8670/8420, (E.T:18.08.2020).
Contini, Francesco: “Artificial Intelligence and the Transformation of Humans, Law and Technology Interactions in Judicial Proceedings”, Law, Technology and Humans, Volume 2 (1) 2020, https://lthj.qut.edu.au/, (E.T:03.05.2021)
Çiçekdağı, Caner: “Aristoteles’te Mantık Kavramı ve Temel Akıl Yürütme Çeşitleri”, MSKU Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 3, Sayı Nisan 2016, s. 55-63, https://www.researchgate.net/profile/Caner-Cicekdagi2/ publication/304528109_Aristoteles’te_Mantik_Kavrami_ve_Temel_Ak il_Yurutme_Cesitleri/links/5ef3330f4585153fb1b0abff/AristotelesteMantik-Kavrami-ve-Temel-Akil-Yueruetme-Cesitleri.pdf, (E.T:11.09.2021).
Çüçen, A. Kadir: Mantık, 8. Baskı, Sentez Yayıncılık, Bursa 2012.
Danziger, Shai/Levav, Jonathan/Avnaim-Pesso, Liora: “Extraneous Factors in Judicial Decisions”, s. 6889-6892, www.pnas.org/cgi/doi/10.1073/ pnas.1018033108, (E.T:04.04.2021).
Doğan, Koray: Ceza Muhakemesinde Belirsizlik Kuşkudan Sanık Yararlanır İlkesi “in dubio pro reo”, 2. Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2018.
Dülger, Murat Volkan: “Günümüz Yapay Zeka Teknolojisi ve ‘Robot Yargıç/Avukat’ Gerçeği: Mesleğimiz Elimizden Gidiyor Mu?”, HPlus Dergisi, Sayı:5, Ocak 2018, s. 4-9, https://www.researchgate.net/ publication/322789785, (E.T:12.09.2021).
Ersoy, Çağlar: Robotlar ve Ceza Hukuku, Onikilevha Yayıncılık, 4. Bası, İstanbul 2019.
Houy, Constantin/Niesen, Tim/Fettke, Peter/Loos, Peter: “Towards Automated Identification and Analysis of Argumentation Structures in the Decision Corpus of the German Federal Constitutional Court”, Institute for Information Systems (IWi) at the German Research Center for Artificial Intelligence (DFKI) and Saarland University Saarbrücken, Germany, https://www.dfki.de/fileadmin/user_upload/import/6833_ IEEE_DEST_2013_Houy_Niesen_Fettke_Loos-ARGUMENTUM.pdf, (E.T:05.04.2021).
Humbe, A. B./Deshmukh, P. A./Kadam, M. S.: “The Review Of Articulated R12 Robot And Its Industrial Applicationas”, International Journal of Research in Engineering & Technology (IMPACT: IJRET), Cilt: 2, Sayı: 2, 2014, s. 113-118.
İçer, Zafer/Buluz, Başak: “Yapay Zekânın Ceza Muhakemesindeki Rolü ve Geleceği”, 9. Uluslararası Suç ve Ceza Film Festivali, İstanbul Üniversitesi, 2019, https://www.academia.edu/41074795/YAPAY_ ZEK%C3%82NIN_CEZA_MUHAKEMES%C4%B0NDEK%C4%B0 _ROL%C3%9C_VE_GELECE%C4%9E%C4%B0, (E.T:07.05.2021). Karaduman, Tevfik: “Yapay Zeka Uygulama Alanları”, Gazi Üniversitesi, Bilişim Enstitüsü, Adli Bilişim. A.B.D, https://www.academia.edu/ 16703256/Yapay_zeka_makale_09_06, (E.T:13.06.2021).
Kılıçarslan, Kara Seda: “Yapay Zekanın Hukuki Statüsü ve Hukuki Kişiliği Üzerı̇ne Tartışmalar”, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, Yıl: 2019/20, Sayı:4, s. 363-389.
Medvedeva, Masha/Vols, Michel/Wieling, Martijn: “Using machine learning to predict decisions of the European Court of Human Rights” , Artifcial Intelligence and Law”, 28, 2020, s. 237-266, https://doi.org/ 10.1007/s10506-019-09255-y, (E.T:05.04.2021).
Mijwill, Maad M.: “History of Artificial Intelligence”, Nisan 2015, s. 1-5, https://www. researchgate. net/publication/322234922_History_of_ Artificial_Intelligence, (E.T: 05.04.2021).
Morison, J./Harkens, A.: “Re-sEngineering Justice? Robot Judges, Computerised Courts and (Semi) Automated Legal Decision-Making”, Legal Studies, 39(4), 2019, s. 618-635 https://doi.org/10.1017/ lst.2019.5, (E.T:06.04.2021).
Nakad, Henriette/Herik, H. Jaap Van Den/Jongbloed, Anthonie/M.Salem, Abdel-Badeeh: “The Rise of the Robotic Judge in Modern Court Proceedings”, ICIT 2015 The 7th International Conference on Information Technology, s. 59-67, https://www.researchgate.net/ publication/300720949, (E.T:08.04.2021).
Nilsson, Nils J.: Yapay Zeka Geçmişi ve Geleceği, 2. Baskı, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, İstanbul 2019.
Özbek, Veli Özer: “Ceza Muhakemesinde Hakimin Vicdani Kanaati”, Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi, 16. Kitap, İstanbul 2007, s. 283- 287.
Özlem, Doğan: Mantık, 14. Bası, Notos Kitap Yayınevi, İstanbul 2011.
Özparlak, Başak Ozan: “İnsan-Robot Etkileşimi ve Hukuk”, Hukuk Köprüsü, Cilt:16, Sayı:16, 2019, s. 195-210.
Özparlak, Başak Ozan: “OTOMATİK HUKUK: Hukuk Sisteminde ve Mesleğinde Yapay Zeka”, academia.edu/45573817/OTOMATİK_ HUKUK_Hukuk_Sisteminde_ve_Mesleğinde_Yapay_Zeka, (E.T:04.05.2021).
Öztemel, Ercan: Yapay Sinir Ağları, Papatya Yayıncılık, İstanbul 2012, http://papatyabilim.com.tr/PDF/yapay_sinir_aglari.pdf, (E.T:11.09.2021).
Perrone, Francesco: “The Judge of the Future: Artificial Intelligence and Justice”, Judicial Ethics and Professional Conduct, Team Italy 2, Semıfinal D, Themis 2019, https://www.ejtn.eu/PageFiles/17916/ TEAM%20ITALY%20II%20TH%202019%20D.pdf, (E.T:12.09.2021).
Re, Richard M./Solow-Niederman, Alicia: Developing Artificially Intelligent Justice, 22 STAN. TECH. L. REV, 242, 2019, s. 242-289.
Reiling, A. D. (Dory): “Courts and Artificial Intelligence”, International Journal for Court Administration, 11(2), 2020, s. 2-10, http://doi.org/ 10.36745/ijca.343, (E.T:04.04.2021).
Russell, Stuart J./Norvig, Peter: Artificial Intelligence A Modern Approach, Third Edition, Prentice Hall, 2010, https://www.cin.ufpe.br/~tfl2/ Ceza Yargılamasının Geleceği: Robot Hakim 49 artificial-intelligence-modern-approach.9780131038059.25368.pdf, (E.T:08.08.2021).
Sourdin, Tania/Cornes, Richard: “Do Judges Need to Be Human? The Implications of Technology for Responsive Judging”, Chapter in The Responsive Judge, s. 87-119, https://www.researchgate.net/publication/ 326244385, (E.T:05.04.2021).
Sourdin, Tania: “Judge v. Robot? Artificial Intelligence and Judicial Decision-Making”, UNSW Law Jıurnali Volume 41(4), s. 1114-1133, https://www.unswlawjournal.unsw.edu.au/wp-content/uploads/2018/ 12/Sourdin.pdf, (E.T:12.09.2021).
Şen, Zekai: Modern Mantık, Bilge Kültür Sanat, İstanbul 2003.
Tarımcıoğlu, Halise: “Akıl Yürütme Yöntemleri ve Yapay Zekâ”, IX. Mantık Çalıştayı Kitabı, Mantık Derneği Yayınları, İstanbul 2019, s. 423-433, https://mantik.org.tr/wp-content/uploads/2019/12/IX-MantikCalistayi-Kitabi.pdf, (E.T:07.05.2021). Ünsal, Burçak: “Yapay Zeka, Robotlar, Hukuki Düzenlemeler”, İstanbul Barosu Dergisi, Cilt: 93, Sayı: 4, 2019, s. 64-74, https://www.doganturan.av.tr/wp-content/uploads/2019/09/Cilt-93- Say%C4%B1-2019-4.pdf, (E.T:07.05.2021).
Williams, Damien P.: “Strange Things Happen at the One Two Point: The Implications of Autonomous Created Intelligence in Speculative Fiction Media, The Machine Question: AI, Ethics and Moral Responsibility”, AISB/IACAP WORLD CONGRESS 2012, Birmingham, UK, 2-6 July 2012, s. 97-104, https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi= 10.1.1.308.8935&rep=rep1&type=pdf, (E.T:12.09.2021).
Yılmaz, Atınç/Kaya, Umut: Derin Öğrenme, 3. Baskı, KODLAB Yayın Dağıtım, Ocak 2021.
Yılmaz, Gökhan Oğuz: “Yargı Uygulamasında Yapay Zekâ Kullanımı – Yapay Zekâ Hâkim Cübbesini Giyebilecek Mi?”, Adalet Dergisi, Sayı: 66, 2021/1, s. 379-415, https://dergipark.org.tr/tr/pub/adaletdergisi/ issue/62377/940417, (12.09.2021).
Yüksel, Bozkurt Armağan Ebru: “Robot Hukuku”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 29, 2017, s. 85-112.
Zeytin, Zafer/Gençay, Eray: “Hukuk ve Yapay Zekâ: E-kişi, Mali Sorumluluk ve Bir Hukuk Uygulaması”, Türk Alman Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1, 2019, s. 39-70.