Hasta Güvenliği İletişim Aracına Uygun Nöbet Teslim Sürecinin Geliştirilmesi ve Değerlendirilmesi

Giriş: Sağlık hizmetlerinde kullanılan ve önerilen SBAR (Situation, Background, Assessment, Recommendation - Durum, Tıbbi Öykü, Değerlendirme, Öneriler) iletişim tekniğinin, hasta teslimlerinde kullanılmasının iletişime bağlı tıbbi hataların önlenmesinde etkili olduğu belirtilmektedir. Amaç: Bu çalışmanın amacı, hasta güvenliğinde kullanılan ve önerilen iletişim aracı SBAR tekniğine uygun olarak geliştirilen nöbet teslim formu ile hasta tesliminin gerçekleştirilmesi ve değerlendirilmesidir. Yöntem: Eylem araştırması olarak yürütülen araştırmanın örneklemine İzmir’de bulunan bir üniversite hastanesinin iki cerrahi, üç dahili kliniğinde çalışan 55 hemşire alınmıştır. Veriler, tanıtıcı ve çalışma durumu bilgi formu, SBAR teslim formu, SBAR geri bildirim formlarıyla 15 Aralık 2018- 15 Eylül 2019 tarihleri arasında toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde sayı, yüzdelik ve frekans olarak tanımlayıcı istatistikler kullanılmıştır. Bulgular: SBAR teslim formunun Durum (S) bölümü %98.9, Tıbbi Öykü (B) bölümü %96.1, Değerlendirme (A) bölümü %75.8 ve Öneri (R) bölümü %91.5 oranında doldurulmuştur. Hemşirelerin %86.4’i, nöbet tesliminde SBAR iletişim aracının zaman kaybettirdiğini düşündüğünü bildirmiştir. Bu oran formu dokuz ay kullanan klinikte %53.8 olarak belirlenmiştir. SBAR iletişim aracı kullanmanın nöbet teslimlerine olumlu bir katkı getirmediğini düşünen hemşire oranı %86.4 olarak bulunmuş, dokuz ay kullanan klinik değerlendirildiğinde ise bu oranın %53.8 olduğu saptanmıştır. Hemşirelerin %59.4’i ve dokuz ay süreyle kullanan klinik hemşirelerinin %84.6’i SBAR iletişim aracı kullandığı dönemde hiç istenmeyen (advers) olay yaşamadığını bildirmiştir. Sonuç: Çalışmada teslim sürecinde iletişim aracı olarak SBAR tekniği kullanılmış ancak iş yoğunluğu nedeniyle hemşirelerin büyük çoğunluğu formu kullanmaya devam etmek istemediği sonucuna ulaşılmıştır. Yönetici ve klinik hemşirelere, hasta güvenliğinde etkili iletişimi sağlayabilmek için SBAR gibi standardize edilmiş iletişim araçlarını kullanmaları ve hemşireleri bu yönde cesaretlendirmeleri önerilebilir. Değişim sürecinin başlatılması ve düzenli eğitimlerin verilmesi yararlı olacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Hasta Güvenliği, Hemşire Nöbet Teslimi, İletişim Hataları, SBAR İletişim Aracı

Improving and Evaluating Nurse Handover Process by Using Patient Safety Communication Tool

Background: It is stated that the SBAR (Situation, Background, Assessment, Recommendation) communication technique used and recommended in healthcare services is effective in preventing communication-related medical errors. Purpose: The aim of this study to improve and evaluate the nurse handover process by using handover form which is used in patient safety and proposed according to SBAR technique. Method: An action research study was employed. The sample consisted of 55 registered nurses working in three surgical and three internal wards of a university hospital located in İzmir. The data was collected with introductory and working status information form, SBAR handover form and SBAR feed-back form in between December 15, 2018- September 15, 2019. Descriptive statistics (frequency/percentage, arithmetic mean) were used in data evoluation. Results: Situation (S) part of SBAR handover form has been filled with a ratio of 98.9%, Background (B) part; 96.1%, Assessment (A) part; 75.8% and Recommendation (R) part; 91.5%.Nurses participating in this study stated that the use of the SBAR communication tool lost time on handover with the percentage of 86.4%. This ratio in the experimented clinic was 53.8%. 86.4% of sample reported that using the SBAR communication tool did not contribute positively to nurse handovers, in the experimented clinic 53.8% of sample thought this. 59.4% nurses and 84.6% experimented clinic nurses reported that there were no adverse events when using the SBAR communication tool. Conclusion: In this study, the SBAR technique was used as a communication tool in the handover process, but it was concluded that the majority of the nurses did not want to continue using the form due to the workload. Managers and clinical nurses can be advised to use standardized communication tools such as SBAR in order to ensure effective communication in patient safety and to encourage nurses in this direction. It would be beneficial to initiate the change process and to provide regular trainings.

Keywords:

Patient Safety, Nursing Handover, Communication Errors, SBAR Communication Tool,

PDF

___

1. WHO Patient safety solutions (Volume 1 Solution 3) 2007. (Erişim Tarihi: 28.01.2018). http://www.who.int/patientsafety/solutions/patientsafety/PSSolution3.pdf?ua=1
2. Özkan A, Kömürcü N. Hasta güvenliği önlemlerinin perinatal kliniklere uyarlanması ve uygulama rehberlerinin geliştirilmesi. Zeynep Kamil Tıp Bülteni. 2012; 43(3):90-96.
3. Ross J. Effective communication improves patient safety. Journal of PeriAnesthesia Nursing, 2018; 33(2): 223-225.
4. JCI- Joint Commission International. Sentinel event data: Root causes by event type, 2015. http://www.jointcommission.org/assets/1/18/Root_Causes_Event_Type_2004-3Q_2015.pdf(Erişim Tarihi: 02.02.2018)
5. CRICO Strategies National CBS Report. Malpractice risks in communication failures (2015).
6. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı. SKS Işığında Sağlıkta Kalite. 1. Basım. Ankara Pozitif Matbaa; 2012: 144-150.
7. T.C Sağlık Bakanlığı. 2016 yılı İstatistik ve Analiz Raporu; 2016. (Erişim Tarihi: 15.01.2018)https://grs.saglik.gov.tr/BM/Reports/GRS2016Rapor_R1.pdf
8. JCI- Joint Commission International. National Patient Safety Goals Effective January 1, 2015. http://www.jointcommission.org/assets/1/6/2015_NPSG_HAP.pdf.
9. WHO. Evaluation of the WHO patient safety solutions aides memoir; 2011. (Erişim Tarihi:15.01.2018) http://www.who.int/patientsafety/implementation/solutions/patientsafety/PSP_H5-Solutions_Report-fnl-sumry_Apr-2012.pdf
10. Starmer AJ, Sectish TC, Simon DW, et al. Rates of medical errors and preventable advserse events among hospitalized children following ımplementation of a resident handoff bundle. Jama, 2013; 310(21): 2262-70.
11. Tuğrul E, Khorshid L. Hemşirelerin önemli işlevlerinden biri: Hasta teslimi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2015; 31(1): 95-107.
12. Yeh J, DeName K. Patient handoffs in obstetrics and gynecology: A vital link in patient safety. Clinical Medicine: Women’s Health 2009; 2:17-27.
13. Botwinick L, Bisognano M, Haraden C. Leadership Guide to Patient Safety. IHI Innovation Series white paper. Cambridge, Massachusetts: Institute for Healthcare Improvement; 2006. (Erişim Tarihi: 19.01.2018)www.ihi.org
14. Alcan Z, Tekin DE, Özbucak Civil S. Hasta Güvenliği: Beklenmedik olaylarda hemşirenin rolü. 1. Basım. İstanbul Nobel Matbaacılık; 2012: 169-187.
15. Nagammal S, Nashwan AJ, Nair S.LK, Susmitha A. Nurses’ perceptions regarding using the SBAR tool for handoff communication in a tertiary cancer center in Qatar. J Nurs Educ Pract. 2017; 7(4):103-110.
16. Funk E, Taicher B, Thompson J, Iannello K, Morgan B, Hawks S. Structured handover in the pediatric postanesthesia care unit. J Perianesth Nurs. 2016;31(1):63-72.
17. Randmaa M, Martensson G, Leo Swenne C, et al. SBAR improves communication and safety climate and decreases incident reports due to communication errors in an anaesthetic clinic: a prospective intervention study. Bmjopen, 2014;4(1):1-8.
18. Sears K, Lewis S.T, Craddock M.M, Flowers B.R, Bovie L.C. The evaluation of a communication tool within an acute healthcare organization. Journal of Hospital Administration, 2014; 3(5):79-88.
19. Sherman J, Sand-Jecklin K, Jhonson J. Investigatingbedside nursing report: a synthesis ofthe literature. Medsurg Nurs. 2013;22(5):308-312.
20. De Meester K, Verspuy M, Monsieursa KG, Van Bogaerta P. SBAR improves nurse–physician communication and reduces unexpected death: A pre and post intervention study. Resuscitation, 2013; 84(9):1192–1196.
21. Riesenberg L, Leitzsch, L, Brian W. Systematic review of handoff mnemonics literature. American Journal of Medical Quality. 2009; 24(3):196-204.
22. James D, Jukkala A, Azuero A, Auutrey P, Vining L, Miltner R. Development of the medical intensive care unit shift report communication scale as a measure of nurses’ perception of communication. Nursing: Research and Review, 2013;3:59-65.
23. Rykse, M.L. Evidence Based Protocol: Standardizing Handoff to Improve Outcomes, 2017. Oalster, EBSCOhost (Erişim tarihi: 22.01. 2018).
24. Beckett C, Kipnis G. Collaborative communication: integrating SBAR to improve quality/patient safety outcomes. Journal for Healthcare Quality, 2009;31(5): 19-28.
25. Blom L, Petersson P, Hagell P, Westergren A. The situation, background, assessment and recommendation (SBAR) model for communication between health care professionals: A clinical intervention pilot study.International Journal of Caring Sciences, 2015; 8(3):530-535.
26. O’Connell B, Ockerby C, Hawkins, M. Construct validity and reliability of the Handover Evaluation Scale. Journal of Clinical Nursing. 2014; 3(3-4): 560-570.
27. Dikmen Demir Y, Yorgun S, Yeşilçam N. Hemşirelerin tıbbi hata eğilimlerinin belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 2014; 1(1): 44-56.
28. NHS Institute for Innovation and Improvement. SBAR – Situation-Background-Assessment-Recommendation. 2008 (Erişim Tarihi:03.03.2018)https://qi.elft.nhs.uk/resource/sbar-situation-background-assessment-recommendation/
29. Klee K, Latta L, Davis-Kirsch S, Pecchia M. Using continuous process improvement methodology to standardize nursing handoff communication. Journal of Pediatric Nursing, 2012; 27(2):168-173.
30. Demir S, Şahin Hotun N.Kadın hastalıkları ve doğum kliniklerinde hasta tesliminde SBAR iletişim tekniğinin kullanımı ve hemşire/ebelerin görüşlerinin belirlenmesi. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 2014; 1(2):99-105.
31. Seren, Ş. Baykal, Ü. Kalite belgesi alan hastanelerde örgüt kültürü ve değişime karşı tutumun incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2007; 10(2):1-11.
32. Ulusoy, H. Değişimin Yönetimi, Hemşirelik Hizmetleri Yönetimi. 2014,275-285.
33. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2017.Ankara Kuban Matbaacılık ve Yayıncılık; 2018: 1-288.
34. Hurst,K. Does poor staffing affect job satisfaction and patient care? Nursing Standart, 2009;23(38),14-18.
35. Cheraghi MA, Salasli M, Ahmadi F. Factors influencing the clinical preparation of BS nursing student interns in Iran. International Journal of Nursing Practice, 2008; 14(1):26-33.
36. Rafii, F., Hajinezhad, ME., Haghani, H. Nurse caring in Iran and its relationship with patient satisfaction. Austrian Journal of Advanced Nursing. 2008; 26(2),75-84.
37. Mrayyan M. Nurses’ view of organizational readiness for change. Nursing Forum 2019;54(1)1-9.
38. Hee OC, Cheng TY, Ping, LL, Kowang TO, Fei GC. Embracing change management strategies in bedside shift report (BSR): A Review. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 2019;9(1):469–481.
39. Derin T, Demirel Y. Tükenmişlik sendromunun örgütsel bağlılığı zayıflatıcı etkilerinin Malatya Merkez’de görev yapan hemşireler üzerinde incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2012;17(2):509-30.
40. Bowers B. Managing change by empowering staff. Nursing Times, 2011;107(32/33):17-19.
41. Sönmez MO, Nazik F, Turkol E, Dağ Ş. Bir kamu hastanesinde hemşireler tarafından tutulan yazılı kayıtlar ve hemşirelik hizmetleri ile ilgisi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 2014;11(1):34-40.
42. Eroğlu S, Özgür G. Bir üniversite hastanesinde çalışan servis ve yoğun bakım hemşirelerinde zaman yönetimi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2016;5(1):12-22.
43. Cornell P, Gervis MT, Yates L, et al. Impact of SBAR on nurse shift reports and staff rounding. Medsurg Nursing. 2014;23(5):334–42.
44. McCrory MC, Aboumatar H, Custer JW, Yang CP, Hunt EA. “ABC-SBAR”training improves simulated critical patient hand-off by pediatric interns.Pediatric Emergency Care. 2012;28(6):538–43.
45. Fabila TS, Hee HI, Sultana R, Assam PN, Kiew A, Chan YH. Improving postoperative handover from anaesthetists to non-anaesthetists in a children’s intensive care unit: the receiver’s perception. Singapore Medical Journal. 2016;57(5):242-53.
46. Haig KM, Sutton S, Whittington J. National Patient Safety Goals.SBAR: a shared mental model for improving communication betweenclinicians. The Joint Commission Journal On Quality And Patient Safety. 2006;32(3):167–75.
47. Manias T, Tomlinson J. Implementation and evaluation of the sbartool in the communication between medical staff in obstetrics. Archives of Disease in Childhood-Fetal and Neonatal Edition. 2011;96:Fa131.
48. Landau S, Wellman LG. Small changes can streamline the handoff process in a staff-driven process improvement project. Journal of Obstetric, Gynecologic & Neonatal Nursing. 2014;43(Suppl 1):S49.
49. Altındiş M, Altındiş S, Saylı H. Sağlık profesyonellerinin değişim sürecindeki tutumlarını belirlemeye yönelik bir araştırma. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 2011;7(14):75-94.
50. Mitchell G. Selecting the best theory to implement planned change. Nursing Management. 2013;20(1):32-37.