HÜLYA FIRAT KILIÇ, Seda CEVHEROĞLU, Selma GÖRGÜLÜ

Dahiliye ve Cerrahi Kliniklerinde Yatan Hastaların Bakım Bağımlılık Düzeylerinin Belirlenmesi

: Bakım bağımlılığı bireyin hastalık ya da sakatlık durumundan doğrudan etkilenen dinamik bir süreçtir. Amaç: Bu araştırma hastaların bakım bağımlılık düzeylerinin ve bakım bağımlılığı düzeylerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı ve kesitsel olarak gerçekleştirilmiştir. Yöntem: Araştırmanın evrenini Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde 156 yatak kapasitesine sahip bir Devlet Hastanesinin Dahiliye ve Cerrahi kliniklerinde 2014 yılı Temmuz-Eylül aylarında yatan hastalar oluşturmuştur. Evreni oluşturan hastalardan araştırmaya katılmayı kabul eden 145 hasta örnekleme alınmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak 'Hasta Tanıtım Formu' ve 'Bakım Bağımlılık Ölçeği' kullanılmıştır. Veriler SPSS 15 paket programında kodlanarak değerlendirilmiştir. Elde edilen veriler Mann Whitney U Testi ve Kruskal Wallis H testi ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Hastaların %40.6'sı 61-80 yaş arasında, %34,4'ü ilkokul mezunu ve %61.4'ü erkektir. Hastaların %71'i hastaneye acil servisten yatış yapmıştır. Araştırmaya katılanların %55.8'i dahiliye kliniğinde, %44.2'si ise cerrahi kliniğinde tedavi görmüştür. Eğitim düzeyi düşük olan hastalar (p = .022), cerrahi kliniğinde yatan hastalar (p = .001), acil servisten başvuranlar (p = .037) ve ameliyat olan hastaların (p = .002) bağımlılık düzeyi yüksek bulunmuştur. Sonuç: Çalışmada, cerrahi kliniğinde yatan hastaların bağımlılık düzeylerinin dahiliye kliniğinde yatan hastalara göre daha yüksek olduğu saptanmıştır. Bu sonuçlar doğrultusunda, kliniklerin hemşire gereksinimi planlanırken klinikte yatan hastaların bakım bağımlılığı düzeylerinin göz önüne alınması önerilmektedir.

Determination of Care Dependency Level of Patients Staying in Medical and Surgical Clinics

: Bakım bağımlılığı bireyin hastalık ya da sakatlık durumundan doğrudan etkilenen dinamik bir süreçtir. Amaç: Bu araştırma hastaların bakım bağımlılık düzeylerinin ve bakım bağımlılığı düzeylerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı ve kesitsel olarak gerçekleştirilmiştir. Yöntem: Araştırmanın evrenini Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde 156 yatak kapasitesine sahip bir Devlet Hastanesinin Dahiliye ve Cerrahi kliniklerinde 2014 yılı Temmuz-Eylül aylarında yatan hastalar oluşturmuştur. Evreni oluşturan hastalardan araştırmaya katılmayı kabul eden 145 hasta örnekleme alınmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak ‘Hasta Tanıtım Formu’ ve ‘Bakım Bağımlılık Ölçeği’ kullanılmıştır. Veriler SPSS 15 paket programında kodlanarak değerlendirilmiştir. Elde edilen veriler Mann Whitney U Testi ve Kruskal Wallis H testi ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Hastaların %40.6’sı 61-80 yaş arasında, %34,4’ü ilkokul mezunu ve %61.4’ü erkektir. Hastaların %71’i hastaneye acil servisten yatış yapmıştır. Araştırmaya katılanların %55.8’i dahiliye kliniğinde, %44.2’si ise cerrahi kliniğinde tedavi görmüştür. Eğitim düzeyi düşük olan hastalar (p = .022), cerrahi kliniğinde yatan hastalar (p = .001), acil servisten başvuranlar (p = .037) ve ameliyat olan hastaların (p = .002) bağımlılık düzeyi yüksek bulunmuştur. Sonuç: Çalışmada, cerrahi kliniğinde yatan hastaların bağımlılık düzeylerinin dahiliye kliniğinde yatan hastalara göre daha yüksek olduğu saptanmıştır. Bu sonuçlar doğrultusunda, kliniklerin hemşire gereksinimi planlanırken klinikte yatan hastaların bakım bağımlılığı düzeylerinin göz önüne alınması önerilmektedir.

___

Bellani, M. L. (2008). Psychological aspects in day-case surgery. Int J Surg, 6: 544-6.
Boggatz, T., Dijkstra, A., Lohrmann, C., & Dassen, T. (2007). The meaning of care dependency as shared by care givers and care recipients: a concept analysis. Journal of Advanced Nursing, 60 (5), 561-9.
Caljouw, M. A. A., Cools, J. M. H., & Gussekloo, J. (2014). Natural course of care dependency in residents of long-term facilities: prospective follow-up study. BMC Geriatrics, 14 (67).
Çivi, S., & Tanrıkulu M. Z. (2000). Yaşlılarda bağımlılık ve fiziksel yetersizlik düzeyleri ile kronik hastalıkların prevelansını saptamaya yönelik epidemiyolojik çalışma. Turkish Journal of Geriatrics, 3 (3): 85-90.
Dinç, L. (2009). Hemşirelik hizmetlerinde etik yükümlülükler. Hacettepe Tıp Dergisi, 40 : 113-119.
Dinç, L. (2010). Bakım kavramı ve ahlaki boyutu. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 74-82.
Dijkstra, A., Buist, G., & Dassen, T. (1996). Nursing-Care dependency. Development of an assessment scale for demented and mentally handicapped patients. Scandinavian Journal of Caring Sciences, 10(3): 137-43.
Dijkstra, A., Sispma, D., & Dassen, T. (1999). Oredictors of care dependency in Alzheimer’s disease after a two-year period. International Journal of Nursing Studies, 36: 487-495.
Dijkstra, A., Tiesinga,. L. J., Plantinga, L., Veltman, G., & Dassen, T. W. (2005). Diagnostic accuracy of the care depency scale. Journal of Advanced Nursing, 50: 410-16.
Dijkstra, A., Yönt, G. H., Korhan, E. A., Muszalik, M., Kornatowska, K., & Suzuki, M. (2011). The care dependency scale for measuring basic human needs: an international comparison: Journal of Advanced Nursing, 68(10), 2341-2348).
Eşer, İ., & Çevik, K. (2014). Nöroşirurji kliniğinde yatan hastaların bağımlılık düzeylerinin hemşirelik bakım kalitesini algılamalarına etkisi. Florance Nightingale Hemşirelik Dergisi, 22(2): 76-83.
Fındık, Ü. Y., & Topçu, S. Y. (2012). Cerrahi girişime alınış şeklinin ameliyat öncesi anksiyete düzeyine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 19(2): 22–33.
Karanci, A. N., Dirik, G. (2003). Predictors of pre and postoperative anxiety ın emergency surgery patients. Journal of Psychosomatic Research, 55: 363-9.
Kıvanç, M. M. (2013). Hemşirelik Uygulamalarında Bakım Kavramı. Aştı, T. A., & Karadağ, A. (Ed). Hemşirelik Esasları Hemşirelik Bilim ve Sanatı, (1. baskı, ss.218-226) İstanbul, Akademi Basın ve Yayıncılık.
Kissel, J.E., Dassen, T., Kottner, J., & Lohrmann, C. (2010). Psychometric testing of the modified care dependency scale for rehabilitation. Clinical Rehabilitation, 24: 363-372.
Korhan, E. A., Yönt, G. H., Tokem, Y., Karadağ, Ö., Sarıoğlu, E., & Yıldız, K. (2013). Dahiliye ve cerrahi kliniklerde yatan hastaların bakım bağımlılığı düzeylerinin belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi,16(4): 199-204.
Köberich, S., Lohrmann, C., & Dassen, T. (2013). Care dependency in patients with chronic obstructive pulmonary disease and heart failure – a secondary data analysis of german prevalence studies. Scandinavian Journal of Caring Sciences, 28(4): 665-674..
Köberich, S., Lohrmann, C., Miltaq, O., & Dassen, I. (2015). Effects of a hospital-based education programme on self-care behaviour, care dependency and quality of life in patients with heart failure--a randomised controlled trial. Journal of Clinical Nursing, Jun; 24(11-12): 1643-55.
Lemonidou, C., Merkouris, A., Leino Kilpi, H., Valimaki, M., Dassen, T., Gasull, M. et al. (2003). A comparison of surgical patients and nurses perceptions of patients autonomy, privacy and informed consent in nursing interventions. Clinical Effectiveness in Nursing, 7(2): 73-83.
Yönt, G. H., Akın, K. E., Khorshid, L., Eşer, İ., & Dijkstra, A. (2010). Bakım bağımlılığı ölçeğinin (Care Dependency Scale) yaşlı bireylerde geçerlik ve güvenirliğinin incelenmesi, Turkish Journal of Geriatrics Özel Sayı, 13: 71.