Aktüeryal Dengenin Sürdürülebilirliği: 1972-2013 Arası Türkiye Deneyimi

Bu çalışma, Türkiye özelinde sosyal güvenlik kurumlarının finansal dengelerinin ölçülmesinde en yaygın şekilde kullanılan kriter olan aktif/pasif oranlarının 1 iyi bir gösterge olduğu ve 2 1972-2013 dönemi için aktüeryal dengenin sürdürülebilir olmadığı şeklindeki iki parçalı hipotez üzerine şekillenmiştir. Bu çalışmada, Türkiye için aktüeryal dengenin sürdürülebilirliği etkilediği düşünülen demografik, ekonomik ve diğer faktörler; çoklu regresyon, Johansen Eşbütünleşme, ECM ve VECM ile analiz edilmiştir. Analizlerin bulguları bu faktörlerin kısa ve uzun vadede aktüeryal dengenin sürdürülebilirliğine etkilerini ortaya çıkarmıştır. Ayrıca söz konusu bulgular aktif/pasif oranlarının iyi bir gösterge olduğu ve çalışma kapsamında 19722013 dönemi için Türkiye’de aktüeryal dengenin sürdürülebilir olmadığı ispatlamıştır

Anahtar Kelimeler:

Aktüeryal Denge, Sürdürülebilirlik, Türk Sosyal Güvenlik Sistemi, Sosyal Sigortalar Kurumu

Sustainability of the Actuarial Balance: Turkey’s Experience Between 1972-2013

This study is designed based on a two-part hypothesis that 1 active/passive ratios, which are the most commonly used criteria in measuring financial balances of social security institutions in Turkey, are a good indicator and that 2 the 1972-2013 actuarial balance is not sustainable. In this study, demographic, economic, and several other factors thought to affect the actuarial balance in Turkey were analysed using multiple regression, the Johansen Cointegration Test, ECM, and VECM. The results of the analyses revealed the short- and long-run effects of the said factors on the actuarial balance sustainability. The results also proved that the active/passive ratios were a good indicator and the actuarial balance between 1972 and 2013 in Turkey was not sustainable.

Keywords:

Actuarial Balance, Sustainability, Turkish Pension System, Social Security Institution.,

PDF

___

Acar, İ. A. and Kitapcı, İ. (2008). Sosyal güvenliğin demografik boyutu: Türkiye’deki emeklilik sistemindeki değişim. Maliye Dergisi, (154), 77-98.
Akyıldız, H. and Yavuz, A. (2007). Türkiye’de sosyal güvenliğin finansman açıklarının temel dinamikleri üzerine bir analiz. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(3), 424-437.
Allison, P. D. (1999). Multiple regressions: A primer. California: Thousand Oaks Pine Forge Press.
Alparslan, A. (2005). A genetic algorithm-based search for parametric reform alternatives for the Turkish pension system: 2005-2060 (Unpublished master thesis). Bilkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Ankara.
Başar, S. (2007). Türkiye için bir makro iktisadi öngörü modeli. İktisat, İşletme ve Finans Dergisi, 22(254), 18-27.
Boado-Penas, M. del and Vidal-Meliá, C. (2013). The actuarial balance of the pay-as- you-go pension system: The Swedish NDC model versus the US DB model. Holzmann, R., Palmer, E. and Robalino, D. (Ed.) Non-financial Defined Contribution (NDC) Pension Systems: Progress and New Frontiers in a Changing Pension World içinde (443-479 ss.) The World Bank, Washington.
Boado-Penas, M. del, Sakamato, J. and Vidal-Meliá, C. (2009). Models of the actuarial balance of the pay-as-you-go pension system. A review and some lessons. 4th International colloquium of the IAA pension, benefits and social security section içinde (1-19. ss.)
Bozdağlıoğlu, E. Y. ve Özpınar, Ö. (2011). Türkiye’ye gelen doğrudan yabancı yatırımların Türkiye’nin ihracat performansına etkilerinin VAR yöntemi ile tahmini. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(3), 39- 63.
Brown, R. L, Durbin, J. and Evans, J. M. (1975). Techniques for testing the constancy of regression relationships over time. Journal of the Royal Statistical Society, 37(2), 149-192.
Bulutay, T. (1995). Employment, unemployment and wages in Turkey. Ankara: ILO Publications.
Congress of the United States (2013). The 2013 long-term projections for social security: https://www.cbo.gov/sites/default/files/113th-congress-2013- 2014/reports/44972-SocialSecurity.pdf John, S. (Ed.) Erişim adresi
Enders, W. (2004). Applied econometric time series. (2th ed.). New York: John Wiley Publications.
Engle, R. F. and Granger, C.W.F. (1987). Co-integration and error correction: Representation, estimation, and testing. Econometrica, 55(2), 251-276.
Granger, C.W.J. and Newbold, P. (1974). Spurious regressions in econometrics. Journal of Econometrics, 2(2), 112-120.
Güner, T. (2012). Türkiye’de primli sosyal güvenlik sisteminin finansman yapısının analizi. (Unpublished master thesis). Isparta Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı, Isparta.
Harris, R. and Sollis, R. (2003). Applied time series modelling and forecasting. (1st ed.). Chicester: John Wiley Publications.
Hendry, D. F. and Ericsson, N. R. (1991). An econometric analysis of U.K. money demand in monetary trends in the United States and the United Kingdom by Friedman, M. and Schwartz, A.J. American Economic Review, (81), 8-38.
Johansen, S. and Juselius, K. (1990). Maximum likelihood estimation and inference on cointegration-with applications to demand for money. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, (52), 69-210.
Johansen, S. and Juselius, K. (1992). Testing structural hypotheses in a multivariate cointegration analysis of the PPP and the UIP for UK. Journal of Econometrics, (53), 211-244.
Keskin, M. (2006). Türkiye’de sosyal güvenlik açığı bir doğrusal optimizasyon analizi. (Unpublished master thesis) Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, İstanbul.
Lee, R. and Tuljapurkar, S. (1998). Stochastic forecasts for social security. Wise, D. (Ed.) Frontiers in the economics of aging içinde (393-428. ss.) University of Chicago Press, Chicago.
Lee, R., Anderson, M.W. and Tuljapurkar, S. (2003). stochastic forecasts of the social security trust fund. University of Michigan Retirement Research Center, (043), 1-36.
Lütkepohl, H., Saikkonen, P. and Trenkler, C. (2001). Maximum eigenvalue versus trace tests for the cointegrating rank of a VAR Process. Econometrics Journal, 4(2), 1-29.
Mattil, B. (2006). Pension systems: Sustainability and distributional effects in Germany and United Kingdom. Germany: Physica-Verlag.
Metin, K. and Üçdoğruk, Ş. (1998). Türk imalat sanayinde uzun dönem ücret-fiyat- istihdam ilişkilerinin ekonometrik olarak incelenmesi. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 279-287.
Osterwald-Lenum, M. (1992). A note with quantiles of the asymptotic distribution of the ML cointegration rank test statistics. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 54, 461-472.
Plamondon, P., Drouin, A., Binet, G., Cichon, M., Mcgillivray, W.R., Bédard, M. and Perez Montas, H. (2002). Quantitative methods in social protection series: Actuarial practice in social security. Geneva: Oxford-ILO Publications.
Roach, B. and Ackerman, F. (2005). Securing social security: Sensitivity to economic assumptions and analysis of policy options. GDAE Working Paper, 05(03), 1-32.
Sayan, S. (2005). Sosyal sigortalar kurumu’nun uzun dönem aktüeryel dengeleri: 1999 reformu ve alternatifleri. Muğla Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (1), 29-55.
Sevüktekin, M. and Çınar, M. (2014). Ekonometrik zaman serileri analizi. (4.bs.) Bursa: Ezgi Matbaacılık.
SGK (2015). Erişim adresi www.sgk.gov.tr
Sims, C. A. (1980). Macroeconomics and reality. Econometrica, 48(1), 1-48.
Tarı, R. ve Bozkurt, H. (2006). Türkiye’de istikrarsız büyümenin var modelleri ile analizi (1991.1-2004.3), İstanbul Üniversitesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, (4): 12-28.
Tarı, R. ve Yıldırım, D. Ç. (2006). Döviz kuru belirsizliğinin ihracata etkisi: Türkiye için bir uygulama, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 16(2), 95-105.
Tarı, R. (2018). Ekonometri. (13. bs.) Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
Tuna, G. (2009). Genel sağlık sigortası primini basamaklandırmanın aktüeryal denge üzerine etkisi. (Sosyal güvenlik kurumu uzmanlık tezi). Sosyal Güvenlik Kurumu, Ankara.
Ündemir, Y. G. (2009). Sosyal güvenliğin önemli değişkenlerinin zaman serileri analizi ile öngörüsü. (Sosyal güvenlik kurumu uzmanlık tezi). Sosyal Güvenlik Kurumu, Ankara.
Yaşarlar, Y. (2016). Aktüeryal dengenin sürdürülebilirliği: Türkiye deneyimi. (Unpublished PhD. thesis). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, İstanbul.
Yerdelen Tatoğlu, F. (2018). İleri panel veri analizi-Stata uygulamalı. (3.bs.). İstanbul: Beta Yayıncılık.