Dil ve savaş, insan için var olma biçimidir. Bu biçim, bir taraftan insa-nın varlık bilinci açısından fiziki âleme işaret eder. Diğer taraftan, metafi-zik âlemle asıl ve derin bağlantılara kapı aralar. Zira, dil, insan için imkânın mümkün kılındığı meydana doğuşun en yüce delilidir. Yani, ru-hun bedeni diri tutma anıdır. İnsanın muhatap seçilmesi, dünyaya düzen için gönderilmesi bakımından ilk ve önemli bir basamağı teşkil eder. Bu inanç ve bakış açısı bizi, kelâmın kadim oluşuna götürür. Aynı zamanda, insanın hangi noktadan başlayarak var olma seviyesine yükseldiği haki-katini ortaya koyması açısından mühim bir ipucudur. Aynı şekilde, savaş dediğimiz eylem, somut bir gerçeklikle cereyan eder. İnsanın diri olarak hayata devamı, vereceği mücadeleye bağlıdır. Sa-vaş, hayatta bulunuyor olmaktır. Bu bulunuşun sürekli kılınabilmesi için ihtiyaç duyulan en temel hareket de savaşmaktır. Silahla yapılan savaşın yanında, insanın, coğrafya ile de savaşı vardır. Bu iki savaş biçimi, âlemin nizamından sorumlu olan insana hastır. Gereğini yerine getirmek, yaratıl-mış için ihmâle gelmez bir hakikattir. Bu hakikat, bulunuşa vurgudur. Aynı şekilde, iyi kötü, güzel çirkin, doğu batı ikileminin karşı karşıya gel-diği bir savaş hâli de vardır. Kazanma ya da kaybetme ile sonuçlanan bu durum, bir dünya için zafer, diğer dünya için hüsran olmuştur. Emperya-list Batı dünyası, kazanmış olmanın zevkini tattı. Hüsrana uğrayan Doğu, düştüğü yerden kalkmak yerine, mahkûm edildiği alanda saplanıp kaldı. Meseleyi, savaşın her iki hâlini de dikkate alarak değerlendirmeye tabi tutacağız. Yirminci asrın ilk çeyreğinde bir coğrafyanın, hatta bir medeni-yetin yaşadığı felâketi anlatmaya çalışacağız. Bu felâketi gündeme getirir-ken Cenap Şahabeddin’in hatıraları yol göstericimiz olacaktır. Cenab’ın, yol arkadaşımız olacak eseri, Âfâk-ı Irak adlı hatıralarıdır.