Japonya 126 milyonluk bir ülke dünyanın 3. büyük ekonomisi aynı zamanda dünyanın en zengin ülkelerinden birisi, kaynakları çok fazla ve çok uzun zamandır dünyanın her tarafına insan kaynağı bakımından ciddi yatırım yapmış durumda bu bakımdan yerel dilleri, gelenekleri, kültürleri bilen çok fazla Japon’a rastlamak şaşırtıcı bir şey değil. Japonlar çok fazla ve çok detaylı araştırmalar yapıyorlar, Osmanlı çalışmalarında da önemli çalışmalar gerçekleştiriyorlar. Mesela sağlam bir şekilde Osmanlı arşivi oluşturmuş durumdalar. Biz de ise Asya-Pasifik bölgesine insan kaynağı yatırımı nispeten çok yeni olan bir şey, çok yeni başladı, hala çok küçük durumda böyle bir fark var aramızda, bunun için bu durumu doğal bir fark nitelendirmemiz gerekiyor. Gördüğüm kadarıyla bu Türkiye’de öğrenciler sayesinde değişiyor ve bu değişim gözle görünür hale geliyor. Kimsenin aklına Güneydoğu Asya çalışmak gelmiyordu hatta Japonya çalışmak bile gelmiyordu. Şimdi bir sürü bu konuda çalışan öğrenci olduğunu görüyorum. Bu durum değişecektir ama elbette zaman da alacaktır.