Yapay Zeka, Toplum ve Dinin Geleceği
Yapay zeka uygulamaları ve yapay zekaya entegre edilen robotik teknolojiler insanlığın hizmetine girmeye başlamıştır. Öğrenebilen bir algoritmaya sahip olması yapay zekâyı diğer teknolojik gelişmelerden farklı kılar. Yapay zekânın geliştirilmesi insanlığın yaratılmasından bu yana en büyük eşiklerden biri olarak kabul edilmektedir. Öyle ki onun ne yönde gelişeceği ve insanlığı ne yönde değiştireceği kestirilememektedir. Bu araştırma yapay zekânın ilerlemesi ile ortaya çıkabilecek toplumsal ve dini değişiklikleri kendine konu edinmektedir. Araştırma yapay zekanın gelişimi üzerine dini ve tarihsel arka planı ortaya koyarak başlamaktadır. Yapay zekânın zeminini oluşturan teknolojik gelişmeler ve toplumsal yaşam konusunda felsefi görüşlere kısaca değinilmiş, geçmişten bugüne konu hakkındaki öngörülere yer verilmiştir. Yapay zekanın insanlığa dost mu yoksa düşman mı olacağı şeklindeki tartışma kısaca özetlenmiştir. Sosyolojik yapılanmanın yapay zekânın gelişimi çerçevesinde alabileceği yeni şekiller ve toplum yapısındaki muhtemel değişiklikler ikinci kısımda ele alınmıştır. Toplumsal yapının ve düzenin sağlanması için göz önünde tutulması gereken bazı ilkeler keşfedilmeye çalışılmıştır. Bu değerlendirmeler yapılırken toplumsal yaşamın ayrılmaz parçası olan dinin sağlayabileceği katkıların neler olabileceği sorusuna cevap aranmıştır. Araştırmanın son bölümünde insanlığın kadim bir mirası ve değeri olan dinin, yeni yapay zeka uygulamalarının kullanımında uygulamada yer bulabilmesi için bazı önerilerde bulunulmuştur. Araştırma insanlık için önemli bir konuya işaret etmesi itibarıyla önemlidir.
Anahtar Kelimeler:
Din Sosyolojisi, Yapay Zeka, Toplum, Din, Değişim
___
- Arslantürk, Zeki, “Dindarlığın Bağımsız Değişkenleri”, Dindarlık Olgusu, ed. Hayati Hökelekli, Bursa: Kurav Yayınları, 2006: 239-257.
- Bauman, Zygmunt, Bireyselleşmiş Toplum (çev. Yavuz Alogan), İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2018.
- Bauman, Zygmunt, Sosyolojik Düşünmek (çev. Abdullah Yılmaz), İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2017.
- Chip Online, “Yapay Zekâ Kendi Özel Dilini Geliştirdi”.
- Çolak, Ebru, “Yapay Zekâ Dost mu Düşman mı?”, Derin Ekonomi 28 (Eylül 2017): 120-127.
- Future of Life İnstitute, “Benefits & Risks of Articial İntelligence”, erişim: 28.08.2018.
- Fromm, Eric, Erdem ve Mutluluk, çev. Ayda Yörükan, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları, 1994.
- Gencer, Bedri, “Medeniyet Savaşında Teknoloji”, Birey ve Toplum, cilt 2 sayı: 4 (Güz 2012): 7-26.
- Geraci, Robert M., “Apocaliptic AI: Religion and the Promise of Artificial Intelligence”, Journal of the American Academy of Religion, vol. 76, no. 1, (March 2008): 138-166.
- Giddens, Antony, Sosyoloji (yay. haz. Cemal Güzel), İstanbul: Kırmızı, 2008. Gray, John, Kara Ayin: Apokaliptik Din ve Ütopyanın Ölümü (çev. Bahar Tırnakçı), İstanbul: YKY, 2013.
- Günay, Ünver – Çelik, Celâlettin, Dindarlığın Sosyo-Psikolojisi, Adana: Karahan Kitabevi, 2006.
- Harari, Noah, 21. Yüzyıl İçin 21 Ders (çev. Selin Siral), İstanbul: Kolektif Kitap, 2018.
- Kağıtçıbaşı, Çiğdem, Yeni İnsan ve İnsanlar, İstanbul: Evrim Yayınları, 1999.
- Keleş, Ahmet, “Apokaliptik Hadis Edebiyatı ve Problemleri”, İstem, yıl: 4, sayı: 7 (2006): 37-54.
- Kurt, Abdurrahman, “Dindarlığı Etkileyen Faktörler”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18/2 (2009): 1-26.
- Milliyet Gazetesi, “Tanrının Yapay Zekâ Olduğu Bir Din Ortaya Çıktı”.
- Milliyet Gazetesi, “Yapay Zekâya Vatandaşlık”, erişim: 30.10.2017
- Pirim, Harun, “Yapay Zekâ”, Journal of Yaşar University (2006/1): 81-93.
- Rousseau, J. J., İlimler ve Sanatlar Hakkında Nutuk (çev. Selahattin Eyüboğlu), İstanbul: Meb. Yay., 1989.
- Sermutlu, Emre, “Derinliklerdeki Zeka ve Etik”, Bilim Teknik Dergisi 602 (Ocak 2018), s. 60-64.
- Öztemel, Ercan, “Endüstri ve Yapay Zeka”, Bilim Teknik, (Haziran 2018): 78-85.
- United Nations Development Programme, “2014 Human Development Report”, erişim: 15.10.2017 http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr14-report-en-1.pdf.
- United Nations Development Programme, “Human Development Report 1999”.
- Way of the Future Church, “What İs This All About”. Wired, “Inside the First Church of Artificial Intellegent”.
- Yapıcı, Asım, Ruh Sağlığı ve Din, Ankara: Karahan Kitabevi, 2007.
- ISSN: 2687-4547
- Başlangıç: 2019
- Yayıncı: Diyanet İşleri Başkanlığı
Sayıdaki Diğer Makaleler
Yapay Zeka, Toplum ve Dinin Geleceği
Hasan KAFALI, Çevirmen: Mustafa HAMZA
Ülfet GÖRGÜLÜ, Çevirmen: Mustafa HAMZA
Transhümanizmin Ölümsüzlük İddiasının Kelâm İlminin Varlık Anlayışı Çerçevesinde Kritiği
Seyithan CAN, Çevirmen: Mustafa HAMZA
Yapay Zekâya Dair Etik Sorunlar
Nazan YEŞİLKAYA, Çevirmen: Mustafa HAMZA
Dijitalleşme: Yapısallaşmış Yapay Yaşam ve Gelecek Tasavvuru
Veysel Karani ALTUN, Çevirmen: Mustafa HAMZA