___

• Agar, Nicholas, “Liberal Eugenics”, Public Affairs Quarterly 12/2 (1998): 137-155.
• Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1413/1992.
• Allhoff, Fritz-Lin, Patrick-Moor, James-Weckert, John, “Ethics of Human Enhancement: 25 Questions & Answers”, Studies in Ethics, Law, and Technology 4/1 (2010): 1-49.
• el-Âmidî, Seyfeddîn, el-İhkâm fî usûli’l-ahkâm, thk. Abdürrezzâk Afîfî, Beyrût: el-Mektebetü’l-İslâmî, t.y.
• Âmine, Muhtâl, et-Te’tîru’l-kânûnî li’l-ameli’t-tıbbî ale’l-cînûmi’l-beşerî, Cezayir: Vizâratü’t-Ta’lîmü’l-Âlî ve’l-Bahsü’l-İlmî, 2017.
• Annas, George J., “The Mythology of CRISPR”, Science 354/6309 (2016): 189.
• Annas, George J.-Andrews, Lori B.-Isasi, Rosario M., “Protecting the Endangered Human: Toward an International Treaty Prohibiting Cloning and Inheritable Alterations”, American Journal of Law and Medicine 28/2-3 (2002): 151-178.
• Bağdâdî, Ebu’l-Vefâ Ali b. Akîl, el-Vâdıh fî usûli’l-fıkh, thk. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî, Beyrût: Müessesetü’r-Risâle, 1999.
• Bardakçı, Tayyibe-Ertin, Hakan, “İnsanı Geliştirme Tartışmalarına Biyoetik Bir Bakış”, Kutadgubilig Felsefe Bilim Araştırmaları 41 (Mart 2020): 31-52.
• Baylis, Françoise, Altered Inheritance-CRISPR and the Ethics of Human Genome Editing, London: Harvard University Press, 2019.
• BBC News Türkçe, “Dünyanın en zengin yüzde 1’lik kesiminin serveti yüzde 99’un toplamına eşit”, Erişim 25 Temmuz 2022, https://www.bbc.com/turkce/haberler/2016/01/160117_oxfam_zengin
• Breton, David Le, Bedene Veda, çev. Aziz Ufuk Kılıç, İstanbul: Sel Yayınları, 2016.
• Brokowski, Carolyn-Adli Mazhar, “CRISPR Ethics: Moral Considerations for Applications of a Powerful Too”, Journal of Moleküler Biology 431 (2019): 88-101.
• Buhârî, Alâuddîn Abdülaziz Ahmed, Keşfü’l-esrâr şerhu Usûli’l-Pezdevî, I-IV, Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-İslâmiyye, ts.
• Buhârî, Muhammed b. İsmâil, el-Câmi‘u’s-sahîh, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• Buhûtî, Mansur b. Yûnûs, Keşşâfu’l-kınâ an metni’l-iknâ, Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, ty.
• Carroll, Dana-Charo, R. Alta, “The Societal Opportunities and Challenges of Genome Editing”, Genome Biology 16 (2015): 242.
• Cedî’, Abdullah b. Yusuf, “Buhûsu ilmi’l-cînûm fî dav’i nusûsi’l-kitâbi ve’s-sünneti: Kırâeten fıkhıyyeten makâsıdıyye”, Tebeyyün 7/27 (2019): 75-105.
• CNN, “Black people in the UK four times more likely to die from Covid-19 than white people, new data shows”, Erişim 27 Temmuz 2022.
• CNN, “Coronavirus hitting some African American communities extremely hard”, Erişim 27 Temmuz 2022.
• Cribbs, Adam P.-Perera, Sumeth M. W., “Science and Bioethics of CRISPR-Cas9 Gene Editing: An Analysis Towards Separating Facts and Fiction”, Yale Journal of Biology and Medicine 90/4 (2017): 625-634.
• Çağrıcı, Mustafa, “Adalet (Ahlâk)”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 1/341-343, İstanbul: TDV Yayınları, 1988.
• Daniels, Norman, “Normal Functioning and the Treatment-Enhancement Distinction”, Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics 9/3 (2000): 309-322.
• ed-Dârekutnî, Ebü’l-Hasen Ali b. Ömer, es-Sünen, Beyrût: 2004.
• ed-Dihlevî, Şah Veliyyullah, Hüccetullâhi’l-bâliğa, çev. Mehmet Erdoğan, İstanbul: İz Yayıncılık, 1994.
• Doudna, Jeniffer A.-Charpentier, Emmanuelle, “The New Frontier of Genome Engineering with CRISPR-Cas9”, Science 346/6213 (2014): 1077-86.
• Doudna, Jennifer A.-Sternberg, Samuel H., Gen Düzenlemenin Evrime Hükmeden İnanılmaz Gücü: Yaratılıştaki Çatlak, çev. Mehmet Doğan, İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları 2018.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. el-Eş‘as, es-Sünen, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• Ebû Hanîfe, Nu’mân b. Sâbit, el-Fıkhu’l-ekber, Birleşik Arap Emirlikleri: Mektebetü’l-Furkân, 1999.
• el-Fetâva’l-Hindiyye, Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2000.
• Fukuyama, Francis, İnsan Ötesi Geleceğimiz: Biyoteknoloji Devriminin Sonuçları, çev. Çiğdem Aksoy Fromm, Ankara: ODTÜ Yayıncılık, 2003.
• Gazzâlî, Ebû Hamîd Muhammed b. Muhammed, el-Mustasfâ min ‘ilmi’l-usûl, I-II, thk. Muhammed Abdüsselam Abduşşâfiî, Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1993.
• Ghaly, Mohammed, “Islamic Ethical Perspectives on Human Genome Editing”, Spring 35/3 (2019): 45-48.
• Görgülü, Ülfet, İnsan Genomuna Müdahale Etik Tartışmalar, Fıkhi Yaklaşımlar, Ankara: TDV Yayınları, 2021.
• Greely, Henry T., “CRISPR’d Babies: Human Germline Genome Editing in the He Jiankui Affair”, Journal of Law and the Biosciences 6 (2019): 111-183.
• Green, Ronald M., Babies By Design: The Ethics of Genetic Choice, London: Yale University Press, 2007.
• Gyngell, Christopher Bowman-Smart, Hillary-Savulescu, Jullian, “Moral Reasons To Edit The Human Genome: Picking Up From The Nuffield Report”, Journal Medical Ethics 45 (2019): 514-523.
• Habermas, Jürgen, İnsan Doğasının Geleceği, çev. Kaan H. Ökten, İstanbul: Everest Yayınları, 2003.
• Harris, John, Enhancing Evolution: The Ethical Case For Making People Better, USA: Princeton University Press, 2007.
• Hatîb, Mu'taz, “Mine’l-mukârabeti’l-fıkhıyye ile’l-mukârabeti’l-ahlâkıyye: el-ictihâdi’l-muâsıru ve’l-cînûm numûzecen”, Journal of Islamic Ethics 3 (2019): 90-127.
• Hökelekli, Hayati, “Fıtrat”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 13/47-48, İstanbul: TDV Yayınları, 1996.
• Hughes, James, Citizen Cyborg: Why Democratic Societies Must Respond to the Redesigned Human of the Future, USA: Cambridge Westview Press, 2004.
• Human Genome Editing: Science, Ethics and Governance, National Academies of Sciences, Engineering and Medicine (NASEM) (Washington DC: National Academies Press, 2017): 119.
• Human Genome Editing: Science, Ethics and Governance, National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine (NASEM), Washington DC: National Academies Press, 2017.
• Isa, Noor Munirah-Zulkifli, Nurul Atiqah-Man, Saadan, “Islamic Perspectives on CRISPR/Cas9-Mediated Human Germline Gene Editing: A Preliminary Discussion”, Science and Engineering Ethics 25/108 ( 2019): 309-323.
• İbn Abdilber, Cemâlüddîn en-Nemerî, et-Temhîd, thk. Mustafa b. Ahmed Muhammed Abdülkebîr el-Bekrî, I-XXIV, Mağrib: Vizâretü Umûmi’l-Evkâf, 1387.
• İbn Âşur, Muhammed Tâhir, Makâsıdü’ş-şerîati’l-İslâmiyye, thk. Muhammed Tâhir Meysâvî, Beyrût: Dâru’l-Fikr, 1999.
• İbn Kayyim el-Cevziyye, Muhammed b. Ebû Bekir, İ'lâmü’l-muvakkıîn an Rabbi’lâlemîn, thk. Muhammed Abdüsselam İbrahim, Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1991.
• İbn Mâce, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezîd, es-Sünen, thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem, Lisânü’l-Arab, Beyrût: Dâru Sâdır, 2004.
• Jotterand, Fabrice, “Beyond Theraphy and Enhancement: The Alternation Of Human Nature”, NanoEthics 2/1 (Springer 2008): 15-23.
• Karadâğî, Ali Muhyiddîn-Ali Yûsuf Muhammedî, Fıkhu’l-kadâyâ’t-tıbbiyyeti’l-muâsıra, Beyrût: Dâru’l-Beşâiri’l-İslâmiyye, 2006.
• Karaman, Hayreddin-Çağrıcı, Mustafa-Dönmez, İbrahim Kâfi-Gümüş, Sadrettin, Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir, Ankara: DİB Yayınları, 2006.
• Karârâtü’l-Mecma'i’l-fıkhî li Râbıtati’l-âlemi’l-İslâmî, (1998): 9-15.
• el-Kâsânî, Alâüddîn Ebû Bekr b. Mes‘ûd, Bedâiu’s-sanâi‘ fî tertîbi’ş-şerâi‘, I-IX, Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1986.
• Kass, Leon R., “Ageless Bodes, Happy Souls: Biotechnology and the Pursuit of Perfection”, The New Atlantis 1 (2003): 9-28.
• Kınalızâde Ali Çelebi, Ahlâk-ı Alâî, haz. Mustafa Koç, İstanbul: Klasik Yayınları, 2007.
• Koplin, Julian J.-Gyngell, Christopher-Savulescu, Jullian, “Germline Gene Editing and the Precautionary Principle”, Bioethics 34 ( 2020): 49-59.
• el-Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed, el-Câmi’ li-Ahkâmi’l-Kur’ân, thk. Muhammed İbrâhim Hafnâvî, Kâhire: Dâru’l-Hadîs, 1994.
• Kurzweill, Ray, İnsanlık 2.0: Tekilliğe Doğru Biyolojisini Aşan İnsan, çev. Mine Şengel, İstanbul: Alfa Yayınları, 2018.
• Locke, Larry G., “The Promise of CRISPR for Human Germline Editing and the Perils of Playing God”, The CRISPR Journal 3/1 (2020): 27-31.
• el-Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed, Kitâbü’t-Tevhîd, thk. Fethullah Halîf, Mısır: Dâru’l-Câmiâti’l-Mısriyye, ty.
• el-Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed, Te’vîlâtü ehli’s-sünne, thk. Mecdî Bâselûm, Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2005.
• Mecmeu’l-Fıkhi’l-İslâmiyyi’d-Düvelî, “Karâru bi Şe’ni’l-Verâseti ve’l-Hendeseti’l-Verâsiyyeti ve’l-Cînûmi’l-Beşeriyyi”, Erişim 27 Temmuz 2022. http:// www.iifa-aifi.org/2416.html
• Mecmeu’l-Fıkhi’l-İslâmiyyi’d-Düvelî, “Karâru bi Şe’ni’l-Cînûmi’l-Beşerî ve’l-Hendeseti’l-Hayeviyyeti’l-Müstakbeliyyeti”, Erişim 27 Temmuz 2022. https://www. iifa-aifi.org/5197.html
• Meilaender, Gilbert, “Human Dignity: Exploring and Explicating the Council’s Vision”, Human Dignity and Bioethics: Essays Commissioned by the President’s Council on Bioethics (Washington DC: 2008): 252-277. Erişim 21 Temmuz 2022. https://bioethicsarchive.georgetown.edu/pcbe/reports/human_dignity/chapter11.html
• Muslim Council of Britain Response to the Nuffield Council on Bioethics with Respect to Genome Editing, The Muslim Council of Britain: 21 May 2016.
• Müslim, İbnü’l-Haccâc el-Kuşeyrî, el-Câmiu’s-sahîh, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• en-Nesâî, Ebû Abdurrahmân Ahmed b. Şuayb b. Alî, es-Sünen, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• en-Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref b. Mürî, el-Minhâc şerhu Sahîhi Müslim b. el-Haccâc, Beyrût: Dâru’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrût 1392/1972.
• en-Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref b. Mürî, Kitâbü’l-Mecmû şerhu’l-Mühezzeb, thk. Muhammed Necib Mutîî, Cidde: Mektebetü’l-İrşâd, ty.
• Nuffield Council on Bioethics, Naturalness.2015. http://nuffieldbioethics.org/ project/naturalness (erişim 22.07.2022)
• O’connell, Mark, Makine Olmak, çev. Öznur Karakaş, İstanbul: Domingo Yayınları, 2018.
• Ranisch, Robert, “Germline Genome Editing Versus Preimplantation Genetic Diagnosis: Is There a Case in Favour of Germline Interventions?”, Bioethics 34 (2020): 60-69.
• Râzî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ömer Fahreddîn, Mefâtîhu’l-gayb, Beyrût: Dâru’l-Fikr, 2002. Report of the IBC on Updating Its Reflection on the Human Genome and Human Rights (Paris: 2015): 1-30.
• Reysunî, Ahmed, “et-Ta'kîbü’l-evvel ale’l-bahs: İlmü’l-cînûm min manzûri’l-İslâmî et-Tesâulâti’l-asîra”, Tebeyyün 7/27 (2019): 153-159.
• Rodriguez, Eduardo, “Ethical Issues in Genome Editing Using Crispr/Cas9 System”, Journal Clinic Research Bioethics 7 (2016): 266.
• Sandel, Michael J., The Case Against Perfection: Ethics in the Age of Genetic Engineering, USA: The Belknap Press of Harvard University Press, 2007.
• Sarıkaya, Berat, Genlere Müdahale-İlahi Kader İlişkisi ve Doğurduğu Bazı Teolojik Problemler, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Erzurum: 2013.
• Savulescu, Jullian, “Genetic Interventions and the Ethics of Enhancement of Human Beings”, The Oxford Handbook of Bioethics, ed. Bonnie Steinbock, USA, 2009.
• Segers, Seppe-Mertes, Heidi, “Does Human Genome Editing Reinforce or Violate Human Dignity?”, Bioethics 34/1 (2020): 33-40.
• es-Serahsî, Şemsü'l-eimme Muhammed b. Ebî Sehl Ahmed, el-Mebsût, Beyrût: Dâru’l-Ma’rife, 1993.
• es-Serahsî, Şemsü'l-eimme Muhammed b. Ebî Sehl Ahmed, el-Usûl, Beyrût: Dâru’l-Ma’rife, ty.
• Shabana, Ayman, “Transformation of the Concept of the Family in the Wake of Genomic Sequencing: An Islamic Perspective”, Islamic Ethics and the Genome Questio, ed. Mohammed Ghaly, Leiden: Koninklijke Brill NV, 2019.
• eş-Şâtıbî, İbrâhim b. Mûsâ, el-Muvâfakât fî usûli’l-ahkâm, Beyrût: Dâru’l-Fikr, t.y.
• eş-Şevkânî, Muhammed Ali b. Muhammed, Fethu’l-kadîr, Riyad: Mektebetü’r-Rüşd, 2002.
• et-Taberî, Muhammed b. Cerîr, Câmiu’l-beyân an te’vîli âyi’l-Kur’ân, Beyrût: Dâru’l-Fikr, 2001.
• et-Tirmizî, Ebû İsâ Muhammed b. İsâ, es-Sünen, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• Tom L. Beauchamp-James F. Childress, Biyomedikal Etik Prensipleri, çev. M. Kemal Temel, İstanbul: BETİM Yayınları, 2017.
• Wert, Guido de vd., “Responsible Innovation in Human Germline Gene Editing: Background Document to the Recommendations of ESHG and ESHRE”, European Journal of Human Genetics 26/4 (2018): 450-470.