Nev‘î’nin Hocası Karamânî Mehmed Efendi İçin Yazdığı “Bayram Hilâli” ile İlgili Kasîdesinin Tahlîli

16. yüzyılın önemli şairlerinden biri olan Nev’î, “Ahaveyn” diye bilinen iki kardeşten biri olan Karamânî Mehmed Efendi’den feyz almıştır. Ona olan bağlılığını divanında yer alan bir kasideyle ifade etmiştir. Ayrıca divanında bir çok beyitte de bu duygularını ifade etmiştir. “Beray-ı Karamânî Mehemmed Efendi Üstâd-ı Merhûm Nev’î Efendi Der Vasf-ı Hilâl-i îyd-i Sa’îd” başlığını taşımaktadır. Otuz yedi beyitten oluşur. Kasidenin nesib bölümü sekiz, girizgah bölümü bir, methiye bölümü on dokuz, fahriye bölümü beş ve duâ bölümü üç beyitten meydana gelmiştir. Nev’î otuz yedi beyitlik kasidesinin yarıdan fazlasını hocasının faziletlerini anlatmaya ve onu övmeye ayırmıştır. Bu makalede kaside baştan sona beyit beyit ele alınarak şerh edilecek ve Nev’î’nin çok değer verdiği hocası hakkındaki duyguları ortaya konmaya çalışılacaktır.

The Analysis of the Eulogy About "Bayram Cerescent" That Nev'i Wrote for His Master Karamani Mehmed Efendi

Nev'i who is one of the important poets of the 16th century drew inspiration from Karamani Mehmed Efendi who is one of the siblings that are known as "Ahaveyn". Nev'i expressed his devotion and respect to him with a eulogy in his divan. The eulogy has the title, "Berây-ı Karamânî Mehemmed Efendi Üstâd-ı Merhûm Nev'î Efendi Der Vasf-ı Hilâl-i Îyd-i Sa'îd". It consists of thirty seven verses. The nesib part of the eulogy consists eight, girizgah part consists one, medhiye part consists nighteen, fahriye part consists five and the dua part consists three verses. Nev'i told his master's virtues and praised him in more than half of the eulogy. In this article, the eulogy will be examined verse by verse and analyzed and also Nev'i's feelings toward his deserving master will be presented.

___

  • Nev’î (1977): Divan, haz. Mertol Tulum – M. Ali Tanyeri, İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
  • ONAY, Ahmet Talat (1992): Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar ve İzahı, haz. Cemâl Kurnaz, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
  • LEVEND, Agâh Sırrı (1984), Divan Edebiyatı – Kelimeler ve Remizler, Mazmunlar ve Mefhumlar-, 4. bs., İstanbul: Enderun Kitabevi.
  • Nev’îzâde Atâî (1268), Zeyl-i Şakâyık, İstanbul.
  • PALA, İskender (2003), Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, 10. bs., İstanbul: L&M Yayınları.
  • PARLATIR, İsmail (2008), Atasözleri ve Deyimler – II Deyimler, Ankara: Yargı Yayınları.
  • PARLATIR, İsmail (2009), Osmanlı Türkçesi Sözlüğü, Ankara Yargı Yayınları.