Kültürel Bir Değer Olarak Ayasofya’nın 17. Yüzyıldan Bugüne Bir İzdüşümü: Nabi’nin Ayasofya Redifli Gazeli

Kutsal kavramı, bir değer olarak insanoğlunun ilkyaratılış hikâyesinden beri hep var olmuştur. Kutsal,gelenek ya da inanç vasıtasıyla nesilden nesile aktarılır.Kutsal olan şeylerin geleneğin inançla birleştiği durum-larda, belli değerler çerçevesinde yüzyıllardır manevi boyutkazandığı görülür. Mabetler, ilkel toplumlardan semavidinlere kadar hemen hemen her kültürden insanın haya-tında, amacına uygun olarak inşa edilen kutsal mekânlardır.Ayasofya da ilk inşa edildiği zamandan itibaren farklıkültürler tarafından kutsal bir mekân olarak kabuledilmiştir. Ayasofya, kutsal olanın sanatsalla bütünleştiği,İstanbul’un görünümüne de damgasını vuran en eskimabetlerdendir. Edebi eserlerde de sıklıkla yer alan Aya-sofya hakkında Nabi’nin de bir gazeli vardır. Nabi gazelindeAyasofya’yı Müslümanların toplandığı, arındığı maneviiklime sahip bir mekân olarak anlatır. Nabi Ayasofya redifligazelinde Ayasofya’ya ait manevi havanın herkes tarafın-dan anlaşılması için sanatlı anlatımdan uzak durmuştur.Nabi gazelindeki beyitleriyle yüzyıllar öncesinden bugüneAyasofya’nın hep bir ‘değer’ olarak var olacağına adetaprojeksiyon tutar.

A Projection of Hagia Sophia as a Cultural Value from the 17th Century to the Present: Nabi’s Hagia Sophia Redefined Lyric

The sacred concept has always existed as a value since the first creation of human’s story. Through the sacred, tradition or belief, generations are transmitted from generation to generation. When things that are sacred are combined with beliefs in tradition, certain values are seen to have been spiritual dimensions for centuries. Temples are sacred places built in the lives of primitive societies from people of almost every culture up to the samawee religions, in accordance with their purpose. Haghia Sophia was accepted as a sacred place by different cultures from the time it was first built. .Ayasophia is the oldest sanctuaries of the holy ones that artfully integrated and also marked the appearance of Istanbul. Which is often found in literary works Nabi has a Hagia Sophia redefine lyric too. In the Nabi lyric, Hagia Sophia is described as a place where Muslims gather and as a spirit place. Nabi, Haghophia has remained far from artistic narration in order to understand the spiritual atmosphere belonging to Hagia Sophia in the redife gazel. With the couplets in the Nabi gazelas, it is almost a projection that Hagia Sophia will always exist as a 'value' for centuries before.

___

  • AKGÜNDÜZ, Ahmet; ÖZTÜRK, Said; BAŞ, Yaşar Baş (2006), Kiliseden Müzeye Ayasofya Camii, İstanbul: Osmanlı Araştırmaları Vakfı Yay.
  • Buhari, Muhammed b. İsmâîl, (1413/1992), Sahîhu’l-Buhârî, Mevsûatü’s-Sitte, el-Kütübü’s-Sitte ve Şurûhuhâ, İstanbul: Dâru Sahnûn-Çağrı Yay.
  • EYİCE, Semavi (1991), “Ayasofya”, DİA, C.4, s. 206-210
  • EYİCE, Semavi, (1986), Ayasofya, İstanbul: Yapı Kredi Bankası Kültür ve Sanat Hiz- metleri Yay.
  • GÜÇ, Ahmet (1998), “Dinlerde Kutsal ve Kutsallık Anlayışı”, Dinler Tarihi Araştırmaları I, 337-353.
  • GÜÇ, Ahmet, (1988) “Mabet”, DİA, C.27, s. 279.
  • AKSOYAK, İ. Hakkı ve Mehmet Arslan (1994) (Haz.), Haşmet Efendi: Haşmet Külliyatı, Sivas : Dilek Matbaası.
  • İZUTSU, Toshihiko (1975), Kur’an’da Allah ve İnsan, Çev. Süleyman Ateş, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
  • KARAKOÇ, Sezai (2011), Dirilişin Çevresinde, İstanbul: Diriliş Yay.
  • ULUDAĞ, Süleyman (2012), Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Kabalcı Yay.
  • http://kuran.diyanet.gov.tr (E.T.: 01.01.2018).