Cevrî Divanı’ndaki Farsça Rubailerin Türkçeye Çevirisi

Cevrî İbrahim Çelebi, 17. yüzyılda eser vermiş şairlerdendir.İyi bir eğitim gördüğü kaynaklarda belirtilen Cevrî, şiir yazacakdüzeyde Farsçaya hâkimdir. Cevrî Divanı’nın NuruosmaniyeKütüphanesi 2370 numarada kayıtlı nüshasında 37 adet Farsçarubai bulunmaktadır. Mevlevîliğe intisabı olan şair, bahsi geçenrubailerinde tasavvufi terminolojiye sıkça yer vermiştir. Buşiirlerinde bazen dünyanın faniliğinden bahsederek insanınAllah’tan başka her şeyi terk etmesi gerektiği konusundatavsiyeler vermiş bazen de tasavvufta ileri mertebelere geldiğinizannedenleri tenkit etmiştir. Ona göre insan tasavvufmertebelerinin en üstüne erişmek istiyorsa aklını ve hislerini biryana bırakmalıdır. Şimdiye kadar Divan üzerine yapılançalışmalarda bu rubailer ihmal edilmiştir. Bu çalışmadaCevrî’nin hayatı ve eserleri üzerinde kısaca durulacak,rubailerin divandaki yeri ve konusu hakkında bilgi verilecektir.Daha sonra rubailer transkribe edilerek Türkiye Türkçesineaktarılacaktır.

Translation of Persian Rubais at Cevrî's Divan to Turkish

Cevrî İbrahim Çelebi is one of the poets who produced works in the 17th century. Cevrî, who is mentioned in the sources where he had a good education, has a good command of Persian. There are 37 Persian rubais in the copy of the Nuruosmaniye Library of the Cevrî Divan, registered in number 2370. The poet, who was a member of the Mevleviyeh, frequently used Sufi terminology in his rubais. In these poems, he sometimes mentioned the mortality of the world and gave advice that one should leave everything but Allah, and sometimes criticized those who thought that he had advanced in Sufism. According to him, if one wants to reach the top of the Sufism levels, he should leave his mind and feelings aside. Until now, the studies that have been done on his divan neglected his rubais. In this study, the life and works of Cevrî will be briefly discussed and the place and subject of rubais will be given. Rubais will be transcribed and then will be translated to modern Turkish.

PDF

___

ALKAYA, Yeliz (2018), Cevrî, Hall-i Tahkîkât ve ‘Aynü’l-Füyûz İnceleme- Metin (1b-36b), Kocaeli Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli.
ASLAN, Mustafa (1998), “Cevrî Dîvânı'nda Mûsikî”, Türk Kültürü, Yıl: 36, S. 422, Ankara, s. 361-371.
ASLAN, Mustafa (2002), “Cevri Divanı'nda Yazı İle İlgili Kelime ve Terimler”, TDAY-Belleten/II, Ankara, s. 1-24.
ATİK, Arzu (2012), "Bir Hulasa Denemesi: Cevrî ve Selîmnâme'si", Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, S. 8, İstanbul, s. 21-36.
ATİK, Arzu (2013), “Cevrî İbrâhîm Çelebi”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa= detay&detay=277 (ET: 05.05.2019)
AYAN, Hüseyin (1981), Cevrî: Hayâtı, Edebî Kişiliği, Eserleri ve Divanının Tenkidli Metni, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
AYAN, Hüseyin (1987), “Cevrî”, Başlangıcından Günümüze Kadar Büyük Türk Klâsikleri Tarih-Antoloji-Ansiklopedi, c. 5, İstanbul: Ötüken-Söğüt Yayınları, s. 178-192.
AYAN, Hüseyin (1993), “Cevrî İbrâhim Çelebi”, DİA, c. 7, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, s. 460-61.
AYDIN, Haluk (2005), “Cevrî’nin Bugün Balıkesir’de Bulunmayan İlyas Paşa Camii ve Mevlevihanesini Konu Edinen Kasidesi”, Balıkesir 2005 Sempozyumu Tebliğler Kitabı, Balıkesir Belediyesi Yayınları, Balıkesir, s. 529-540.
AYDIN, Haluk (2009), "Cevrî Divanı", Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S. 39, Erzurum, s. 85-94.
AYDIN, Haluk (2010a), "Cevrî Divanı'nın Fahri Bilge Nüshasında Yer Alan Neşredilmemiş Şiirler", Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 13, S. 23, Balıkesir, s. 207-221.
AYDIN, Haluk (2010b), Cevri Divanı'nın Tahlili, Balıkesir Üniversitesi, Doktora Tezi, Balıkesir.
AYDIN, Haluk (2018), "Cevrî'nin Mesnevi Nazım Şekliyle Yazılmış Bilinmeyen Bir Manzum Eseri Üzerine", Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S. 62, Erzurum, s. 1-10.
AYNUR, Hatice (2015), "Çelebiler Çağından Bir Çelebi: Cevrî Çelebi", Uluslararası Katip Çelebi Araştırmaları Sempozyumu, 26-28 Mart, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi, İzmir.
AYNUR, Hatice (2015), "Evliyâ Çelebi Seyâhatnâmesi'nde Cevrî Çelebi ve Tarih Manzûmeleri", Journal of Turkish Studies = Türklük Bilgisi Araştırmaları: Çekirge Budu, Festschrift in Honor of Robert Dankoff, c. 44, Aralık, Ankara, s. 151-178.
CEYHAN, Adem (2006), "Dört Seçkin Dost'un Portresi: Cevrî İbrâhim Çelebi'nin Hilye-i Çihar-Yâr-i Güzîn'i", Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 1, Manisa, s. 1-28.
ÇAPAN, Pervin (2007), "Kasideye Gelen Nevruz: Cevrî'nin Nevrûziyyesi", Tunca Kortantamer İçin, Editör: Yavuz Akpınar, Ege Üniversitesi Yayınları, İzmir, s. 201-216.
DİLÇİN, Cem (1983), Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
DONUK, Suat (2013), "Cevrî ve ve Nazm-ı Niyâz Mesnevisi", TÜBAR: Türklük Bilimi Araştırmaları, S. 33, Niğde, s. 93-126.
ERKAL, Abdülkadir (1999), "Türk Edebiyatı'nda Hilye ve Cevri'nin 'Hilye-i Çâr Yâr-ı Güzin'i", Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S. 12, Erzurum, s. 111-131.
GÜLEN, Fatma Nur (2015), "17. Yüzyıl Şairlerinden Neşâtî, Nâ'ilî, Cevrî'nin Şeyhülislâm Bahâyî Efendi'ye Yazmış Olduğu Kasideler", Turkish Studies: Prof. Dr. Muhammed Yelten Armağanı 10, S. 8, Bahar, Ankara, s. 1175-1194.
GÜLMEZ, Sema (2006), Cevri İbrahim Çelebi ve Hilye-i Çihar-Yar-ı Güzin Adlı Eseri, Dokuz Eylül Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
GÜMÜŞ, Zehra (2009), "Mesnevî'ye Cevrî'nin Manzum Şerhi: Hall-i Tahkîkât", Turkish Studies = Türkoloji Araştırmaları: Prof. Dr. Cem Dilçin Adına 4, S. 6, Ankara, s. 231-250.
HİDAYETOĞLU, Selâhaddin (1986), Cevrî'nin Aynü'l-Füyûz Adlı Eserinin Tenkidli Metni, Selçuk Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Konya.
İNCE, Ömer (1991), Cevrî Dîvânı'ndaki Tarihî ve Efsanevî Unsurların Tespiti ve İşlenişi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
KELEŞ, Reyhan (2008), Şeyhülislâm Yahyâ, Cevrî, Nedîm Dîvânlarında Gönül, Atatürk Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
KÖKSAL, M. Fatih (1997), "Bir Kasîde İki Şair: Nef'î, Cevrî", TÜBAR: Türklük Bilimi Araştırmaları, S. 4, Niğde, s. 191-202.
SARAÇ, M. A. Yekta (2014), Klâsik Edebiyat Bilgisi Biçim-Ölçü-Kafiye, Gökkubbe Yayınları, İstanbul.
SAKARYA, Simge (2018), Cevrî ve ʻAynü'l- Füyûz İnceleme-Metin (37a-70b), Kocaeli Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli.