Rusya Türklerinin II. Meşrutiyete Bakışları Hakkında Notlar (1908-1909)
1908’de Osmanlı Devleti’nde meşrutiyetin yeniden ilan edilmesi özellikle İslam âleminde büyük bir heyecan ve ilgiye sebep olmuştur. Osmanlı dünyasındaki gelişmelerle yakından ilgilenmekte olan Rusya Türklerinin meşrutiyetin ilanı karşısında gösterdikleri tepki ve duydukları heyecan ise daha dikkat çekici bir konudur. Rusya Türkleri, meşrutiyetin yeniden ilanını Avrupalılar tarafından parçalanması öngörülen Osmanlı Devleti’nin önce kendisini, sonra bütün İslam âlemini yeniden canlandırmasının en önemli adımı olarak görmüşler, bütün Türklük ve İslam âleminin geleceği için ümitlenmişlerdir. Bu dönemde çıkardıkları gazete ve dergilerin önemli gündem maddelerinden biri, Osmanlı Meşrutiyeti olmuş ve Osmanlıda gelişen olaylar yakından takip edilerek okuyucularına aktarılmıştır. Bu yazı, Rusya Türklerinin çıkardıkları yayınlarda meşrutiyetle ilgili yer alan haber ve değerlendirmelerle ilgili notlardan oluşmaktadır.
Some Notes on How the Russian Turks Perceived the Proclamation of the Constitution in 1908
The proclamation of the Constitution in 1908 gave rise to a great excitement in the Islamic world in general. The reaction of the Turks in Russia to the proclamation of the Constitution for the second time in 1908 is an important topic. The Turks in Russia perceived the proclamation as the most important step towards the revival of the Ottoman State and Islamic world, which was already suffering from disintegration. The newspapers and magazines published by the Turks in Russia during this period such as Tarjuman, Vakit, and Yulduz treated the Ottoman Constitution as their main topic and constantly informed their readers about the events related to the Constitution. In this essay, I will summarize some of these reports and comments appeared in the aforementioned newpapers and magazines.