Rifat Osman’ın Süheyl Ünver’e Yazdığı Mektuplar: Bir Osmanlı Aydınının Harf İnkılabı ile İmtihanı

Tanzimat döneminde ortaya çıkan dil tartışmaları Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan itibaren yeni bir aşamaya geçmişti. Bu süreç önce Harf İnkılabı’na, ardından daha geniş çaplı bir hareket olan Dil Devrimi’ne dönüştü. Biz bu makalemizde, bir Osmanlı aydını olan Tosyevizade Doktor Rifat Osman’ın, Harf İnkılabı’na karşı geliştirdiği tepkileri ve bu tepkilerde meydana gelen değişimleri A. Süheyl Ünver’e yazmış olduğu mektuplar çerçevesinde ele almaktayız

Anahtar Kelimeler:

Rifat Osman, Harf İnkılabı, Süheyl Ünver, Latin alfabesi, Dil Devrimi

Rifat Osman’s Letters to Süheyl Ünver: An Ottoman Intellectual’s Confrontation with the Alphabet Reform

The debates about language that began during the nineteenth-century era of Ottoman reform (Tanzimat) entered a new stage after the establishment of the Republic of Turkey. These debates first brought about the Alphabet Reform and then resulted in the Language Reform in Turkey. This paper discusses the changing reactions of an Ottoman intellectual, Tosyevizade Doktor Rifat Osman, towards the Alphabet Reform, on the basis of a series of letters he wrote to A. Süheyl Ünver.

Keywords:

Rifat Osman, Turkish Alphabet Reform, Süheyl Ünver, Latin alphabet, Turkish Language Reform,

PDF

___

“Arnavut Hurûfâtı.” Tanîn, 7 Kanun-i Sani, 1325.
“Latin Harfleri.” Resimli Gazete, 22 Eylül 1339.
“Latin Harfleri.” Tanîn, 27 Şubat 1340.
Ahmed Cevad. “İmlamızın Islâhı 2.” Yeni Mecmua 61 (12 Eylül 1918): 176.
Avram Galanti. “Latin Hurûfâtı Meselesi.” Yeni Mecmua 79 (1 Temmuz 1923): 265-266.
Avram Galanti. “Türkçe İmla Meselesi.” Yeni Mecmua 80 (15 Temmuz 1923): 285.
Aydoğan, Erdal, ve Çil, Yücel. Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi. Erzurum: Taş Medrese Yayınları, 2010.
Aydoğan, Erdal. Atatürk İlke ve İnkılap Tarihi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, 2011.
Celal Nuri. Mukadderat-ı Tarihiye. İstanbul: Matbaa-i İctihâd, 1330.
Hakimiyet-i Milliye. 5 Mart 1923.
Hamza, Eroğlu. Türk İnkılap Tarihi. Ankara: Savaş Yayınevi, 1990.
Kazancıgil, Ratip. Edirne Şehir Tarihi Kronolojisi. Edirne: Türk Kütüphaneciler Derneği Edirne Şubesi, 1995.
Kılıçzade Hakkı. Hürriyet-i Fikriye 7-8-9 (20 Mart-27 Mart-3 Ni- san 1330).
Levend, Âgâh Sırrı. Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Evreleri. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1960.
Lewis, Geoffrey. Trajik Başarı Türk Dil Reformu. İstanbul: Para- digma Yayıncılık, 2007.
Tosyevizade, Rifat Osman. Defter 792. Süleymaniye Kütüphane- si, Süheyl Ünver Kitaplığı, no. 372.
Tosyevizade, Rifat Osman. Edirne Evkaf-ı İslamiye Tarihi Cami- ler-Mescitler. Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü, 1999.
Tosyevizade, Rifat Osman. Edirne Tarihi. Ankara: Tarih Kurumu Arşivi, Yer Numarası Y/731-1.
Tosyevizade, Rifat Osman. Edirne’de 25 Sene Tarihi Tedkikler 1362-1929. Tarih Kurumu Arşivi, Y/731-2.
Uslu, Cafer. “Osmanlı Alfabe Tartışmaları ve Latin Alfabesinin Kabulü Süresince Mustafa Kemal’in Çıktığı Yurt Gezileri.” Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Araştır- maları Dergisi 55 (2014): 277-302.
Ülkütaşır, M. Şakir. Atatürk ve Harf Devrimi. Ankara: Türk Dil Kurumu, 1973.