Uzaktan Eğitim Sürecindeki Okul Rehberlik ve Psikolojik Danışma Programlarının Öğrenci ve Öğretmen Görüşlerine Göre İncelenmesi

Bireylerin, öğrenme ihtiyaçlarının sürdürülebilir kılınabilmesiyle yaşam boyu öğrenme anlayışı doğrultusunda sürekli gelişim isteği uzaktan eğitimin öneminin artmasını sağlamıştır. Amacı eğitim faaliyetlerinin sınırlılıklarını zamansal ve mekânsal anlamda en aza indirgeyerek bireyi merkeze alan bir anlayışla anlamlı öğrenmelere katkı sağlamak olan uzaktan eğitim, Çin’de başlayarak dünyayı saran Covid-19 pandemisi döneminde hayatımıza yerleşerek eğitim-öğretim faaliyetlerinin sürdürülmesinde önemli rol oynamıştır. Bu dönemde birçok alanda yaşanılan değişimler eğitim-öğretime de yansımış, eğitim-öğretimin sistematikliğini oluşturan programlar güncellenerek uzaktan eğitimdeki yerini almış, güncellenen programlardan bir tanesini de okul rehberlik ve psikolojik danışma programları oluşturmuştur. Bu programlar bireylerin; yeteneklerinin, ilgilerinin, tutumlarının, güçlü, zayıf yönlerinin farkına varmasını sağlayarak bütünsel gelişimlerini desteklemekte psikolojik anlamdaki ihtiyaçlarının karşılanmasında önemli rol oynamaktadır. Buradan hareketle araştırma, 2020-2021 eğitim-öğretim faaliyetleri boyunca uygulanan okul rehberlik ve psikolojik danışma programlarının; bireylerin bütünsel gelişimlerine katkı sağlamada, var olan ihtiyaçlarını gidermede yer verdiği hedefleri, bu hedefleri uygulamada kullanılan çalışmaları ve çalışmaların bireylere sağladığı faydaları incelemeyi amaçlamıştır. Nitel araştırmalardan yararlanılan bu çalışmada; Trabzon, Samsun ve Erzurum illerinin ortaokul kademesinde görev yapan 20 okul psikolojik danışmanıyla aynı kademedeki 43 öğrenci yer almıştır. Araştırmanın verileri yarı yapılandırılmış görüşme formuyla elde edilmiş, analizinde ise içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen bulgular; pandemi döneminin ortaya çıkardığı olumsuz koşullara rağmen öğretmen ve öğrencilerin programlarda yer verdikleri hedeflere ulaşmada özenli davrandığı, hedeflere ulaşılırken seminer, etkinlik çalışmaları (broşür, bilgi metinleri, dijital bülten, söyleşi…), rehberlik hizmetleri, çeşitli yöntem ve tekniklerin kullanıldığı; bunların bireylere bilgi, beceri ve farkındalık yaratarak olumlu ve anlamlı sonuçlar oluşturduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

uzaktan eğitim, program, rehberlik, psikolojik danışma, okul rehberlik ve psikolojik danışma programı

PDF

___

Akbaba, A., ve Batikan, T. (2017). Okul yönetici ve sınıf rehber öğretmenlerinin okullardaki rehberlik servisleri hakkındaki görüşleri: Van örneği. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilgiler Dergisi(11), 89-122.
Altıntaş, E. (2015). Çağdaş eğitim sisteminde öğrenci kişilik hizmetleri ve rehberlik. G. Can (Ed.) içinde, Psikolojik danışma ve rehberlik (s. 1-29). Ankara: Pegem Akademi.
Artan, T., Atak, I., Karaman, M., ve Cebeci, F. (2020). Koronavirüs (COVID-19) salgınında sosyodemografik özellikler, psikolojik sağlamlık ve kaygı düzeyleri arasındaki ilişki. Turkish Studies, 15(6), 79-94.
Aydın, M., ve Egemberdiyeva, A. (2018). Üniversite öğrencilerinin psikolojik sağlamlık düzeylerinin incelenmesi. Türkiye Eğitim Dergisi, 3(1), 37-53.
Bayar, A., ve Ekim, R. (2021). Sınıf rehber öğretmenlerinin bakış açısından rehberkil hizmetleri. Türkeiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 6(2), 332-344.
Bedur, S., Bilgiç, N., ve Taşlıdere, E. (2015). Özel (Üstün) yetenekli öğrencilere sunulan destek eğitim hizmetlerinin değerlendirilmesi. HAYEF Jurnal of Education, 12(1), 159-175.
Bozkurt, M. (2020). İnternetten bilinçli ve güvenli faydalanmaya yönelik ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin görüşleri. The Journal Of Social Science, 4(8), 511-523.
Camadan, F., ve Sezgin, F. (2012). İlköğretim okulu müdürlerinin okul rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşleri üzerine nitel bir araştırma. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(38), 199-211.
Can, E., ve Nikolayidis, U. (2021). Okul rehberlik hizmetleri: Bir durum çalışması. Sosyal Bilimler Dergisi, 31(2), 647-665.
Coşkun, R., Yıldırım, E., Bayraktaroğlu, S., ve Altunışık, R. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri SPSS uygulamalı (6. b.). Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
Çetin, A., ve Ünsal, S. (2020). Özel yetenekli öğrenciyi anlamak: Bir durum çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 21(1), 123-148.
Çetin, C., ve Anuk, Ö. (2020). Covid-19 pandemi sürecinde yalnızlık ve psikolojik dayanıklılık: Bir kamu üniversitesi öğrencileri örneklemi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(5), 170-189.
Demirel, Ö. (2020). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme. Ankara: Pegem Akademi.
Dönmez, Ö. (2021). LGS hazırlanma sürecinde teknoloji kullanımının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Hatay Mustafa Kemal Paşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Hatay.
Genç, Ç. (2021). COVİD-19 pandemisinde bilgi edinme kaynakları, medya kullanım alışkanlıkları ve aşıya yönelik tutumlar. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi(36), 178-202.
Kaçan, A., ve Gelen, İ. (2020). Türkiye'deki uzaktan eğitim programlarına bir bakış. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(1), 1-21.
Kılınç, M. (2015). Uzaktan eğitim uygulamalarının etkililiği üzerine bir araştırma "İnönü Üniversitesi uzaktan eğitim merkezi ilahiyat lisans tamamlama programı örneği".
Yayımlanmamış doktora tezi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
Kontaş, H. (2012). Üstün yetenekli çocukların eğitiminde farklı stratejiler. Geleceğin Mimarları Üstün Yetenekliler Sempozyumu. Tekirdağ.
Kuzgun, Y. (2000). Rehberlik ve psikolojik danışma. Ankara: ÖSYM Yayıncılık.
Kuzgun, Y. (Ed.). (2006). İlköğretimde rehberlik (7. b.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kuzgun, Y. (2011). Rehberlik ve psikolojik danışma (11. b.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Marshall, C., ve Rossman, G. B. (2014). Designing qualitative research. New York: Sage.
MEB. (2009). Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği. Resmi Gazete (27169, 14.3.2009). orgm.meb.gov.tr/alt_sayfalar/mevzuat/Milli%20Eğitim%20Bakanlığı%20Rehberlik%20ve%20Psikolojik%20Hizmetler%20Yönetmeliği.htm#:~:text=Madde%206%20-Türk%20Eğitim%20Sisteminin,uygun%20şekilde%20kullanmalarına%20ve%20geliştirmelerine adresinden alındı
MEB. (2018). Bilişim teknolojileri veyazılım dersi öğretim programı (İlkokul 1, 2, 3 ve 4. Sınıflar). http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=407 adresinden alındı
MEB. (2020). Millî Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği. T.C. Resmi Gazete (31213, 14 Ağustos 2020). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/08/20200814-2.htm adresinden alındı
Oral, B., ve Taha, Y. (Ed.). (2020). Eğitimde Program Geliştirme ve Değerlendirme (2. b.). Ankara: Pegem Akademi.
Özabacı, N., Sakarya, N., ve Doğan, M. (2008). Okul yöneticilerinin okuldaki psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(19), 8-22.
Özlemoğlu İri, N. İ., ve Korkmaz, F. (2021). Bireylerin koronavirüs anksiyete düzeylerinin psikolojik sağlamlıklarına etkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(4), 769-771.
Özoğlu, S. Ç. (2019). Psikolojik ölçme araçlarının okullarda rehberlikte kullanılması sorunu. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 9(1), 243-253.
Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods, 3 Edition. CA: Sage Publications.
Patton, M. Q. (2005). Qualitative research. New York: John Wiley & Sons, Ltd.
Tagay, Ö., ve Çakar, F. (2017). Okullarda yürütülen psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin okul psikolojik danımanlarının görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 1168 - 1186.
Tan, H. (1992). Psikolojik danışma ve rehberlik. İstanbul: Meb Yayınları,Öğretmen Kitapları Dizisi.