Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Ömer Seyfettin’in Eleğimsağma Hikâyesinin İncelenmesi
Edebiyatımızın en tanınınmış yazarlarından biri olan Ömer Seyfettin kısa ömründe yüzden fazla hikâye sığdırmayı başarmıştır. Hikâyelerini âdet, gelenek-görenek, bilgi, düşünce, mizah ve halk inanışlarıyla ören bir yazardır. Bu bağlamda bu çalışmada, Eleğimsağma hikâyesi toplumsal cinsiyet bağlamında incelenmiştir. Eleğimsağma hikâyesinin seçilme nedeni kahramanının küçük bir kız çocuk olması, bu küçük çocuğun üzerindeki toplumsal cinsiyet baskıları ve bu baskılar sonucunda küçük kızın erkek olmayı düşünmesinden kaynaklanır. Ömer Seyfettin’in masalında cinsiyet rollerine ilişkin basmakalıp inançların her iki cinsiyet açısından sorgulanması ve cinsiyet rolüne sadece kadın çalışması olarak ele almaması yönüyle objektif, ayrıca dönemindeki sosyal mekanizmaları ele alırken, örneğin bir din adamı üzerinden ne muhafazakâr bir duruş sergileyerek, din adamını haklı görmeye çalışması ne de din adamlarını birer öcü gibi göstererek, bütün problemleri belirli kurum ve şahıslara yıkmaktan uzak durarak nesnelliğini koruması açısından gerçekçi ve fikirlerini anlaşılır bir sembolizmayla anlatan bir yazar olduğu söylenebilir. Bugün hala toplumsal cinsiyet kavramı daha çok kadın çalışması olarak ele alınırken, O’nun bu bağlamdaki nesnelliği, zamanının ne kadar ilerisinde olduğunu göstermektedir.
Anahtar Kelimeler:
Eleğimsağma, Toplumsal Cinsiyet, Ömer Seyfettin, Öykü, Edebiyat
___
- Albez, C. (2009). Türk Milli Eğitim Sistemi’nin Genel Amaçları Bağlamında Ömer Seyfettin’in Eserlerindeki Çocuk İmgesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi),Erzurum.
- Yöntem, A.C (1993). Ömer Seyfeddin Hayatı, Karakteri, Edebiyatı, İdeali Ve Eserlerinden Numuneler, Remzi Kitabevi, İstanbul.
- Aydın, N. (2016). Ömer Seyfettin'in hikâyelerinin cümle sıklığı açısından incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, tez.yok.gov.tr’den alınmıştır.
- Banarlı, N.S. (1971), Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara.
- Başçallı, Ş. (2010). Ömer Seyfettin’in Eserlerinde Dil ve Milliyetçilik (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi ) , Mimar Sinan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Çayçı, M.Ş. (2014). Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Kadın:Cinsiyet Ayrımcılığının Kadın Ağzı Türkülerinde İşlenişi (Yayınlanmamış Yüksek Lisan Tezi),İstanbul.
- Doğrucan, M. F. (2018). Ömer Seyfettin’de Bilim ve Felsefe Algısı, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 7/1 s. 203-216,
- Duran, V. (2016). Mantıksal Muhakeme Becerileri, Düşünce Deneyleri Ve Yaratıcılık, VI. Mantık Çalıştayı Kitabı, İstanbul.
- Erdem, E. (2015). Ömer Seyfettin hikâyelerinde siyasal ideoloji ve toplumsal temalar: II. Meşrutiyet'in Türkçü eleştirisi, Doktora Tezi, https://tez.yok.gov.tr’den alınmıştır.Eren, Z. (2015) Baba karnım acıktı Anne Bisikletim Bozuldu. İngiliz ve Türk Kadın.Yazarların Çocuk Kitaplarında Toplumsal Cinsiyet, Favori Yayınları, Ankara.
- Frasher. R., & Walker. A. (1972). Sex roles in early reading textbooks. Tht Reading Teacher, 741-748.
- Göncü, B. (2012).Ömer Seyfettin’in kısa hikâye sanatı (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi),İstanbul Bilgi Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İstanbul
- Gürbüz, H. (2000). Sosyal Meseleler Açısından Ömer Seyfettin Hikâyeleri, Hece Dergisi Türk Öykücülüğü 46/47 Özel Sayısı , , Ankara
- Key, M. R. (1971). The role of male and female in children's books: Dispelling all doubt. In R. Unger & F. Denmark (Eds). Women: Dependent or independent variable? New York: Psychological Dimensions.
- Lekesiz,Ö. (1997).Türk Edebiyatında Öykü 1. Cilt, İstanbul, Kaknüs Yayınları.
- Mert, N. (2004). Ömer Seyfettin, Kaknüs Yayınları, İstanbul, 2004.
- Seyfettin,Ö. (2014), Bütün Hikâyeleri 1, Üç Harf Yayınları, İstanbul.
- Seyfettin,Ö. (2014), Bütün Hikâyeleri 7, Üç Harf Yayınları, İstanbul.
- Türkben, T. (2012). Ömer Seyfettin hikâyelerinde söz varlığı, Yüksek Lisans Tezi, https://tez.yok.gov.tr’den alınmıştır, 2012.
- Yılmaz, İ. (2014). Ömer Seyfettin Hikâyelerinde Eğitim Olgusu (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) , Çananakkale On Sekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
- Yöntem, A.C (1993). Ömer Seyfeddin Hayatı, Karakteri, Edebiyatı, İdeali Ve Eserlerinden Numuneler, İstanbul.
- www.tdk.gov.tr
- Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
- Başlangıç: 2017
- Yayıncı: Disiplinlerarası Eğitim ve Araştırma Derneği
Sayıdaki Diğer Makaleler
Elmalı İlçesinde Nüfusun Eğitim ve Öğretim Durumu
Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Ömer Seyfettin’in Eleğimsağma Hikâyesinin İncelenmesi
Üstün Yetenekli Öğrencilerde Sık Görülen Kavram Yanılgılarının Öğretmen Görüşlerine Göre İncelenmesi
Ortaöğretim Öğrencilerinin Koro Dersine Yönelik Motivasyonlarının ve Görüşlerinin İncelenmesi