Doğu Akdeniz’de Realizm Etkisi: Yunanistan-İsrail İlişkileri ve Türkiye (2010-2018)
İsrail-Yunanistan ilişkileri bölgesel farklılıklar, farklı öncelikler içermesi nedeniyle uzun süre durgun bir seyir izlemiştir. İki ülkenin Türkiye siyaseti, Atina’nın Ankara’ya güvenlik kaynaklı bakış açısı Tel Aviv-Atina ilişkilerinin güvenlik temelli gelişmesine neden olmuştur. Bu çalışma, Yunanistan-İsrail ilişkilerini ve Türkiye’ye etkisini realizm teorisi açısından açıklamayı amaçlamaktadır. Realizm, uluslararası ilişkilerin anarşik bir yapıya sahip olduğunu ve ulusal çıkarlar ile güç temelli bir bakış açısına sahip, devleti ana aktör olarak kabul eden bir anlayışa sahiptir. Filistin sorunu kaynaklı dönem dönem gerilen İsrail-Türkiye ilişkileri Mavi Marmara saldırısı sonrasında kopma noktasına gelmiştir. Ege ve Kıbrıs sorunu, azınlıklar, hava sahası ve karasuları sorunları nedeniyle gergin olan Türkiye-Yunanistan ilişkileri son yılların aksine 2011 sonrasında Atina’nın ekonomik ve siyasal istikrarsızlığı nedeniyle gergin bir döneme girmiştir. Gerilen ilişkiler, Ankara’ya güvenlik sorunu olarak bakılmasına neden olmuş, Atina-Tel Aviv ilişkileri Mavi Marmara ve doğalgaz kaynakları bulunması sonrasında gelişmeye başlamıştır. Türkiye, iki ülkenin bölge ülkeleri ile Ankara karşıtı cephe oluşturmasına karşı çıkmış ve güvenlik sorunu olarak görmeye başlamıştır. Teori açısından Türkiye, iki ülke arasında yaşanan yakınlaşmayı hem Doğu Akdeniz’de hem de uluslararası siyasi, ekonomik ve ticari alanda çıkarlarına aykırı iş birliği olarak görmüştür. Bu iş birliğine Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ve Mısır gibi ülkelerinin katılmasına karşı olduğunu vurgulamıştır. Türkiye, bölgede ulusal çıkarlarını korumak adına doğalgaz arama faaliyetlerine ve askeri faaliyetlerine devam etmiştir. Atina-Tel Aviv hattında ise geleceğe yönelik ve diğer bölge ülkelerinin katılımı ile hayata geçirilmesi hedeflenen yüksek politika konuları ilişkilerde egemen olmuştur. Ancak işbirliğine dair atılan çeşitli adımlar ve iki ülke arasında geçmişe göre ilişkilerin gelişmesine rağmen hedeflenen etki yaratılamamıştır.
Anahtar Kelimeler:
Doğalgaz, Doğu Akdeniz, Türkiye-İsrail İlişkileri, Türkiye- Yunanistan İlişkileri, Yunanistan-İsrail İlişkileri, Natural Gas, the Eastern Mediterranean, Turkey-Israel Relations, Turkey-Greece Relations, Greece-Israel Relations
The Realism Effect in Eastern Mediterranean: Greece-Israel Relations and Turkey (2010-2018)
Due to regional disparities and different priorities, Israel-Greece relations have followed a stagnant course for a long time. The politics of Turkey for both countries and the security perspective of Athens to Ankara caused the development of Tel Aviv-Athens relations on the basis of security. The purpose of this study is to explain Greece-Israel relations and the effect of this relationship to Turkey, in terms of realism theory. Realism has an understanding which international relations have a structurally anarchic order and a power-based perspective with national interests and a comprehension that accepts the state as the main actor. Israel-Turkey relations, which have been tense from time to time since the Palestinian problem, have come to a breaking point after the Mavi Marmara attack. Turkey-Greece relations which are already tense due to the Aegean and Cyprus problems, minorities, airspace, and territorial waters, unlike in recent years, entered a tense period due to the economic and political instability of Athens after 2011. Tense relations caused that Ankara to be perceived as the source of the security problem and Athens-Tel Aviv relations started to develop after the discovery of Mavi Marmara and natural gas resources. Ankara objected to both countries forming an anti-Ankara front with regional countries and started to comprehend it as a security problem. Turkey regarded the rapprochement between the two countries as a collaboration against the interests of both the Eastern Mediterranean and international political, economic, and commercial fields in terms of theory. Turkey emphasized that it is against the inclusion of countries such as the Greek Cypriot Administration of Southern Cyprus and Egypt to this cooperation. In order to protect its national interests in the region, Turkey continued its natural gas exploration and military activities. Meanwhile, high policy issues aimed at the future and targeted to be implemented with the participation of other regional countries have dominated in bilateral relations on the Athens-Tel Aviv line. Nevertheless, the targeted effect could not be achieved, despite the various steps taken on the basis of cooperation and the development of relations between the two countries in the past.
Keywords:
Natural Gas, the Eastern Mediterranean, Turkey-Israel Relations, Turkey-Greece Relations, Greece-Israel Relations,
___
- Arı, T. 2011. Uluslararası İlişkiler Teorileri Çatışma, Hegemonya, İşbirliği. Bursa, Türkiye: MKM Yayıncılık.
- Athens News Agency Daily News Bulletin in English. 2014. “Israel's Lieberman meets Greek defence minister.” 9.02.2020: http://www.hri.org/news/greek/ana/2011/11-01- 14.ana.html
- Aydın, Mustafa. 2004. “Uluslararası İlişkilerin ‘‘Gerçekçi’’ Teorisi: Kökeni, Kapsamı, Kritiği.” Uluslararası İlişkiler Dergisi 1, 15.01.2020: https://www.uidergisi.com.tr/wpcontent/ uploads/2010/09/Uluslararasi-Iliskilerin-Gercekci-Teorisi.pdf
- Balcı, A. 2015. ‘‘Realizm’’, Uluslararası İlişkilere Giriş. İstanbul, Türkiye: Küre Yayınları.
- Bloomberg. 2018. “Greece's Energean Raises $1.27 Billion for Israeli Gas Fields.” 10.02.2020:https://www.bloomberg.com/news/articles/2018-03-05/greece-s-energeanraises- 1-27-billion-for-israeli-gas-fields
- Ekathimerini. 2013. “Samaras calls Netanyahu as Israel and Turkey move to normalize relations.”9.02.2020:http://www.ekathimerini.com/149642/article/ekathimerini/news/sama ras-calls-netanyahu-as-israel-and-turkey-move-to-normalize-relations
- Haberler. 2017. “Yunanistan-Gkry-İsrail Üçlü Zirvesi.” 10.02.2020: https://www.haberler.com/yunanistan-gkry-israil-uclu-zirvesi-9734637-haberi/
- Haaretz. 2010. “In Greece, Netanyahu Urges Patience on New Mideast Peace Talks.” 09.02.2020: https://www.haaretz.com/1.5100864
- Heywood, A. 2007. Küresel Siyaset, İstanbul, Türkiye: Adres Yayınları.
- Israel Ministry of Foreign Affairs. 2011. “FM Liberman meets with Greek officials in Athens.”09.02.2020:https://mfa.gov.il/MFA/PressRoom/2011/Pages/FM_Liberman_meets _Greek_officials_13-Jan-2011.aspx
- Keinon, H. 2015. “Despite crisis at home, Greek FM to begin 3-day visit to Israel.” 09.02.2020: https://www.jpost.com/Israel-News/Politics-And-Diplomacy/Despite-crisis-athome- Greek-FM-to-begin-3-day-visit-to-Israel-408043
- Keinon, H. 2016. “Israel and Greece send message to Turkey: Our friendship is not aimed against you.” 10.02.2020: https://www.jpost.com/Israel-News/Politics-And- Diplomacy/Israel-and-Greece-send-message-to-Turkey-Our-friendship-is-not-aimedagainst- you-442984
- Keinon, H. 2015. “Israel, Greece, Cyprus likely to hold 3-way gas summit in January.” 09.02.2020: https://www.jpost.com/Israel-News/Politics-And-Diplomacy/Israel-Greece- Cyprus-likely-to-hold-3-way-gas-summit-in-January-435387
- Milliyet. 2014. “Hem dostluk mesajı hem polemik.” 09.02.2020: https://www.milliyet.com.tr/gundem/hem-dostluk-mesaji-hem-polemik-1977082
- New Post. 2013. “Samaras to meet Netanyahu in Israel, with Iran also on agenda.” 09.02.2020: http://newpost.gr/english/5c12584a56dccb7e13dfe065/samaras-to-meetnetanyahu- in-israel-with-iran-also-on-agenda
- Sabah. 2013. “Yunanistan ve İsrail arasında 'stratejik' ilişki dönemi.” 09.02.2020: https://www.sabah.com.tr/dunya/2013/10/08/yunanistan-ve-israil-arasinda-stratejik-iliskidonemi
- Sandıklı, A., Kaya, E. 2014. “Uluslararası İlişkiler Teorileri ve Barış.” 15.01.2020: http://www.bilgesam.org/Images/Dokumanlar/0-130-201404079sandikli_kaya.pdf
- Strickland, P. 2018. “Israeli President Rivlin visits Greece amid criticism.” 10.02.2020: https://www.aljazeera.com/news/2018/01/israeli-president-rivlin-visits-greece-criticism- 180129131554866.html
- Tayfur, M.F. 2012. Dış Politika Devlet ve Ötesi. İstanbul, Türkiye: İletişim Yayınları.
- The Times of Israel. 2014. ‘Iran scenario’ at Israel, US, Greece naval exercise. 09.02.2020: https://www.timesofisrael.com/israel-us-and-greece-begin-naval-exercises/
- Turan, T. 2012. İsrail 2011 Ortadoğu Yıllığı 2011. İstanbul, Türkiye: Açılım Kitap.
- Başlangıç: 2020
- Yayıncı: Diplomasi ve Strateji Çalışmaları Derneği