Zorlayıcı Diplomasi ve Küba Füze Krizi

İkinci Dünya Savaşında işbirliğine giden ABD ve Sovyetler Birliği, savaşın bitimiyle beraber etki alanlarında nüfuzlarını artırma gayreti içine girmiş, Sovyetler Birliği Avrupa'da etki alanını artırırken Amerika da Sovyet yayılmacılığına karşı Çevreleme Politikası benimsemiştir. ABD, füze krizi öncesi dönemde Küba'da iktidara gelen ve ABD'ye karşı Sovyetler Birliği'ne yanaşarak ticaret ortağı ve müttefik haline gelen Castro rejimini devirmeyi hedeflemiş ve bu doğrultuda başarısız girişimlerde bulunmuştur. Bu gelişmeler karşısında Küba, Sovyetler Birliği’ne yanaşmış ve topraklarında nükleer kuvvetler bulundurulmasına izin vermiştir. Küba topraklarında füzelerin tespit edilmesinden itibaren bir kriz yaşanmış, ABD herhangi bir füze saldırısında Sovyetleri vurmakla tehdit etmiştir. Krizin tarafları realist yaklaşım uyarınca kendi çıkarlarını korumaya çalışmış, dünya nükleer bir savaşın eşiğine gelmiştir. Kriz boyunca taraflar, bir yandan karşılıklı restleşmelerle krizi tırmandırırken diğer yandan krizi en az zararla atlatabilmek için görüşmeleri devam ettirmişlerdir. 1962 Füze Krizi iki süper gücü etkilediği kadar dünyayı da etkilemiş, kriz sonrasında değişimler yaşanmıştır. Zorlayıcı Diplomasinin en önemli örneklerinden biri olan Küba Füze Krizi, aynı zamanda Soğuk Savaş döneminin en önemli olaylarından da biridir. Bu çalışma ile, 1962 yılında yaşanan Küba Füze Krizi literatür taraması yapılarak, tarihsel süreç içinde, nitel araştırma yöntemleri kullanılarak realist bakış açısıyla incelenecektir.

Anahtar Kelimeler:

Zorlayıcı Diplomasi, Zorlama, Küba, Füze, Kriz

Coercive Diplomacy and The Cuban Missile Crisis

The USA and the Soviet Union, which cooperated in the Second World War, tried to increase their influence in the domains with the end of the war, while the Soviet Union increased its influence in Europe, and the USA adopted the Containment Policy against Soviet expansionism. The United States aimed and made unsuccessful attempts to overthrow the Castro regime, which came to power in Cuba before the missile crisis and became a trading partner and ally with Soviet Union against the USA. In the face of these developments, Cuba approached the Soviet Union and allowed nuclear forces to be kept on its territory. There has been a crisis since the missiles were detected in the Cuban territory. The US threatened to shoot down the Soviets in any missile attack. The parties of the crisis tried to protect their interests in accordance with the realist approach, the world was on the verge of a nuclear war. Throughout the crisis, the parties continued the negotiations in order to survive the crisis with the least damage while at the same time escalating the crisis with mutual restraints. The 1962 missile crisis affected the world as much as it affects the two superpowers, and changes have occurred after the crisis. The Cuban Missile Crisis, one of the most important examples of Coercive Diplomacy, is also one of the most important events of the Cold War era. With this study, the Cuban Missile Crisis experienced in 1962 will be examined through a literature review, and will be analyzed in a historical process, using qualitative research methods from a realistic perspective.

Keywords:

Coercive Diplomacy, Compellence, Cuba, Missile, Crisis,

PDF

___

Aksu, F. (2010), Kuvvet Kullanma Tehditine Dayalı Dış Politika Krizlerinde Güvenlik Kavramı, Paker Evren Balta, Akça İsmet içinde, Türkiye’de Ordu, Devlet ve Güvenlik Siyaseti, 475-502, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Aksu, F. (2008), Türk Dış Politikasında Zorlayıcı Demokrasi, İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
Alan, G.A.E. (2015), Propaganda Aracı olarak Gunbot Diplomasi, 03.04.2021 tarihinde https://www.academia.edu/23225319/PROPAGANDA_ARACI_OLARAK_GANBOT_D%C4%B0PLOMAS%C4%B0?auto=download adresinden alındı.
Allison, G. (2016), The Cuban Missile Crisis, Foreign Policy: Theories, Actors, Cases (3rd Edn), Smith, Steve, Hadfield, Amelia and Dunne Tim, (s.256-283), Oxford: Oxford University Press.
Allison, G. (2012), The Cuban Missile Crisis at 50: Lessons for U.S. Foreign Policy Today, Foreign Affairs, Vol. 91, No. 4, 11-16.
Allison, Graham T. (1969), Conceptual Models and The Cuban Missile Crisis, The American Political Science Review, 63 (3), 689-718’den aktaran: Nejat DOĞAN, Uluslararası İlişkiler ve Rasyonellik: Bürokratik Politikanın Alana Katkısı ve Geleceğin Öngörülmesinde Rasyonellik Varsayımının Önemi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 14, Sayı: 3, Yıl: 2012
Armaoğlu, F., 20.Yüzyıl Siyasi Tarihi 2.Cilt 1914-1995”, Alkım Kitabevi, İstanbul 2004’ten aktaran Dursun Varlı (age)
Baillie, Robbie W. (2016), The Utility Of Jakobsen’s Ideal Policy As A Strategy Of Coercive Diplomacy To Prevent States Attaining Nuclear Weapons, (Doktora Tezi), University of Warwick, Department of Politics and International Studies, 03.04.2021 tarihinde http://wrap.warwick.ac.uk/80879/1/WRAP_THESIS_Baillie_2016.pdf adresinden alındı. Bay-of-pigs-invasion , https://www.history.com/topics/cold-war/bay-of-pigs-invasion, [Erişim tarihi: 03.04.2021]
Boot, M. (2018), Operation Mongoose: The Story of America's Efforts to Overthrow Castro, 03.04.2021 tarihinde https://www.theatlantic.com/international/archive/2018/01/operation-mongoose/549737/adresinden alındı.
Clausewitz, Carl Von (1997), On War, Book 1, On the Nature of War, Ware, Wordsworth Editions’ Limited’dan aktaran: BAILLIE, Robbie W. (age)
Denk, E. (2011) Bir Kitle İmha Silahı Olarak Nükleer Silahların Yasaklanmasına Yönelik Çabalar, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 66, No. 3, 93-136.
George, Alexander L. (1997), Forceful Persuasion, Coercive Diplomacy as an Alternative to War, Washington DC: US Institute of Peace.
George, Alexander L. (1994), Coercive Diplomacy: Definition and Characteristics, George, Alexander L. and William E. Simons (ed.) The Limits of Coercive Diplomacy, Boulder, CO: Westview Press.
Hampson Fen O, Crocker, Chester A., Aall, P. (2013), Negotiation, Cooper, A. F., Heine, J., & Thakur, R.C, (Eds.). (2013). The Oxford Handbook of Modern Diplomacy, Oxford University Press. Harita-1 Küba'daki Sovyet Askeri Varlığı, https://www.britannica.com/event/Cuban-missile-crisis, [Erişim tarihi : 03.04.2021]
Harita-2 : Füzelerin Kapsama Alanı, http://sspeterson.weebly.com/uploads/5/7/7/0/57700115/cuban_missile_crisis_dbq.pdf, [Erişim tarihi : 03.04.2021]
Ilario, S. (2009), Is Coercive Diplomacy a Viable Means to Achieve Political Objectives?, 03.04.2021 tarihinde https://www.e-ir.info/2009/06/29/is-coercive-diplomacy-a-viable-means-to-achieve-political-objectives/ adresinden alındı.
İzmir, B. (2017). İki Müttefik, Bir Kriz: Türk-Amerikan İlişkilerinde Jüpiter Füzeleri Krizi. HUMANITAS - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi , 5 (10) , 177-192 . 03.04.2021 tarihinde DOI: 10.20304/ humanitas. 320533 adresinden alındı.
Kiger, Patrick J (2019), Key Moments in the Cuban Missile Crisis, 03.04.2021 tarihinde https://www.history.com/news/cuban-missile-crisis-timeline-jfk-khrushchev adresinden alındı.
Klein C. (2019), How the Death of a U.S. Air Force Pilot Prevented a Nuclear War, Updated:Oct 28, 2019, Original:Oct 26, 2012, 03.04.2021 tarihinde https://www.history.com/news/the-cuban-missile-crisis-pilot-whose-death-may-have-saved-millions adresinden alındı.
Kokoshin, Andrei A. (2012) Reflections on the Cuban Missile Crisis in the Context of Strategic Stability. Discussion Paper, 2012-12, Belfer Center for Science and International Affairs, Harvard Kennedy School, September 2012 (Working Draft), 03.04.2021 tarihinde https://www.belfercenter.org/publication/reflections-cuban-missile-crisis-context-strategic-stability adresinden alındı.
Köni, Hasan S. (1974), “Küba Buhranı, Uluslararası Alana Etkisi ve Türkiye”, Ankara İktisat ve Ticaret İlimleri Akademisi Dergisi, VI/1-2, s.173’ten aktaran: Dursun VARLI ( age ) Lauren, Paul G. (1972), Ultimata and Coercive Diplomacy, International Studies Quarterly, Vol. 16, No. 2, pp. 131-166, 03.04.2021 tarihinde https://doi.org/10.2307/3013977 adresinden alındı.
Letter From Chairman Khrushchev to President Kennedy, October 28, 1962, https://microsites.jfklibrary.org/cmc/oct28/doc1.html, [Erişim Tarihi: 03.04.2021]
Mcfadden Robert D. (2010), Anatoly F. Dobrynin, Longtime Soviet Ambassador to the U.S., Dies at 90, 03.04.2021 tarihinde https://www.nytimes.com/2010/04/09/world/europe/09dobrynin.html#:~:text=Dobrynin%2C%20the %20Soviet%20 ambassador%20to,He%20was%2090., adresinden alındı.
Miller, Nicholas R. (1966), The Cuban Missile Crisis In The International System, 1-20, 03.04.2021 tarihinde https://userpages.umbc.edu/~nmiller/POLI388/CUBA2.pdf adresinden alındı.
Norris, Robert S., Kristensen, Hans.M. (2012) The Cuban Missile Crisis: A Nuclear Order of Battle October/November 1962 , 03.04.2021 tarihinde https://doi.org/10.1177/0096340212464364 adresinden alındı.
Öcal, M. (2017) Soğuk Savaş’tan Bir Kesit: Yapısal Değişiklikler ve Bloklar Arası İlişkiler 1960-1991. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi 5 / 2 (Nisan 2017), 165-184 .
Özdal, B. (2018), Diplomasiye İlişkin Genel Bilgiler, Diplomasi Tarihi-I, Özdal B., Karaca, R.Kutay, Bursa: Dora Yayınları
Perez, A. M. (2015). Coercive Diplomacy in the 21st Century: A New Framework for the “Carrot and Stick”, (Doktora Tezi), University of Miami, 03.04.2021 tarihinde https://scholarship.miami.edu/discovery/fulldisplay/alma991031447095202976/01UOML_INST: ResearchRepository adresinden alındı.
Prados J., Bacardi Arturo J.(2019), Kennedy and Cuba: Operation Mongoose, https://nsarchive.gwu.edu/briefing-book/cuba/2019-10-03/kennedy-cuba-operation-mongoose, [Erişim tarihi: 03.04.2021]
President John F. Kennedy's Speech Announcing the Quarantine Against Cuba, October 22, 1962, www.mtholyoke.edu/acad/intrel/kencuba.htm, , [Erişim Tarihi: 03.04.2021]
Prifti, B. (2014), Continuation in US Foreign Policy: An Offensive Realist Perspective, (Mezuniyet Tezi) Graduate Theses and Dissertations, University of South Florida Scholar Commons, 03.04.2021 tarihinde https://scholarcommons.usf.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=6584&context=etd adresinden alındı.
Sagbakken, Aslı D. (2014), Coercive Diplomacy Strategy of the EU: The European Union’s Engagement with Iran on Its Nuclear Programme, GeT MA Working Paper Series, No.:1, 2014, 1-71, 03.04.2021 tarihinde https://edoc.hu-berlin.de/bitstream/handle/18452/3733/1.pdf?sequence=1 adresinden alındı.
Schelling, T., (1966), Arms and Influence, New Haven/London, Yale University Press’ten aktaran: Sagbakken, Aslı Değirmenci, Coercive Diplomacy Strategy of the EU: The European Union’s Engagement with Iran on Its Nuclear Programme, GeT MA Working Paper Series, No.:1, 2014, 1-71, 03.04.2021 tarihinde https://edoc.hu-berlin.de/bitstream/handle/18452/3733/1.pdf?sequence=1 adresinden alındı.
Schore, Joshua B. (2015), Hollow Threats: Why Coercive Diplomacy Fails, (Mezuniyet Tezi), School Of Advanced Air And Space Studies Air University Maxwell Air Force Base, Alabama, 03.04.2021 tarihinde https://apps.dtic.mil/sti/pdfs/AD1015763.pdf adresinden alındı.
Stoessinger, J. G. (1990). Nations in Darkness: China, Russia, and America, 5. Baskı. New York: McGraw-Hill Publishing’den aktaran: Nejat DOĞAN (age)
Sun Tzu, (2009) Art of War, Pax Librorum Publishing House, 03.04.2021 tarihinde https://www.paxlibrorum.com/books/taowde/ adresinden alındı.
Swift J. (2007), The Cuban Missile Crisis , History Review, 03.04.2021 tarihinde https://www.artsrn.ualberta.ca/amcdouga/Hist112/add_rdgs/The%20Cuban%20Missile%20Crisis.pdf adresinden alındı.
Şener, B. (2017), Savaş ile Barış Arasında Bir Kriz Yönetim Stratejisi Olarak Zorlayıcı Diplomasi ve Türk Dış Politikasındaki Örnekleri, New Security Ecosystem And Multilateral Cost, 03.04.2021 tarihinde https://tasam.org/Files/Icerik/File/%C4%B0GK3_kit_(11)_(1)_pdf_77fa6849-12ac-42fe-8ea1-be5c4cdcb012.pdf adresinden alındı.
Tsouras, P. (2005), The Book of Military Quotations, Manchester City: Zenith Press’ten aktaran: Sagbakken, Aslı Değirmenci, Coercive Diplomacy Strategy of the EU: The European Union’s Engagement with Iran on Its Nuclear Programme, GeT MA Working Paper Series, No.:1, 2014, 1-71, 03.04.2021 tarihinde https://edoc.hu-berlin.de/bitstream/handle/18452/3733/1.pdf?sequence=1
Varlı, Dursun (2006) , 1962 Küba Krizi’nin Türkiye’ye Etkileri, (Doktora Tezi), İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, 03.04.2021 tarihinde https://acikerisim.deu.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12397/6710/186303.pdf?sequence=1&isAllowed=y adresinden alındı.
Weaver, Michael E. (2014) The Relationship Between Diplomacy and Military Force: An Example from the Cuban Missile Crisis, H-Diplo Article Reviews, 1-8, 08.04.2021 tarihinde https://issforum.org/reviews/PDF/AR456.pdf adresinden alındı.
Welch, David A. (2013), The Cuban Missile Crisis, The Oxford Handbook of Modern Diplomacy, Cooper, A. F., Heine, J., & Thakur, R.C, (Eds.). (2013). The Oxford Handbook of Modern Diplomacy, Oxford University Pres,