ZORUNLU-KİTLESEL GÖÇ OLGUSUNA SOSYOLOJİK BİR YAKLAŞIM: TÜRKİYE’DEKİ SURİYELİ SIĞINMACILAR ÖRNEĞİ

Sosyolojik anlamda göç, sadece basit bir mekânsal yer değiştirmeyi ifadeetmez. Göç olgusu fiziki ve sosyal çevre değişikliğinin yanı sıra, aynı zaman-da göçmenlerin ve yerli nüfusun karşılıklı olarak sosyo-kültürel ve ekonomikilişkilerini dönüştüren ve onları yepyeni bir ilişkiler yumağına dahil eden birsüreci ihtiva etmektedir. 2011 yılından itibaren Suriye’den Türkiye’ye doğrugerçekleşen zorunlu ve kitlesel göç de; hem göç eden Suriyelileri, hem degöçü kabul eden Türk vatandaşlarını olağanüstü güç koşullar ile yüzleşmekzorunda bırakmıştır. Bu kitlesel ve ani göçün ilk beş yılında, Suriyeli göçmen-ler misafir olarak görülmüş ve bir yardım seferberliğine girişilmiştir. Dahasonraki yıllarda ise göçün ekonomik ve sosyal etkileri, daha rasyonel bir bi-çimde ele alınmaya başlamıştır.Bu çalışma, Suriye’den Türkiye’ye doğru yaşanan kitlesel ve zorunlugöçü; sorunlar, çözümler, uyum ve toplumsal bütünleşme açısından ele alannitel bir çalışmadır. Araştırmada, Suriye’den Türkiye’ye doğru yaşanan göçolayının nedenleri ile ilk göç dalgasının başladığı 2011 yılından itibaren Su-riyeli göçmenlerle ilgili yayınlanan rapor ve yapılan çalışma sonuçları baştaolmak üzere ilgili literatür taraması yapılmıştır. Ayrıca Suriyeli göçmenler vebu göçmenlere hizmet sunan katılımcılarla yapılan gözlem ve derinlemesine mülakat teknikleri ile veri toplanmıştır. Böylece, Suriyeli sığınmacılar ileTürk vatandaşlarının, birbirlerinden karşılıklı beklentileri ve şikâyetleri ortayakonmaya çalışılmıştır.

A Sociological Approach to the Phenomenon of Forced-Mass Migration: The Case of Syrian Asylum Seekers in Turkey

Migration is a process that brings about numerous problems regardless if it is forced and mass or voluntarily and individual. It is not simply a move from one place to another, but it starts in the mind of immigrant and continues with the move to a new place. It alters the social and cultural sets and relocates the immigrant into a peculiar web of connection. It is a process that requires adaptation, change and transformation about the issues from health to education, from housing to employment and from economy to organization In recent years, the forced and mass migration from Syria to Turkey has compelled both the immigrant Syrians and the hosting Turks to face the unprecedented conditions of migration. However, this largest migration of the recent past has been handled with minimum problems in contrast to its vast size. The factors that have realized such outcomes are the common values in historical, cultural and social matters, close kinship and ethnic relations between two nations and most importantly the support provided by the Turkish government and the contribution made by indigenous NGOs. During the first five years of this mass and sudden immigration, almost all sides in Turkey from the government officials to the local authorities as well as the bureaucracy and all non-governmental organizations have been undertook a donation campaign. It has been constituted a basic dynamics for the discourse of the fraternity between ansar/the helper and mukhajir/the immigrant that help and solidarity. So to speak, Turkey proved that the fraternity of the helper and the immigrant could be re-constructed in modern times. As to the later years, this immigration has started to shape more rationally in accordance with economical and social facts. This study deals with the forced-mass migration from Syria to Turkey from the points of problems, solutions, adaptation and integration.

PDF

___

Akçacı, Taner &Bulut, Şehadet (2016). Göç Politikaları ve Sağlık Harcamaları: Kilis İli Örneği, Ortadoğu’daki Çatışmalar Bağlamında Göç Sorunu Sempozyum Bildiri Kitabı. Kilis
Aker, Tamer, Ayata Bilgin, Özeren Merih, Buran Behice veBay, Ayşenur (2002)“Zorunlu İç Göç: Ruhsal ve Toplumsal Sonuçları”, Anadolu Psikiyatri Dergisi S.3:97-103.
Beşer, Ayşe (2012). Göç, Kültür ve Sağlık İlişkisi, Kültürlerarası Hemşirelik. İstanbul: İstanbul Tıp Kitabevi.
Bilge, Muhittin (2009). Türk Modernleşmesi ve Sivil Toplum. Ankara: Binyıl Yayınevi.
Çakır, Sabri (2011). Geleneksel Türk Kültüründe Göç ve Toplumsal Değişme, Süleyman De- mirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.24:129-142.
Doğan, Uğur &Atay, Emre (2016) Göçün Sağlık Üzerine Etkileri: Türkiye Örneği, II. Uluslara- rası Ortadoğu Konferansları, Ortadoğu’da Çatışmalar Bağlamında Göç Sorunu, Kilis:7 Aralık Üniversitesi Yayını, ss.85-92.
Duman, Tuba (2016) Sosyal Uyumu Sağlamak İçin Suriyelilerin Eğitiminin Önemi: Türkiye Örneği, II. Uluslararası Ortadoğu Konferansları, Ortadoğu’da Çatışmalar Bağlamında Göç Sorunu, Kilis 7 Aralık Üniversitesi Yayın,i ss:46-54.
Erdoğan, Murat &Ünver, Can (2015). Türk İş Dünyasının Türkiye’deki Suriyeliler Konusunda- ki Görüş, Beklenti ve Önerileri, Ankara: TİSK.
Erdönmez, Ayhan (2016) “Türkiye’ye Kitlesel Göçle Gelen Mültecilere Yönelik Yürütülen Eğitim Öğretim Süreci”. Eğitime Bakış Dergisi, Yıl:12, S.36: 24-34.
Ertem, Melikşah, Suriyeli Göçmenler Özelinde Türkiye’de Göçmenlerin Sağlık Gereksinimle- ri, http://docplayer.biz.tr/8976690-Suriyeli-gocmenler-ozelinde-turkiye-de-gocmenle- rin-saglik-gereksinimleri-dr-meliksah-ertem.html (erişim 11.06.2018)
Esin, Nihal Melek, Ardıç, Aysun, Nar, Şerife, Yıldırım, Bilge, Sunal, Nihal (2014). İstanbul’un Bir Bölgesinde Yaşayan Suriyeli Göçmenlerin Yaşam Koşulları. 17. Ulusal Halk Sağlı- ğı Kongresi, Edirne, pp:1390-1391.
Fichter, Joseph (1994). Sosyoloji Nedir? (Çev: Nilgün Çelebi). Ankara: Atilla Kitabevi. Güvenç, Bozkurt, (1972), İnsan ve Kültür, Ankara: Sosyal Bilimler Derneği Yayınları.
İçduygu, Ahmet, Erder, Sema, Gençkaya, Ömer Faruk (2014).Türkiye’nin Uluslararası Göç Politikaları, 1923-2023: Ulus-Devlet Oluşumundan Ulus-Ötesi Dönüşümlere. İstanbul: Koç Üniversitesi Göç Araştırma Merkezi.
Kaya, İbrahim &Yılmaz, Eren Esra (2014).Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Durumu: Arada Kalanların Hakları ve Yükümlülükleri. SETA Raporu.
Kaya, Mahmut(2015) “Komşuda Misafirlik: Suriyeli Sığınmacılarca Kurulmuş Mülteci Der- neklerinin Perspektifinden Türkiye’de Yaşamak”The Journal of Academic Social Sci- ence Studies S.39:263-279.
Kaya, Mahmut &Demirağ, Ebru H. Orhan (2016).“Türkiye'deki Suriyeli Kadın Sığınmacı- ların İş Piyasasındaki Çalışma Koşullarına Sosyolojik Bir Bakış: Şanlıurfa Örneği”, Ortadoğu’daki Çatışmalar Bağlamında Göç Sorunu Bildiri Kitabı, Kilis, ss.155-171.
Keyman, Fuat (2006). Türkiye’de Sivil Toplumun Serüveni: İmkânsızlıklar İçinde Bir Vaha. Ankara: Sivil Toplumu Geliştirme Merkezi.
Kirişçi, Kemal (2014), Misafirliğin Ötesine Geçerken Türkiye’nin “Suriyeli Mültecilerle) Sı- navı, (Çev. Sema Karaca), Brookings Enstitüsü & Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu (Usak), Washington- Ankara
Kirman, Mehmet Ali, (2016). Din Sosyolojisi Sözlüğü. Adana: Karahan Kitabevi.
Kula, Cansu (2015) “Uluslararası Belgelerle İltica Hukuku ve Ülkemizdeki Suriyelilerin Huku- ki Durumu”, Hukuk Gündemi Ankara Barosu Dergileri, Ankara:42-54.
ORSAM (Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi) (2015) “Suriyeli Sığınmacıların Türkiye’ye Etkileri”, Rapor No: 196.
Petersen, William (1958), “A General Typology of Migration”, American Sociological Review, Vol. 23. N.3: 256-266.
Saraçlı, Murat (2010). Uluslararası Hukukta Yerinden Edilmiş Kişiler. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
Savaş, Göç ve Sağlık (TTB) (2016), Türk Tabipler Birliği Yayınları, Ankara.
SETA, (Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı) (2016). Türkiye’deki Suriyeli Ço- cukların Eğitimi Temel Eğitim Politikaları, (Analiz Raporu). İstanbul.
Topçu, Sevcan & Beşer, Ayşe (2006) “Göç ve Sağlık”, C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, C.10, S.3: 37-42.
Yalçın, Cemal (2004). Göç Sosyolojisi. Ankara: Anı Yayınları.
Yıldız, Özkan (2013) “Türkiye Kamplarında Suriyeli Sığınmacılar: Sorunlar, Beklentiler”, Tür- kiye ve Gelecek Algısı, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, C.16, S.1:140-169.
Göç Terimleri Sözlüğü, (2009) Uluslararası Göç Örgütü (IOM) Yayını
http://www.goc.gov.tr/icerik6/goc-terimleri-sozlugu_0_382_727_icerik
http://www.goc.gov.tr/files/files/2016_yiik_goc_raporu_haziran.pdf (erişim 01.08.2017)
https://www.ihh.org.tr/haber/18-aralik-2010-arap-baharinin-baslangici-1975 (erişim tarihi 06.06.2017)
http://www.orsam.org.tr/index.php/Content/Analiz/1478?s=turkmen%7Cturkish (erişim, 08.06.2017)
http://www.orsam.org.tr/files/OA/61/11sunaoner.pdf (erişim 08.6.2017)
http://www.unhcr.org/tr/
http://www.unhcr.org/turkey/home.php?content=733 (erişim tarihi, 13.07.2017)
http://www.unhcr.org/turkey/home.php?content=733 (erişim tarihi, 13.07.2017)
http://www.goc.gov.tr/icerik3/gecici-korumamiz-altindaki-suriyeliler_409_558_560 (erişim 20.06.2017)
http://www.haberturk.com/gundem/haber/1427703-yaklasik-3-milyon-suriyeli-kayit-altinda#(erişim 01.08.2017)
http://www.unhcr.org/turkey/home.php?content=726 (erişim 01.08.2017)
https://www.afad.gov.tr/upload/Node/2373/files/Suriyeli_Siginmacilara_Yapilan_Yardim-lar+7.pdf (erişim tarihi 20.08.2017)
http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21584 (erişim tarihi 21.08.2017)
https://biruni.tuik.gov.tr/yayin/views/visitorPages/index.zul (erişim tarihi 21.08.2017)