LİSE TARİH DERS KİTAPLARINDA İSLAMİYET ÖNCESİ ARAPLAR HAKKINDAKİ KONU ANLATIMI (1923-1960)

Hz. Muhammed, Allah tarafından içinde yaşadığı toplum olan Araplara son Peygamber olarak gönderilmiştir. Arapların, İslamiyet’ten önceki siyasi, idari ve kültürel özelliklerini bilmeden, İslamiyet’in orada yayılma sürecini ve karşılaşılan problemlerin ne olduğunu anlamak zor olacaktır. Bu yüzden Hz. Muhammed dönemini daha iyi anlamak ve anlatmak için İslam öncesi Arapların düşünce yapısı ve yaşayışlarına dair bir takım konular ortaya konulmasında fayda mülahaza edilmektedir. Çünkü İslamiyet’in ortaya çıktığı dönemi bilmek ve o dönemin şartlarını göz önüne alarak yorumlamak öncelikle Kuranı Kerim’in sonra ise Peygamberin sünnetlerinin daha iyi anlaşılmasına yardımcı olacaktır. Bu makalede amaç, 1923-1960 arası dönemde yazılan ve Milli Eğitim Bakanlığı Talim-Terbiye Kurulu kararıyla liselerde okutulmasına karar verilen, lise tarih ders kitaplarında İslamiyet Öncesi Arap tarihi konularının nasıl anlatıldığını ortaya koyabilmektir. Araştırmanın asıl veri kaynağını 1923-1960 arasında yazılmış lise tarih ders kitapları oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri ise lise tarih ders kitaplarının İslam tarihi konu anlatımına yönelik kısımlarından tarama yapılarak elde edilmiştir. Bu ders kitaplarında ilgili konular tespit, tahlil ve tenkit edilerek, konu hakkında çıkarımlar yapılmıştır. Arap yarımadasında kurulan devletler, Arapların yaşayışları, dini inançları ve Arap dili hakkında bilgiler verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

İslam Tarihi, Hz. Muhammed, Ders Kitapları, Atatürk, İnönü, Demokrat Parti

Lecturing of the Pre-Islamic Arabs in History Course Books of High School (1923-1960)

Hz. Muhammad was tasked as the last Prophet by Allah. Without recognizing the political, administrative and cultural characteristics of the Arabian Peninsula to the Arabs before Islam, it is impossible to understand the spread of Islam and what the problems were encountered there. So, in order to better understand and explain the period of Muhammad, it is useful to put forward a number of issues related to the thought structure and life of pre-Islamic Arabs. Because knowing the period in which Islam emerged and interpreting it by considering the conditions of that period will help to better understand the Sunnah of the Quran and then the Prophet. The aim of this article is to reveal how pre-Islamic Arab history subjects were explained in high school history textbooks, which were written in the period between1923-1960 and decided to be taught in high schools by the decision of the Board of Education. The main data source of the study is the high school history textbooks written between1923-1960. The data of the research was obtained by scanning the parts of the high school history textbooks on the subject of Islamic history. In these textbooks, the relevant subjects have been determined, analysed and criticized, and inferences have been made about the subject. It has given information about the states established in the Arabian Peninsula, the lives of Arabs, their religious beliefs and the Arabic language.

Keywords:

History of Islam, Hz. Muhammad, Textbooks, Atatürk, İnönü, Democrat Party,

PDF

___

Ateş, S. (1989). Yüce Kur'an'ın Çağdaş Tefsiri, II. İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat.
Caetani, L. (1924). Annali dell İslam. (İslam Tarihi). Çev: Hüseyin Cahit Yalçın. Cilt I. İstanbul.
Copeaux, E. (2016). Tarih Ders Kitaplarında (1931-1993) Türk Tarih Tezinden Türk-İslam Sentezine. Çev: Ali Berktay. 3. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları.
Demircan, A. (2004). “Cahiliye Araplarında Kız Çocuklarını Gömerek Öldürme Âdeti”. İstem. 2/3:9-29.
Gül, S. (2012). “Arap Ulusal Kimliğini Oluşturmada İslami Söylem”. Akademik Orta Doğu. 6(2):115-134.
Günaltay, M. Ş. (h.1341). İslâm Tarihi. İstanbul: Evkâf-ı İslamiye Matbaası.
Hamidullah, M. (1984). İslam Müesseselerine Giriş. Çev: İ.S. Sırma. İstanbul.
Işık, H.& Gök, A. (2017).“Türkiye’de Okutulan Tarih Ders Kitaplarındaki Araplarla İlgili Konulara Dair Öğrencilerin Görüşleri ve Arap Algısı”. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 6: 196-211.
Kazancı, A. L. (1994). ‘Ebrehe’. DİA. Cilt 10. İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları.
Kurt, A. L. (2006). “İslam Bakış Açısında Hz. İbrahim: İslam Öncesi Arabistan’da Monoteizmin Gelişimi Üzerine Düşünceler”. AÜİFD. 47(I): 197-217.
Kuzgun, Ş. (1985). İslâm Kaynaklarına Göre Hz. İbrahim ve Hanifilik. Ankara.
Lewis, B. (2001). Tarihte Araplar. Çev. Hakkı Dursun Yıldız. İstanbul: Ağaç Kitabevi Yayınları.
Öğüt, S. (1996). ‘Hacerü'l-esved’. DİA. Cilt 14. İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları.
Öztürk, R. (2008). ‘İslam Öncesi Arap Toplumunun Tanrı Tasavvuru Ve Bu Tasavvurun İslam’ın Tanrı Tasavvuruna Etkisi Sorunu’. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi. 2( VIII): 133-158.
Sarıçam, İ. (2003). Hz. Muhammed ve Evrensel Mesaj. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
Tezcan, M. (2007). “Eski İranlılarda Xvarena Anlayışı ve Bunun Türklerde Kut Anlayışı İle Münasebeti”. Tarih İncelemeleri Dergisi. XXII(2): 167-193.
Yiğit, İ. (1995). ‘Emeviler’. DİA., Cilt 11. İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları.
Yiğit, İ. (2012). ‘Ümeyye B. Abdüşems’. DİA. Cilt 42. İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları.
Yiğit, İ. (2009). ‘Sebe’. DİA. Cilt 36. İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları.