Din ve Kimlik: Çeşitli Değişkenler Bağlamında Ergenler Üzerine Ampirik Bir Analiz

Bu araştırma, ergenlerde din-kimlik ilişkisini anlamaya yönelik olup, ergenlerin dini kimlik düzeylerini belirlemek; cinsiyet, sınıf düzeyi, okul türü, anne-baba eğitim durumu, sosyo-ekonomik düzey, aile dindarlık düzeyi ve namaz kılma durumu bağımsız değişkenlerinin ergenlerin dini kimlik düzeyleri üzerindeki yordayıcı etkilerini ortaya koymak; ergenlerin kendilerini kimlik olarak nasıl tanımladıklarını ve ergenlerin kimlik tanımlarına ilişkin bulguların dini kimlik düzeylerine göre dağılımını tespit etmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma ilişkisel tarama modelinde olup, araştırmanın çalışma grubunu 1000 lise öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada örneklemin dini kimlik düzeylerinin belirlenmesi amacıyla “Din-Kimlik İlişkisi Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma kapsamında Non-Parametrik Testlerden yararlanılmış ve verilerin analizinde Çapraz Tablo, Betimsel İstatistikler, Ki-Kare, Mann Whitney U, Kruskal Wallis-H Analiz Yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda ergenlerin dini kimlik düzeylerinin cinsiyet, sınıf düzeyi, okul türü, anne-baba eğitim durumu, sosyo-ekonomik düzey, aile dindarlık düzeyi ve namaz kılma durumu değişkenlerine göre anlamlı derecede farklılaştığı; ergenlerin %51,9’unun kimliklerini Dini Kimlik; %25,6’sının T.C. Vatandaşı; %9,5’inin Etnik Kimlik olarak tanımladıkları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Din, Kimlik, Ergenlik, Ergen, Dini Kimlik

Religion and Identity: An Ampiric Analysis on Adolescents in the Context of Various Variables

This study aims to understand the relationship between religion and identity in adolescents and to determine the level of religious identity of adolescents; to reveal the predictive effects of the independent variables of gender, class level, type of school, mother’s educational status, father's educational status, socio-economic level, level of family religiosity and worship rate (praying) status on adolescents' religious identity levels; how adolescents define themselves as identities and determine the distribution of the findings about the identity definitions of adolescents according to their religious identity levels. The research is in the relational survey model and the study group consists of 1000 high school students studying in the high schools of Konya Provincial Directorate of National Education. In this study, a “Religion-Identity Relationship Scale” was used to determine the religious identity levels. In order to determine the relationship between dependent variables and independent variables, non-parametric tests were used and cross-table, descriptive statistics, Chi-square, Mann Whitney U, Kruskal Wallis-H analysis method was used in the analysis of the data. As a result of the research, it was determined that the religious identity levels of adolescents differed significantly according to gender, class level (age), school type, mother education status, father education status, socio-economic level, level of family religiosity and worship rate (praying); 51.9% of the adolescents have their own identity “Religious Identity”; 25.6% of “T.C. Citizens”; It was found that 9.5% of the participants defined the “Ethnic Identity”. It was found that adolescents' identity definitions differ significantly depending on their religious identity levels. Adolescents with a high level of religious identity score identified their own identity as religious identity with 49.2%

Keywords:

Religion, Identity, Adolescents, Puberty, Religious Identity,

PDF

___

KaynakçaAdams, A. Gerald & Marshall, K. Sheila (1996). “A Developmental Social Psychology of İdentity: Understanding The Person İn Context”. Journal of Adolescence. 19 (5): 429-442. Akkaş, İbrahim (2008). Küreselleşme Sürecinde Kimlikler. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Elazığ.Arslan, Mustafa (2006). “Dini Toplumsallaşma ve Temel Etkenleri: Türk Geç Ergenleri Arasında Uygulamalı Bir Araştırma”. Akademik Araştırmalar Dergisi. S. 31: 61-78.Avcıoğlu, Gürcan Şevket (2011). “Yapısal Kimlikten Seçimlik Kimliğe; Kimliğin Medya Aracılığıyla Yeniden Üretimi”. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. C. 8, S. 2: 359-370. Bayart, Jean-François (1999). Kimlik Yanılsaması. Çev. Mehmet Moralı. İstanbul: Metis Yay.Bilgin, Nuri (1994). Sosyal Bilimlerin Kavşağında Kimlik Sorunu. İzmir: Ege Yayıncılık.Bilgin, Nuri (2007). Kimlik İnşası. İzmir: Aşina Kitaplar.Ciroka, Blerim (2006). İngiltere’de Yaşayan Arnavut Gençlerin Dini Kimlikleri, İnanışları, Yönelişleri. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.Çoştu, Yakup (2013). “Toplumsallaşma ve Din”. Din Sosyolojisi El Kitabı. Ankara: Grafiker Yay. SS. 325-341.Çufta, Muharem (2010). Avrupa Kültürünün Boşnak Gençlerin Din ve Kimlik Algıları Üzerine Etkisi (İtalya Örneği). Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Bursa.Daşkıran, İbrahim (2009). Gençliğin Kimlik Oluşumunda Din, Aile ve Medyanın Etkisi: Kahramanmaraş Lise Gençliği Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Kahramanmaraş.Ekşi, Aysel (1982). Gençlerimiz ve Sorunları. İstanbul: Baskı Atölyesi.Fidan, Serdal (2011). Küreselleşme Sürecinde Türkiye’de Gençliğin Kimlik Algısı (Üniversite Gençliği Üzerine Bir Araştırma). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Doktora Tezi. Sakarya.Funk, Rainer (2007). Ben ve Biz: Postmodern İnsanın Psikanalizi. Çev. Ç.Tanyeri. İstanbul: Yapı Kredi Yay. Giddens, Anthony (2005). Sosyoloji. Hazırlayan: C. Güzel & H. Özel. Ankara: Ayraç Yay.Gürses, İbrahim (2010). Dindarlık ve Kişilik. Bursa: Emin Yayınları.Hervieu-Lêger, Daniêle (2009). “Sekülerleşme, Gelenek ve Dindarlığın Yeni Şekilleri: Bazı Teorik Öneriler”. Din Sosyolojisi Klasik ve Çağdaş Yaklaşımlar. Edit. Bünyamin Solmaz-İhsan Çapcıoğlu. Çev. Halil Aydınalp. Konya: Çizgi Kitabevi. SS. 109-124.Huck, S. W. (2008). Reading Statistics and Research. Boston: Allyn & Bacon.İlhan, Süleyman (2013). “Akışkan Toplumlarda Kimlik İnşası: Geçişken, Eklektik, Ben Odaklı Kimlikler”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. C. 23, S. 2: 233-246.Karacoşkun, Doğan Mustafa (1994). İmam Hatip Lisesi Öğrencilerinin Dini Tutum ve Davranışları. Ondokuz Mayıs Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Samsun.Karaduman, Sibel (2010). “Modernizmden Postmodernizme Kimliğin Yapısal Dönüşümü”. Journal of Yasar University. 17 (5): 2886‐2899.Kastoryano, Rıva (2000). Kimlik Pazarlığı Fransa’da ve Almanya’da Devlet ve Göçmen İlişkileri. Çev. Ali Berktay. İstanbul: İletişim Yayınları.Kellner, Douglas & Best, Steven (1998). Postmodern Teori, Eleştirel Soruşturmalar. Çev. M. Küçük. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.Kellner, Douglas (2001). “Popüler Kültür ve Postmodern Kimliklerin İnşası”. Çev. Gülcan Seçkin. Doğu Batı. S. 15: 195-226. Laclau, Ernesto (2000). Evrensellik, Kimlik ve Özgürleşme. Çev. E. Başer. İstanbul: Birikim Yayınları.Marshall, Gordon (1999). Sosyoloji Sözlüğü. Çev. Osman Akınhay & Derya Kömürcü. Ankara: Bilim Sanat.Mehmedoğlu, Ali Ulvi (1999). Dindarlarda ve Dindar Olmayanlarda Kişilik Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma (İstanbul Örneği). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Doktora Tezi. İstanbul.Özüdoğru, Halide Nur (2003). İmam Hatip Lisesi Öğrencilerinin Dini İnanç ve Tutumları ile Sosyo-Kültürel Beklenti ve Sorunları (Konya Örneği). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Konya.Özyurt, Cevat (2005). Küreselleşme Sürecinde Kimlik ve Farklılaşma. İstanbul: Açılım Kitap Yayınları.Pehlivan, Özlem (2002). Bireyin Dini Tutum ve Davranışlarına Etki Eden Anne Baba Davranışları ve Diğer Çevre Faktörleri (14-17 Yaş Grubu). Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Sivas.Polat, Fazlı (2002). Sosyal Değişim ve Din İlişkisi (Erzurum Örneği). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Doktora Tezi. Erzurum. Sellers, Ron (2009). “Din Hakkında Dokuz Küresel Eğilim”. Din Sosyolojisi Klasik ve Çağdaş Yaklaşımlar. Edit. Bünyamin Solmaz & İhsan Çapcıoğlu. Çev. Bünyamin Solmaz. SS. 179-192.Sennett, Richard (2002). Karakter Aşınması. Çev: Barış Yıldırım. İstanbul: Ayrıntı Yay. Subaşı, Necdet (2014). Frenk Hayatının Gecesinde Dinî Sosyaliteler. İstanbul: Tezkire Yayınları.Subaşı, Necdet (2018a). Sosyoloji Günlükleri, Din, Diyanet ve Yeni Toplumsallıklar. İstanbul: Mahya Yayıncılık.Subaşı, Necdet (2018b). Gündelik Hayat ve Dinsellik. İstanbul: İz Yayıncılık, 2. Baskı.Steinberg, Laurence (2007). Ergenlik. Edit. Figen Çok. Ankara: İmge Kitabevi.Şahin, Adem (2007). “Ergenlerde Dindarlık, Algılanan Anne-Baba Dindarlığı ve Çocuk Yetiştirme Tutumları Arasındaki İlişki”. Marife Dergisi. Y. 7, Bahar, S. 1: 221-247.Şallı, Ayşe (2014). Geleneğin Yeniden Üretiminde Dinin Rolü: İstanbul Ünalan Mahallesi Örneği. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Doktora Tezi. İstanbul.Taşdelen, Musa & Sözen, E. & Duran, H. & Eskicumalı, A. (2000). Avrupa’da Yeni Kuşak Türk Gençliği. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Yayınları.Taşdemir, Fatma (2017). Kent Dindarlığı Bağlamında İmam Hatip Lisesi Öğrencilerinde Dindarlık Olgusu (Konya Örneği). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tez. Van. Tatar, Taner (2007). “Küreselleşme Efsanesinin Demokrasi Kılıfı”. Kürenin Halleri. Edit., Y. Kaya. İstanbul: Doğu Kütüphanesi Yayınları. SS. 25-40. Tatar, Taner (2008). Kürede Dönen Siyaset. İstanbul: Doğu Kütüphanesi Yayınları.Türk Gençliği (1999). Suskun Kitle Büyüteç Altında. Konrad Adenauer Vakfı. Ankara.Yaman, Ali Osman (2008). İstanbul Büyükçekmece’de Lise Öğrencilerinin Din Algısı. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, Ankara.