Buryat İnanışlarında Bir Kutsal Yer: Olkhon Adası

Moğolların bir kabilesi olan ve Altay coğrafyasında yaşayan Buryatlar, tarih boyunca çeşitli dinlerle karşılaşmış bir topluluktur.Baykal Gölü, İrkutsk Özerk Bölgesi sınırları içinde olmasına rağmen Buryat topluluğu için oldukça önemli bir yere sahiptir. Geleneksel inanışlarına bağlı olan Buryat topluluğu için Baykal Gölü’nde bulunan Olkhon Adası, atalarından kalan bir miras ve kutsal yer olarak görülür. İnanışa göre Olkhon Adası, bünyesinde barındırdığı özel alanlar ile metafizik âlemle bağlantı sağlamak için kullanılan ve Buryat topluluğu için şamanik enerjinin en önemli küresel kutuplarından biri olarak kabul edilir. Çeşitli mitik öge ve efsaneleri bünyesinde barındıran Olkhon Adası Altay topluluklarına ev sahipliği yapmıştır. Olkhon Adası ile ilgili inanışlar, tarih boyunca birlikte yaşamış olan Moğol ve Türk topluluklarının ortak ögelerini göz önüne sermek ve birbirleriyle etkileşimini ortaya koyabilmek açısından değerli görülmektedir. Bu makalede Olkhon Adası’nın kutsal ile ilişkisi ve dünya kültürel mirası açısından önemi deskriptif ve karşılaştırmalı yöntemle değerlendirilmektedir. Dış dünya ile etkileşimi ve bağlantısının oldukça kısıtlı olması, Türk ve Moğol topluluklarının geleneksel inanışlarının korunması ve devam ettirmiş olması bağlamında değerlendirildiğinde Olkhon Adası, sözü edilen toplulukların inançlarının temeline inme noktasında paha biçilmez veriler sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Şamanizm., Altay, Yakut, Buryat, Olkhon Adası

A Sacred Place in Buryat Beliefs: Olkhon Island

Buryats are a community that is a tribe of Mongols and lives in the Altay geography, has encountered various religions throughout history. Although Lake Baikal is located within the borders of the Irkutsk Autonomous Region, it has a very important place for the Buryat community. For the Buryat community, which adheres to their traditional beliefs, Olkhon Island, located in Lake Baikal, is seen as a legacy and sacred place left by their ancestors. According to the belief, Olkhon Island is considered one of the most important global poles of shamanic energy for the Buryat community, thought to provide a connection with the metaphysical realm through the special areas it contains. Olkhon Island, including various mythological elements and legends, has been home to Altay communities. Some of beliefs about Olkhon Island are considered valuable in terms of showing the common elements of the Mongolian and Turkish communities that have lived together throughout history and being able to reveal their interaction with each other. In this article, the relationship of Olkhon Island with the sacred and its importance in terms of world cultural heritage is evaluated by using descriptive and comparative methods. Olkhon Island will provide valuable data on the basis of the beliefs of the mentioned communities when evaluated in the context of their interaction and connection with the outside world being quite limited, the preservation and maintenance of the traditional beliefs of the Turkish and Mongolian communities.

Keywords:

Shamanism, Altay, Yakut, Buryat, Olkhon Island,

PDF

___

Adıbelli, Ramazan. Mircea Eliade ve Din: Mircea Eliade’ın Din Bilimi Çalışmalarının Metodolojik Açıdan Değerlendirilmesi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Doktora Tezi, 2009.
Arık, Durmuş. “Geleneksel Türk Dini”. Dinler Tarihi El Kitabı. ed. Baki Adam. Ankara: Grafiker Yayınları, 2015.
Arık, Durmuş. “Kutsal Mekân ve Ziyaret Fenomeni”. Halk inanışları el kitabı. ed. Durmuş Arık - Ahmet Hikmet Eroğlu. Grafiker Yayınları, yayın no: 236. Balgat, Ankara: Grafiker, 1. baskı., 2017.
Atasoy, Emin vd. “Buryat Cumhuriyeti’nin Çok Boyutlu Coğrafi Portresi”. Uluslararası Hakemli İnsan ve Sanat Araştırmaları Dergisi 6 (2021), 37.
“Baykal Gölü”. Erişim 02 Şubat 2022. http://stringfixer.com/tr/Lake_Baikal
Bernstein, Anya. “Remapping Sacred Landscapes: Shamanic Tourism and Cultural Production on the Olkhon Island”. Sibirica 7/2 (01 Ocak 2008). https://doi.org/10.3167/sib.2008.070203
Borsekova, Kamila vd. “From Local to Regional Competitive Advantage (The Case of Nikita’s Homestead in Olkhon Island - Baikal)”. 54th Congress of the European Regional Science Association: “Regional Development & Globalisation: Best Practices”, 26-29 August 2014, St. Petersburg, Russia. Louvain-la-Neuve: European Regional Science Association (ERSA), 2014. http://hdl.handle.net/10419/124362
Buck Quijada, Justine. “What If We Don’t Know Our Clan? The City as New Ritual Form in Buriatiia”. Sibirica 7/1 (01 Ocak 2008), 1-22. https://doi.org/10.3167/sib.2008.070102
Dmitry Sevastianov. “Cape Bogatyr”. A Traveler’s Guide to Baikal’s Sacred Sights of The Shaman. 19 Mart 2014. Erişim 01 Mart 2022. https://www.rbth.com/travel/2014/03/19/a_travelers_guide_to_baikals_sacred_sites_of_the_shaman
Dmitry Sevastianov. “Cape Khoboy”. A Traveler’s Guide to Baikal’s Sacred Sights of The Shaman. 19 Mart 2014. Erişim 26 Şubat 2022. https://www.rbth.com/travel/2014/03/19/a_travelers_guide_to_baikals_sacred_sites_of_the_shaman
Dmitry Sevastianov. “Cape Ryty”. A Traveler’s Guide to Baikal’s Sacred Sights of The Shaman. 19 Mart 2014. Erişim 01 Mart 2022. https://www.rbth.com/travel/2014/03/19/a_travelers_guide_to_baikals_sacred_sites_of_the_shaman
Eliade, Mircea. Şamanizm: İlkel Esrime Teknikleri. çev. Ismet Birkan. Ankara: Imge Kitabevi, 2014.
Eren, Hasan. Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü. Ankara: Bizim Büro Basım Evi, 1. baskı., 1999.
Eyüboğlu, İsmet Zeki. Türk Dilinin Etimoloji Sözlüğü. İstanbul: Sosyal Yayınlar, Üçüncü Baskı., 1995.
Federal’naya slujba gosudarstvennoy statistiki. “Demografiya”. Erişim 31 Ocak 2022. https://rosstat.gov.ru/folder/12781
Finat Baykala Organizuem dlya Vas luçşiy otdıh na Baykale. “Mıs Horgoy i Kurikanskaya stena”. Erişim 23 Şubat 2022. https://fanatbaikala.ru/ostrov-olkhon
FGUP «Pribaykal’skiy natsional’nıy park». “Putevoditel’ po ostrovu Ol’hon”. Po initsiative filiala «Pivovariya Heyneken Baykal» OOO «Obyedinennıye Pivovarni Heyneken». Erişim 21 Şubat 2022. https://sustainabilityrussia.ru/upload/Olhon-gid.pdf
Hamayon, Roberte. “Shamanism in Siberia: From Partnership in Supernature to Counter-power in 119 Society.” Shamanism, History & The State. ed. Nicolas Thomas - Caroline Humprey. 76-89. Ann Arbor, University of Michigan Press,., 1999.
Justine Buck Quijada. “Symptoms as Signs in Buriat Shamanic Callings”. The Healing Landscapes of Central and Southeastern Siberia. ed. David G. Anderson. Patterns of Northern Traditional Healing Series, v. 1. Edmonton: CCI Press, 2011.
Key to Baikal. “The Phenomenon of the Cape Ryty”. Erişim 01 Mart 2022. https://1baikal.ru/en/o-bajkale/kultura-i-etnos/the-phenomenon-of-the-cape-ryty
Lake Baikal Homepage. “Olkhon Island”. 19 Şubat 2022. http://www.irkutsk.org/baikal/olkhon.htm
Michaels, Grace. “Convesations on the Top Steppe: The Impact of Tourism on Traditional Siberian Culture”. Florida State University Libraries, 77.
Nikolaeva, Darima A. “Archaic Mythoritual Ideas About Women in Traditional Buryat Family and Daily Culture”. Russian Social Science Review 50/3 (Mayıs 2009), 42-72. https://doi.org/10.1080/10611428.2009.11065355
“Olkhon Island, Lake Baikal, Siberia/Russia [Facts + Autumn Pictures] | Siberian Wonders! - Blog about Siberia and the Far East, Russia!” Erişim 07 Şubat 2022. http://siberianwonders.com/2010/12/olkhon-island-lake-baikal-siberia-russia-facts-autumn-pictures/
Ol’hon. “Mıs Hoboy”. Erişim 26 Şubat 2022. https://baikalterra.com/o-bajkale/olhon/
Public Welfare. “Baykal’ın İlginç Gerçekleri ve Bilmeceleri: Tarih ve Manzaralar - Kültür 2022”. Erişim 01 Mart 2022. https://tr.public-welfare.com/4058485-interesting-facts-and-mysteries-of-baikal-history-and-sights
Quijada, Justine B. vd. “Finding ‘Their Own’: Revitalizing Buryat Culture Through Shamanic Practices in Ulan-Ude”. Problems of Post-Communism 62/5 (03 Eylül 2015), 258-272. https://doi.org/10.1080/10758216.2015.1057040
Roberte Hamayon. “Buriat Religion.” Encyclopedia of Religion (2nd ed). ed. Lindsay Jones vd. Detroit: Macmillan Reference USA, 2005. BL31 .E46 2005.
Stephen, Eric Michael. “Shamanic Rituals and Religio-Cultural Revival: An Empirical Analysis of Demographic and Cultural Differences among Attendees at Shamanic Ceremonies in Buryatia, Russia”. Association for the Study of Nationalities. Columbia University, 2014.
Sundström, Olle. “Is the Shaman Indeed Risen in Post-Soviet Siberia?” Scripta Instituti Donneriani Aboensis 24 (01 Ocak 2012), 350-387. https://doi.org/10.30674/scripta.67426
Tanyu, Hikmet. Türklerde Taşla İlgili İnançlar. Ankara: Elips Kitap, 1. Baskı., 2007.
UNESCO World Heritage Centre, UNESCO World Heritage. “Lake Baikal”. UNESCO World Heritage Centre. Erişim 02 Şubat 2022. https://whc.unesco.org/en/list/754/
Wierucka, Aleksandra. “Modern Forms of Buryat Shaman Activity on the Olkhon Island”. Anthropological Notebooks, 19/3.
Yıldırım, Elvin. “Kurıkanların Türk Tarihindeki Yeri ve Önemi”. Türkiyat Mecmuası 30/1 (30 Haziran 2020). https://doi.org/10.26650/iuturkiyat.699234