Vahiy Öncesi Kur'an Kıssalarının Bilinebilirliği

Bu makalede Kur'ân-ı Kerim’de geniş yer tutan Kur'ân kıssalarının ilk muhataplar açısından bilinirliği konusu araştırılmıştır. Kur'ân kıssalarının son ilahi mesaj bakımından yeri ve önemi belirtildikten sonra, nüzul süreci ve öncesinde kıssaların bilindiğini savunanlar ile bilinmediğini savunanların görüşleri delilleri ile birlikte ortaya konmuştur. Ayrıca muhataplar açısından Kur'ân kıssalarının bilinip bilinmediği değerlendirilmiştir. Kıssaların bilinip bilinmediği ayet, rivayet ve şiir kaynaklarının yanı sıra aklî çıkarımlarla müşrik Araplar ve ehl-i kitap açısından değerlendirilmeye tabi tutulmuştur. Kıssaların bilinmediği görüşünün aksine ana hatlarıyla da olsa bilindiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Kur'ân, ayet, kıssa, müşrik, ehl-i kitab

Knowablility of Qur'an Parables Prior to the Inspiration

In this article it is explored in what degree the Qur’an parables, which constitute a large part of the Qur’an, were known by their first audience. First, the importance of the parables is clarified in view of the final Revelation. After which, the arguments and evidence for the claim that the parables were known during the revelation and before are presented, as well as those for the opposite claim. Furthermore, it is evaluated whether the Qur’an parables were known by their first audience or not. This subject is evaluated using not only verses, tradition and poetic sources, but also rational reasoning considering both the pagan Arabs as well as the ‘People of the Book’. Contrary to the view that the parables weren’t known, it is established that in fact they were, even if only by their main outlines.

Keywords:

Qur’an, verse, parable, pagan, People of the Book,

PDF

___

Kur'ân-ı Kerîm. Kitab-ı Mukaddes.
Bâkıllânî, Ebû Bekir Muhammed, İ’câzu’l-Kur'ân (nşr. Imâdu’d-dîn Ahmed), Müessesetu‟l- kutubi‟s-sekâfiyye, Dördüncü Baskı, Beyrut 1997.
Baljon, J.M.S., Kur'ân Yorumunda Çağdaş Yönelimler (çev. Şaban Ali Düzgün), Fecr Yayınevi, Ankara 1994.
Beşşâr b. Bürd, Dîvân (nşr ve şrh. Muhammed Tâhir b. Âşûr), Matbaatu‟l-lecneti‟t-te‟lîf ve‟t-terceme ve‟n-neşr, Kahire 1957.
Beydâvî, Nâsıruddin Ebu Said Abdullah b. Ömer eş-Şirâzî, Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t- Te’vîl, I-II, İstanbul, ts.
Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail, Sahîhu’l-Buhârî, I-VIII, el-Mektebetü‟l- İslamiyye, İstanbul, ty.
Bûtî, Saîd Ramazan, min Ravâi‘ı’l-Kur'ân, Mektebetu‟l-Fârâbî, Dımaşk ts.
Cevâd Ali, el-Mufassal fî târîhi’l-Arab kable’l-İslâm, I-X, yy 1993.
Cüzeynî, İbrahim, Şerhu Dîvâni Lebîd b. Rabîa el-Âmirî, Dâru‟l-kâmûsi‟l-hadîs, Beyrut ts.
Demirci, Muhsin, Tefsir Usulü, İFAV, İstanbul 2006.
Derveze, İzzet, Kur'ân’a Göre Hz. Muhammed’in Hayatı (Çev. Mehmet Yolcu), Ekin Yayınları, Üçüncü Baskı, İstanbul 1998.
Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eş‟as, Sünenü Ebî Dâvûd, (nşr. Kemal Yûsuf el-Hut), I-III, Mües- sesetü‟l-Kütübi‟s-Sekafiyye, Beyrut 1988.
Ebû Temmâm, Habîb b. Evs et-Tâî, Dîvânu’l-hamâse (nşr. Abdulmun‘ım Ahmed Sâlih), yy. ts.
el-Hadîsî, Behçet, Abdulğafûr, Ümeyye b. Ebi’s-Salt Hayâtuhû ve şi’ruhu, Silsiletu‟l- hızâneti‟t-turâs,
Halefullah, Muhammed, el-Fennu’l-Kasasî fi’l-Kur'âni’l-Kerîm, Müessesetü‟l-intişâri‟l-Arabî, Dördüncü Baskı, Beyrut 1999.
Hâzin, Alâuddin Ali İbn Muhammed İbn İbrahim (ö. 741/1341), Lübâbu’t-te'vîl ve maâni’t-tenzîl (nşr. Abdusselâm Şâhîn), I-IV, Dûru‟l-kütübi‟l-ılmiyye, Birinci Baskı, Beyrut 1995.
Huzâî, Dı‟bel (246/860), Vesâyâ'l-mülûk ve ebnâi'l-mülûk min veledi kahtân b. Hûd (nşr. Nizar Abaza), Beyrut, Dâru Sâdır 1997.
İbn Âşûr, Tâhir, et-Tahrîr ve’t-tenvîr, Dâru Suhnûn, Tûnus ts. XVI, 304.
İbn Kesîr, Ebu‟l-Fidâ İsmail (ö. 774/1373), Kısasu’l-enbiyâ, Dâru‟l-feyhâ, Dımaşk 2001. Tekvin, Bab, 6-8.
_______ Tefsîru’l-Kur'âni’l-Azîm (nşr. Yusuf Abdurrahman el-Maraşelî), I-IV, Dâru‟l-ma‟rife, Beyrut 1993.
İbn Kuteybe, İbu Muhammed Abdullah b. Müslim, eş-Şi’r ve’ş-şuarâ, I-II, Dâru‟l-ma‟rife, yy., ts.
İbn Manzûr, Muhammed b. Mükrim, Lisânu’l-Arab, I-XV, Dâru Sâdır, Birinci Baskı, Bey- rut ts.
İbnu‟l-Cevzî, Ebu'l-Ferec Abdurrahman, Zâdu’l-mesîr fî ılmi’t-tefsîr (nşr. Ahmed Şemsuddîn), Dâru’l-kütübi’l-ılmiyye, İkinci Baskı, Beyrut 2002.
Nâbiğa ez-Zübyânî, Divân (nşr. Kerem el-Bustânî), Dâru Sâdır, Beyrut 1963.
Neccâr, Abdulvehhâb, Kasasu’l-enbiyâ, Dâru ihyâi‟t-turâsi‟l-Arabî, Beyrut ts.
Öğmüş, Harun, Kur'ân Yorumunda Şiirin Yeri, (Basılmamış Doktora Tezi), İstanbul 2006.
Şengül, İdris, Kur’an kıssaları üzerine, İzmir 1994.
Şentemerî, A‟lem, Dîvânu Tarafe b. el-Abd (nşr. Düreyye el-Hatîb, Lütfî es-Sakkâl), yy 1975.
Taberî, Ebû Ca‟fer Muhammed İbn Cerîr (ö. 310/922), Câmiu’l-beyân an te’vîli âyi’l- Kur'ân,I-XXX, Dâru‟l-fikr, Beyrut 1988.
Yıldırım, Suat, Kur'ân-ı Kerim ve Kur'ân İlimlerine Giriş, Üçüncü Baskı, Ensar Neşriyat, İstanbul 1989.
Zebîdî, Ebu'l-Feyd Muhammed el-Murtaza, Tâcu’l-arûs min cevâhiri’l-kâmûs, I-IL, Dâru‟l- hidâye,
Zemahşerî, Ebu Kâsım Mahmud b. Ömer, el-Keşşâf an Hakâik Ğavâmidi’t-Tenzîl ve Uyûni’l-Aqâvil fi Vucûhi’t-Te’vîl, (nşr. Muhammed Abdusselam Şâhin), Dâru‟l- kütübi‟l-ılmiyye, I-IV, Beyrut, 1995.
Zerkânî, Muhammed Abdulazîm, Menâhilu’l-irfân, I-II, Dâru‟l-kütübi‟l-ılmiyye, Beyrut, 1988. ııı