ORTADOĞU'DA TOPLUMSAL MEŞRUİYETTE KRİZ

Ortadoğu'da, bilhassa Suriye, Irak, Yemen, Mısır, Libya, Afganistan, Filistin, Tunus, Sudan, Lübnan'da yaşayan insanlar; bölgesel, ulusal, yerel ve küresel aktörlerin her birinin farklı biçimlerde ayrı ayrı veya işbirliği halinde etkili oldukları yaygın çatışmaların arasında ya ikametlerini devam ettirerek ya da göç ederek, ya çatışmanın bir tarafında yer alarak ve bizzat çatışarak ya da çatışmanın dışında kalarak varlık mücadelesi vermektedirler. Böyle kaotik bir toplumsal evrende devletlerin, siyasal hareketlerin, dinî hareketlerin, mezheplerin, devlet aktörlerinin ve devlet-dışı aktörlerin toplumsal meşruiyet durumları en dikkat çekici konular arasında yer almaktadır. Ortada çatışmanın çok etkili olduğu bir kaos ve belirsizlikler yumağı varolduğuna göre, sosyolojik planda ciddi meşrûiyet kaybı ve krizlerinin gerçeklik bulduğu iddia edilebilir. Bu çalışmada Ortadoğu'da olup bitenler meşrûiyet krizi ekseninde anlaşılmaya çalışılmaktadır. Bilindiği üzere gerek devletlerin gerekse devlet-dışı kuruluş ve aktörlerin, toplumda varlık bulabilmeleri, kendilerine toplumsal gerçekliğin içinde bir yer bulabilmeleri için sağlıklı bir biçimde ve mütemadiyen toplumdan meşrûluk elde etmeleri şarttır. Şart olan meşrûluğu elde etmek için de toplumun onları, yapıp-ettikleriyle, liderleri ve liderlik mekanizmalarıyla, ilişki biçimleriyle, adalet anlayışları ve sistemleriyle vd. geçerli görmesi gerekir. Yani toplumun onlarla uzlaşması, onların duruşunu ve yapıp-etmelerini onaylaması gerekir; aksi halde meşrûiyet kaybı ve krizi baş gösterir. Meşrûiyet kaybının artmasıyla ortaya çıkan meşrûiyet krizinin derinleşmesi ise toplumuyeni arayışlara, kaoslara, çatışmalara veya tam tersi uzlaşmalara, çatışma-çözümlere, barışmalara vs. yönlendirir. Bu araştırmanın amacı, İslam toplumları için bir kötülük problemi merkezi haline gelen ve ciddi meşrûiyet krizlerinin yaşandığı Ortadoğu'yu toplumsal meşrûluk açısından, fakat meşrûluk krizlerini eksene alarak sosyolojik perspektifle incelemektir

The Crisis Of Social Legitimacy in the Middle East

People living in many countries in Middle Eastern, especially in Syria, Iraq, Yemen, Egypt, Libya, Afghanistan, Palestine, Tunusia, Sudan and Lebanon make struggle for existence either by continuing their residence or by emigrating, either by taking part and coflicting in one side of the conflict or by staying out of the conflict among the widespread conflicts in which each one of regional, national, local and global actors are ifluental separately or in cooperation in different formats. In such a chaotic social universe, the social legitimacy of political movements, religious movements, sects, denomination, state actors and nonstate actors is among the most notable issues. Because a web of chaos and uncertainty that the conflict is very effective exists in the middle, it can be claimed that serious legitimacy loss and crisis happen in sociological background. This work tries to understand goings on in the Middle East in the axis of the legitimacy crisis. As known, both the states and non-governmental organizations and actors must continually obtain legitimacy from society in a healthy manner to find presence in society and find a place for them in the social reality. Because they achieve the necessary legitimacy, society need to see valid their makings, leaderships, leadership mechanism, relation styles, justice percept and systems etc. That is, it is essential for society to come to an agreement with them and to approve their stance and makings; otherwise legitimacy loss and crisis arise. The increasing legitimacy loss makes legitimacy crisis deep. This situation directs society new quests, chaos, conflict, or vice versa compromise, conflict-resolution, peace, etc. The aim of this research is to examine the Middle East where has become a center of evil problem and serious legitimacy crisis for the Islamic societies in terms of social legitimacy, but taking the axis of the legitimacy crisis with the sociological perspective

PDF

___

Ahmet Davutoğlu, Stratejik Derinlik, 32. bs., Küre Yay., İstanbul 2009
Ayferi Göze, Siyasal Düşünceler ve Yönetimler, 7. bs., Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul 1995
Bernard Lewis, İslam'ın Siyasal Dili, Rey Yay., İstanbul 1992
Cevdet Paşa, Tezâkir, c. 1. Haz. Cavid Baysun, 2. bs., TTKY., Ankara 1986
Clifford Geertz, The Interpretations of Cultures: Selected Essays, Basic Books, New York 1973
Dolf Sternberger, "Legitimacy", International Encyclopedia of Social Sciences, Ed. David L. Sills, c. 9, The Macmillan Company 1968
Ejder Okumuş, Dinin Meşrulaştırma Gücü, Ark Kitapları, İstanbul 2005
Ejder Okumuş, "Mısır'da Asıl Değişim Darbeye Direnişle Başladı", http://yenisafak.com.tr/yorum-haber/misirda-asil-degisim-darbeye-direnisle- basladi-29.7.2013%20-5469042013, 2013
Ejder Okumuş, "Mısır'da Olanları Doğru Okumak", http://yenisafak.com.tr/yorum- haber/misirda-olanlari-dogru-okumak-16.2.2014%20-618898, 2014
Ejder Okumuş, "Mısır'da Olanları Doğru Okumak", http://yenisafak.com.tr/yorum- haber/misirda-olanlari-dogru-okumak-16.2.2014%20-618898, 2014
Ejder Okumuş, "Ortadoğu'da Değişim İradesi", 1. Uluslararası Ortadoğu Sempozyumu Bildirileri (7-10 Mayıs 2014), Ed. Şamil Öcal. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilim- ler Enstitüsü. Kırıkkale, 2014
Ejder Okumuş ve Muhammed Yasir Okumuş, "The Legitimacy of Conflict in the Middle East". 1. Uluslararası Ortadoğu Sempozyumu. 4-7 Mayıs 2016. Kırıkkale Üniversi- tesi. Kırıkkale, 2016 (http://ods2016.org/index.php/bildiriler/ Giriş: 10.12.2016)
Erich Fromm, Sağlıklı Toplum, Çev. Yurdanur Salman ve Zeynep Tanrısever, 2. bs., Payel Yay., İstanbul 1990
Ernest Gellner, Legitimation of Belief, Cambridge University Press, London 1947
Fârâbî, Arâu Ehli'l-Medîneti'l-Fâdıla, Haz. Ali Bû Melham, Dâr ve Mektebetu'l-Hilâl, Bey- rut 1995
G. R. Leslie, R. F. Larson ve B. L. Gorman, Order and Change, New York University Press, London ve Toronto 1972
James Luther Adams ve Thomas Mikelson, "Legitimation", The Encylopedia of Religion, Ed. Mircea Eliade, c. 8. Macmillan Publishing Company, Newyork 1987
Jürgen Habermas, Legitimation Crisis, Beacon Press, Boston 1975
Immanuel Wallerstein, Utopistics, The New Press, New York 1998
Max Weber, Toplumsal ve Ekonomik Örgütlenme Kuramı, Çev. Özer Ozankaya, İmge Yayınları, Ankara 1995
Meredith B. McGuire, Religion: The Social Context, 2. bs., Wads Wordth Publishing Com- pany, California 1987
Münci Kapani, Politika Bilimine Giriş, Ankara Üniv. Hukuk Fak. Yayınları, Ankara 1975
Peter L. Berger, The Sacred Canopy, Garden City, Doubleday 1967
Peter L. Berger, "Dini Kurumlar", Toplumbilimi Yazıları, Çev. Adil Çiftçi, Anadolu Yayınla- rı, İzmir 1999
Peter L. Berger ve Brigitte Berger, Sociology: A Biographical Approach, 2. bs., Basic Books, New York, 1975
Peter L. Berger ve Thomas Luckmann, The Social Construction of Reality, Allen Lane The Penguin Press, London 1967
Peter L. Berger ve Thomas Luckmann, "Sociology of Religion and Sociology of Knowled- ge", Sociology of Religion, Ed. Roland Robertson, Penguin Books, England 1971
Robert A. Nisbet, The Social Bond, Knopf, New York 1970
Robert N. Bellah, "New Religious Consciousness and the Crisis in Modernity", Varieties of Civil Religion, Ed. Robert N. Bellah ve Phillip E. Hammond, Harper-Row, New York, 1980
Robert N. Bellah, "Introduction", Varieties of Civil Religion, Ed. Robert N. Bellah ve Phillip E. Hammond, Harper-Row, New York 1980
Seymour M. Lipset, Siyasal İnsan, Çev. Mete Tunçay, Teori Yayınları, Ankara 1986
Talcott Parsons, "Introduction", Sociology of Religion, Çev. Ephraim Fischoff, Beacon Press, Boston 1995 ııı