Klasik Literatürdeki İllet Tanımı ve Kapsamı Üzerine Bazı Mülahazalar

İllet kavramı sahîh hadisin tanımında zikredilen ve rivâyetin sıhhatini etkileyen önemli kavramlar arasında sayılmaktadır. İllet terimi sahip olduğu bu önemine binaen henüz ikinci asrın sonlarında sistemleşmeye başlamış oldukça erken sayılabilecek bir dönemde hicrî ikinci asrın sonlarında müstakil eserler meyda-na getirilmiştir. Terim olarak klasik literatürde, “sağlam bir haberin sıhhatine zarar verebilecek gizli bir sebep” şeklinde tanımlanan illet kavramının, ilgili literatür göz önüne alındığında, rivayetlerin sıhhatini etkileyebilecek her türlü kusur anlamına geldiği söylenebilir. Sonuç olarak, klasik kaynaklarda yapılan illet tanımlarının içerik ve kapsam yönünden tam anlamıyla ilel literatürü ile örtüşmediği noktasından hareketle illet kavramının ve muallel hadisin “İster isnad ister metinle ilişkili olsun rivâye-tin sıhhatine zarar verebilecek her türlü kusur illet, bu kusurlarla rivâyet edilen haberler de muallel olarak isimlendirilir” şeklinde tanımlanmasının daha tutarlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Some Observations on the Definition And Content Of Hidden Defect (Illat) In The Classical Hadith Literature

The notions hidden “defect” (illat) is considered among the significant constitu-tive part of the definition of authentic hadith. Thanks to its significance, some specific scientific works were done about it at closing times of the second period after the Prophet?s death. Even if the notion “illat” (defect) is defined as a hidden occasion or reason which is harmful for the authenticity of any narration in classical literature, it can refer to any defect in narrations. As a result, from the fact that the illat definitions weren?t suitable for the literatures of ilal with regard to the content and comprehension strictly, it is estimated that concepts of illat and the hadith of muallal are more consistent to describe so: All defects, either in isnad or in text, that are harmful for the authenticity of narration are illat and the hadiths narrated with these defects are named muallal.