Türkiye’nin devlet anlayışı ve idaresinde modernleşme ve laikleşmenin temeli sayılan Tanzimat Fermanı’nın 26 Şa’ban 1255/3 Kasım 1839’da Gülhane Meydanı’nda ilanı ile resmen açılan Tanzimat, Türkiye’de sosyal, siyasal, kültürel, ekonomik vb. alanlarda bugün gelinen noktayı anlama ve tahlil etmede anahtar bir dönem olarak karşımıza çıkmaktadır. Türkiye’ye Batılı anlamda laiklik anlayışının, bugünkü “kâffe-i nizâmâtın üss-i esası” olan Tanzimat-ı Hayriyye’nin ilanıyla ortaya çıkan süreç içerisinde girmeye başladığı ve dolayısıyla Türkiye’de özellikle de siyasal planda meydana gelen değişimin, Batılılaşma yönünde gerçekleşmeye başladığı süreçte Tanzimat’ın önemli bir noktada durduğu söylenebilir. Tanzimat’ı Tanzimat yapan, geleneksel Osmanlı Devleti’yle modern Türkiye Cumhuriyeti arasında köprü olmasıdır. Burada köprünün en önemli ayağı, daha doğrusu çimentosu, Tanzimat’ın attığı laiklik tohumlarıdır. Makro planda İslam ve Osmanlı tarihinde, mikro planda ise modern Türkiye’nin tarihinde temel etken olan Tanzimat Dönemi’nde yeni siyasal durumla kendini gösteren “laikimsilik” olgusu, laik Türkiye cumhuriyeti devletinin ve laik siyasal kimliğin doğuş zeminini oluşturmuştur. İşte bu çalışmada, kültür tarihimizin hemen her dalında bir dönüm noktası, bir yenilik zamanı ve geniş anlamda bir sosyo-kültürel değişim dönemi olarak nitelenebilecek olan Tanzimat’ın, Türkiye’de geleneksel Osmanlı siyasal kimliğinin çözülmesi ve laik siyasal kimliğin oluşmasında nasıl bir yere sahip olduğu anlamacı bir yaklaşımla ele alınmaya çalışılmaktadır.

Tanzimat which officially begun with the Tanzimat Edict (Tanzimat Fermani) announced on 3 November 1839 is a key period to understand and analyze today of Turkey in the social, political, cultural, and economic fields. The Tanzimat Period of the Ottoman State is counted the foundation of modernization and laicization in Turkey, What makes Tanzimat Tanzimat is that it is a bridge between the Otoman State and the modern Turkish Republic. The most important foot, more truly speaking, the cement of this bridge is laicity seeds sowed by Tanzimat. The phenomenon of quasi-laicity which appeared as a new situation in the Tanzimat Period, the basis factor in the history of Turkey, laid the groundwork for the State of Turkish Republic and the laic political identity. Shortly, this article aims to consider how Tanzimat, which can be characterized as a turning point and an innovation in almost every area of our cultural history, and a socio-cultural change period in wide meaning, has a place in the dissolution and erosion of the traditional Ottoman political identity, and in the formation of laic political identity in Turkey with the understanding approach.