Yalın hayır ve incelik(sizlik) derecesi

Bu çalışma yalın HAYIRın ana dili Türkçe olan kadın ve erkek dinleyiciler tarafından nasıl algılandığını, HAYIR diyenlerin özellikleri değiştikçe ince-kaba ekseninde bu anlatımı nereye yerleştirdiklerini araştırmaktadır. Çalışmada kullanılan veriler, gözlem, sormacalar ve görüşmeler olarak üç aşamada toplanıp, SPSS ve CLAN CHILDES programları kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırma, Brown ve Levinsonın (1987) iddia ettiği gibi anlatım ve anlam arasında sabit bir ilişkinin olmadığını göstermiştir. Çalışmadaki katılımcılar için Hayır cevabının kabalık/incelik derecesi, muhatap özelliklerinin değişmesine koşut olarak değişiklik göstermiştir. Bu nedenden dolayı, incelik kurallarının daha devingen, daha bağlamsal (hatta daha kişisel düzeyde) incelenmesi gerektiği öne sürülebilir. Bunun yanı sıra, belirli bir ortamda kullanılan anlatımların incelik derecesinin belirlenmesi için sadece dil kullanımının incelenmesinin yeterli olmayacağı ortaya çıkarılmıştır. Çalışma ayrıca, dinleyici değerlendirmesinin göz ardı edildiği ve sadece konuşmacı değerlendirmesinin dikkate alındığı durumlarda iletişimin başarılı olamayacağına işaret etmektedir. Bu nedenlerden dolayı, dinleyicilerin konuşma hakkındaki görüşlerinin de veri kabul edilerek değerlendirmelere dahil edilmesi gerektiği önerilmektedir.

Bald-on record refusal NO and its level of (im)politeness

This paper examines how the bald-on-record refusal NO of a request is evaluated by male and female native speakers of Turkish. It also tries to uncover whether or not the distance between the interlocutors and the gender of the individual refusing the request affect the way refusals are classified on the polite-rude continuum. The data analysed in the study were gathered in three steps from 240 university students using natural observations, questionnaires and interviews. The analyses of the data were done using SPSS and CLAN CHILDES programs. Results of the study show that the relationship between the variables social distance, gender and the interpretation of the level of politeness of the refusals is multifaceted and dynamic. Therefore, instead of claiming universality for the politeness rules, it is advisable to try to uncover the politeness rules that are valid in different contexts for the different interlocutors taking part in the interaction. The study also shows that evaluating only the data produced by the speakers and ignoring the evaluations of the hearers may lead to misinterpretations of the politeness data. Therefore, if the aim is to uncover the real rules of politeness, it is suggested that the hearers evaluations of the utterances should be taken into consideration too.

___

Brown, P. (1998). How and why are women more polite: Some evidence from a Mayan Community, Jennifer Coates (Ed.), Language and Gender: A Reader içinde, (s. 81-99). Oxford: Blackwell Publishers.

Brown, P. ve Levinson, S. C. (1987). Politeness: Some Universals in Language Usage. Cambridge: Cambridge University Press.

Cohen, A. A. (1996). Investigating the production of speech act sets, Susan M. Gass ve Joyce Neu (ed.), Speech Acts across Cultures: Challenges to Communication in a Second Language içinde, (s. 21-43). Berlin ve New York: Mouton de Gruyter.

Culpeper, J. (2005). Impoliteness and entertainment in the television quiz show, The Weakest Link. Journal of Politeness Research, 1, s. 3572.

Davies, B. L., Merrison, A. J. ve Goddard, A. (2007). Institutional apologies in UK higher education: Getting back into the black before going into the red, Journal of Politeness Research, 3, s. 39-63.

Dörnyei, Z. (2007). Research Methods in Applied Linguistics. Oxford: Oxford University Press.

Eelen, G. (2001). A Critique of Politeness Theories. Manchester: St. Jerome Publishing.

Ellis, R. (1994). The Study of Second Language Acquisition. Oxford: Oxford University Press.

Falbo, T. ve Peplau, L. A. (1980). Power strategies in intimate relationships, Journal of Personality and Social Psychology, 38, s. 618-628.

Garcia, C. (1992). Refusing and invitation: A case study of Peruvian style, Hispanic Linguistics, 5 (1-2), s. 207-243.

Holmes, J. (1995). Women, Men and Politeness. Londra ve New York: Longman. Holmes, J. (1998). Womens talk: The question of sociolinguistic universals, Jennifer Coates (ed.), Language and Gender: A Reader içinde, (s. 461-483). Oxford: Blackwell Publishers.

Kasper, G. ve Dahl, M. (1991). Research methods in interlanguage pragmatics, Studies in Second Language Acquisition (SSLA), 13, s. 215-247.

König, G. (1990). Türkçede Sen/Siz Adıllarının İkinci Tekil Şahıs için Kullanımına Toplumbilimsel Bir Yaklaşım, A. Sumru Özsoy ve Hikmet Sebüktekin (haz.), IV. Dilbilim Sempozyumu Bildirileri (s. 175-184). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.

Kyratzis, A. (2001). Emotion talk in preschool same-sex friendship groups: Fluidity over time and context, Early Education and Development, 12 (3), s. 35991.

Lakoff, R. (1975). Language and Womens Place. New York: Harper and Row Publishers.

Lakoff, R. T. (2001). Nine ways of looking at apologies: The necessity for interdisciplinary theory and method in discourse analysis, Deborah Schiffrin, Deborah Tannen, H. E. Hamilton (haz.), The Handbook of Discourse Analysis içinde, Blackwell (s. 199-214). Oxford: Oxford University Pres.

Levinson, S. (1983). Pragmatics, Cambridge: Cambridge University Press.

Limberg, H. (2008). Threats in conflict talk: Impoliteness and manipulation, Derek Bousfield ve Miriam Locher (eds.), Impoliteness in Language: Studies on its Interplay with Power in Theory of Practices içinde, (s. 155-180). Berlin: Mouton de Gruyter.

Maccoby, E. E. (1998). The Two Sexes: Growing Up Apart, Coming Together. Cambridge, MA: Harvard University Press.

Maccoby, E. E. ve Jacklin, C. N. (1974). The Psychology of Sex Differences. Stanford, CA: Stanford University Press.

Maltz, D. N. ve Borker, R. A. (1982). A cultural approach to male-female miscommunication. John J. Gumperz (ed.), Language and Social Identity içinde, (s. 196-216). Cambridge: Cambridge University Press.

Milliyet (2009, Ağustos 17). Üniversitelerdeki öğrenci sayısı yüzde 15 arttı. Erişim adresi: http://www.milliyet.com.tr/universitelerdeki-ogrenci-sayisi-yuzde----artti/turkiye/sondakikaarsiv/04.02.2010/1129108/default.htm

Mills, S. (2003). Gender and Politeness. Cambridge: Cambridge University Press.

Mills, S. (2004). Class, gender and politeness, Multilingua, 23, s. 171-190.

Mills, S. (2009). Impoliteness in a cultural context, Journal of Pragmatics, 41, s. 1047-1060.

Rampton, B. (1987). Stylistic variability and not speaking normal English: some post-labovian approaches and their implications for the study of interlanguage. Rod Ellis (ed.), Second Language Acquisition in Context içinde, Prentice-Hall.

Ruhi, Ş. (2008). İncelik Kuramında Gelişmeler ve Kavramsal Sorunlar: Yüze Bakış, Yeşim Aksan ve Mustafa Aksan (haz.), XXI. Ulusal Dilbilim Kurultayı Bildirileri (s. 155-162). Mersin: Mersin Üniversitesi Yayınları.

Schopenhauer, A. (2000). Parerga and Paralipomena: Short Philosophical Essays (cilt 2). Oxford: Oxford University Press.

Tannen, D. (1990). You Just Dont Understand: Women and Men in Conversation. New York: Morrow.

Tarone, E. (1983). Some thoughts on the notion of communication strategy, C. Faerch, ve G. Kasper (ed.), Strategies in Interlanguage Communication. New York: Longman.

Tarone, E. (1985). Variability in interlanguage use: a study of style-shifting in morphology and syntax, Language Learning, 35, s. 373-403.

Thomas, J. (1983). Cross-cultural pragmatic failure, Applied Linguistics, 4 (2), s. 91-112.

Vespo, J. E. ve Caplan, M. (1993). Preschoolers differential conflict behaviour with friends and acquaintances, Early Education and Development, 4 (1), s. 45-53.

Watts, R. (2003). Politeness. Cambridge: Cambridge University Press.

Wenger, E. (1998). Communities of Practice, Cambridge: CambridgeUniversity Press.

Wenger, E. (2006). Communities of practice. A brief introduction, Communities of practice [http://www.ewenger.com/theory/. Erişim tarihi Şubat 08, 2009].

Wolfson, N. (1989). Perspectives: Sociolinguistics and TESOL. Cambridge: Newbury House Publishers.

Wood, J. T. (2005). Gendered Lives: Communication, Gender and Culture (Sixth Edition). Belmont, CA: Wadsworth.

Young, R. (1988). Variation and the interlanguage hypothesis, Studies in Second Language Acquisition, 10, s. 281-302.

Yuan, Y. (2001). An inquiry into empirical pragmatics data-gathering methods: Written DCTs, oral DCTs, field notes, and natural conversations, Journal of Pragmatics, 33 (2), s. 271-292.