Semantic operators and the modal meanings of the sufix-Ar

Bu çalışma Türkçe eylem çekim eklerinden Ar biçimbirimi ile anlamsal işleçler (semantic operators) arasındaki ilişkiyi ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmanın başlıca varsayımı Ar biçimbiriminin evrensel niceleyici (universal quantifier), varoluşsal niceleyici (existential quantifier) ve genel anlam niceleyicisi (generalized quantifier) ile Ar biçimbiriminin kodlayabileceği olası kiplik alt-ulamları arasında bir ilişki olduğudur. Çalışmada sunulan incelemeler, Ar ile işaretlenmiş bir yüklem eğer varoluşsal niceleyici ile işlenmiş ise sayıltı (assumptive) ya da istek kipliği (volitive) kodladığını göstermektedir. Eğer diğer iki olasılık ise genel anlam niceleyicisi ya da evrensel niceleyicinin işlemesidir. Genel anlam niceleyicisi alışkanlık kipliği (habitual) anlamını belirginleştirirken, genel geçer doğruları veya kurallarla yapılan düzenlemeleri bildiren tümcelerdeki işlecin evrensel niceleyici olduğu ortaya konmaktadır. Bu vargı, adı geçen işleçleri belirginleştiren dilsel birimlerin Ar ile işaretlenmiş kiplik anlamını da belirginleştirdiği sonucunu doğurmaktadır.

Anlamsal İşleçler ve Ar Biçimbiriminin Kiplik Alt-anlamları

This study aims at defining the nature of the relation between the semantic operators and the modal meanings of the suffix Ar. Our main hypothesis is that there is a relation between the universal quantifier, the existential quantifier and the generalized quantifier and the modal meanings expressed by the suffix. The analysis we present shows that if the sentence is operated by the existential quantifier the assumptive or volitive meaning is coded by Ar. The generic quantifier triggers the habitual or lexical stative meaning. The regulations or scientific facts can be expressed if the sentence is operated by the universal quantifier. Accordingly, the linguistic items that specify one of the named operators also specify the related modal value.

___

Aksu-Koç, A. (1988). The Acquisition of aspect and modality: The case of past reference in Turkish. Cambridge: CUP.

Banguoğlu, T. (1959). Türkçenin Grameri. Ankara: TDK

Dahi, ö. (1975). On Generics. In E. Keenan (cd.) Formal semantics of natural language, (99-111=. Cambridge: CUP.

Erguvanh, E. (1996). On the parameter of aspect in Turkish. In A. Konrot (ed) Modern studies in Turkish linguistics: Proceedings of the 6th international conference on Turkish linguistics. Eskişehir: Anadolu University. 153-168

Gencan.T. N. (2001). Dilbilgisi. Ankara: TDK

Göksel, A. and Kerslake, C. (2005). Turkish: A comprehensive Grammar. Roulledge: New York

M a tav, G. (1997). The semantics of aspect and modality: evidence from English and biblical Hebrew. Amsterdam: John Benjamins Publishing Company.

Heim, I. (1982). The semantics of definite and indefinite noun phrases. Ph.D. Dissertation, University of Massachusetts, Amherst and SFB PApier 73, University ol'Konstanz,

Krifka, M. and F. J. Pelletier and G. N. Carlson and A. ter Meulen and G. Chicrchia and G. Link. (1995) Genericity: An introduction. In G. N. Carlson and F. J. Pelletier (eds.) The generic book, (1-124). Chicago: Chicago University Press.

Underhill, R. 2000. Turkish Grammar (2*Edition,K Oxford: Oxford University Press.

Uzun, L. and Z. Erk-Emeksiz. (2003) Türkçe'de -Ar biçimbiriminin anlamsal ve sözdizimsel yapısı üzerine. In G. König and N. Büyükkantarcıoğlu and F. Karahaıı (eds.) XVI Dilbilim Kurultayı Bildirileri, 23-24 Mayıs 2002, Ankara: Hacettepe University. 127-145.

Uzun, N. E. (1998) Türkçe'de görünüş/ kip/ zaman üçlüsü. Dil Dergisi 68, 5-22.

Uzun, N. E. (2004) Dilbilgisinin temel kavramları: Dünya dillerinden örnekleriyle. İstanbul: Mehmet Ölmez Yayınları.

Yavaş, F. (1980). On the meaning of tense, aspect. mood markers in Turkish. Unpublished PhD. Thesis, Kansas, Kansas University.

Yavaş, F. (1982). The Turkish aorist. Glossa 16: 40-53.