Compound Formation in Karachay-Balkar: Implications for the marker -sI
This paper discusses semantic and morpho-syntactic properties of compound formation in Karachay-Balkar with a special focus on NounNoun compounds which surface with or without the marker –sI. We propose that when the head noun is transitive, the non-head has argumental status and the marker -sI is the head of the projection introducing the argument. This is in line with the proposal of Öztürk and Taylan (2016) for the marker -sI in possessive free genitive constructions in Turkish. Turkish belongs to southwestern Turkic language group and Karachay-Balkar to the northwestern group. The investigation reveals that although the distribution of -sI with compounds is not the same in these two languages, behind its obligatory appearance the same pattern is at work: -sI must surface when the head is transitive. Karachay-Balkar is more restrictive in that –sI surfaces only with nouns that are inherently transitive in the absence of type shifting operators. In this paper we also focus on the function of –sI in genitive-possessive constructions. Drawing on compounds in Karachay-Balkar and Turkish, we conclude that what appears on the head noun in genitive-possessive constructions is possessive agreement marker on a par with first and second person agreement markers.
Karaçay-Malkar Bileşik Sözcük Oluşumu: -sI belirtici için sonuçlar
Bu makale Karaçay-Malkar dilinde özellikle Ad-Ad bileşik sözcüklerinin, ki bu sözcükler -sI belirticisi ile veya -sI belirticisiz ortaya çıkarlar, biçimbilimsel, sesbilimsel, anlambilimsel ve sözdizimsel özelliklerini inceler. Makale aynı zamanda Türkçe bileşik sözcük oluşumu için de aydınlatıcıdır. Öztürk ve Taylan (2006) ile aynı doğrultuda -sI belirticisinin Karaçay-Malkar dilinde nP bağdaştırmasının başı olarak katılan varlığını işaret ettiğini savunuyoruz. Bununla birlikte Karaçay-Malkar Türkçeden daha sınırlayıcıdır çünkü -sI belirtici sadece özü itibariyle geçişli sözcüklere eklenir. Bu makalede aynı zamanda genitif-ilgi yapılarında -sI belirticisinin işlevini de sorguluyoruz. Karaçay-Malkar ve Türkçe bileşik sözcüklere dayanarak -sI belirticisinin hem bileşik sözcüklerde hem de genitif-iyelik yapılarında katılanı getiren yapı olarak görmekle birlikte genitif-iyelik yapılarındaki -sI belirticisinin tıpkı birinci ve ikinci şahıs uyum eklerinde olduğu gibi kişi uyum eki olduğunu savunuyoruz.
___
Aslan, E. & A. Altan. 2006. The Role of -(s)I in Turkish Indefinite Noun Compounds. Dil Dergisi 131: 57-76.Barker, C. (1995). Possessive Descriptions. CSLI Publications, Stanford, CA.
Bisetto, A. & Sergio S. (2005). The classification of compounds. Lingue e Linguaggio 4: 319-332.
Boz, E. & Günay Aktaş, S. (2016). Diasporada Karaçay Türkçesinin kullanımı Eskişehir örneği. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(1), 145-155.
Bozşahin, C.( 2002). The Combinatory Morphemic Lexicon. Computational Linguistics 28: 145-186.
Çağatay, S. (2012). Karaçayca birkaç metin. Ankara Dil Tarih ve Coğrafya Dergisi, 277-300.
Dede, M. (1978). A Syntactic and Semantic Analysis of Turkish Nominal Compounds. Ph.D Dissertation, University of Michigan.
Göksel, A. (2009). Compounds in Turkish. Lingue e Linguaggio 2: 213-236.
Göksel, A. & Kerslake, C. (2005). Turkish: A Comprehensive Grammar. London-New York: Routledge.
Göksel, A. & Haznedar, B. (2008). Türkçe tamlamaların yapısı: Bir veri tabanı çalışması [The structure of Turkish compounds: A database study]. In Y. Aksan & M. Aksan (Eds.), XXI. Ulusal Dilbilim Kurultayı Bildirileri [Proceedings of the 21st Conference on Linguistics]. Mersin: Mersin University Publications. (pp. 362-364)
Hayasi, T. (1996). The Dual Status of Possessive Compounds in Modern Turkish, in Á. Berta, B. Brendemoen, & C. Schönig (eds.) Symbolae Turcologicae 6. Uppsala: Swedish Research Institute in Istanbul. 119-129.
Lewis, G. (1967). Turkish Grammar. Oxford, New York: Oxford University Press.
Löbner, S. (1985). Definites. Journal of Semantics 4, 279-326.
Löbner, S. (2002). Understanding semantics. London: Hodder.
Kharytonava, O. (2010). Turkish Noun Compounds in Distributed Morphology. Paper presented at the Banff Workshop on Nominal Dependents. May 8-9, Banff.
Kharytonava, O. (2011). Noms Composés en Turc et Morphème -(s)I. Ph.D Dissertation, The University of Western Ontario.
Kornfilt, J. (1997). Turkish Grammar. London: Routledge.
Kunduracı, A. (2013). Turkish Noun-Noun Compounds: A Process-based Paradigmatic Account. Ph.D Dissertation, University of Calgary.
Nevruz, Y. (1991). Karaçay-Malkar Türkçesinden Türkiye Türkçesine açıklamalı büyük sözlük. http://static.wpe.au.syrahost.com/var/m_f/fd/fd7/26135/767215-karacay_malkar_- _turkce_sozluk.pdf?download
Öztürk, B. and Taylan, E. E. (2016). Possessive constructions in Turkish. Lingua 182, 88-108.
Partee, B. (1983/1997). Uniformity vs. versatility: The genitive, a case study. Appendix to Theo Janssen (1997), compositionality. In: van Benthem, J., ter Meulen, A. (Eds.), The Handbook of Logic and Language. Elsevier, New York, pp. 464--470.
Partee, B. & Borschev, V. (2003). Genitives, relational nouns, and argument--modifier ambiguity. In: Lang, E., Maienborn, C., Fabricius-Hansen, C. (Eds.), Modifying Adjuncts. Mouton de Gruyter, pp. 67--112.
Pustejovsky, J. (1995). The Generative Lexicon. MIT Press, Cambridge, MA.
Schroeder, C. (1999). The Turkish Nominal Phrase in Spoken Discourse. Wiesbaden: Harrassowitz.
Seegmiller, S. (1996). Karachay. Lincolm.
Siewierska, A. (2008). Person forms. In: Song, J.J. (Ed.), The Oxford Handbook of Linguistic Typology. Oxford University Press, Oxford.
Spencer, A. (1991). Morphological Theory. Oxford: Blackwell.
Swift, L. (1963). A Reference Grammar of Modern Turkish. Bloomington: Indiana University.
Tavkul, U. (2000). Karaçay-Malkar Türkçesi Sözlüğü. Türk Dil Kurumu Yayınları.
Tavkul, U. (2004). Modern Karaçay-Malkar Edebiyatının Doğuşu ve Gelişmesi (Sürgün Yıllarından Günümüze Kadar). Kırım Dergisi, 13 (49), 32-36.
Tavkul, U. (2007). Karaçay-Malkar Türkçesi. In Ercilasun A. B. (Ed.), Türk Lehçeleri Grameri. Ankara: Akçağ Yayınları.
Tokyürek, H. & Pekacar, Ç. (2014). Eski Türkçeden günümüze eksiz ad tamlaması meselesi. Dil Araştırmaları (15), 9-38.
Underhill, R. (1976). Turkish Grammar. Cambridge, MA: MIT Press.
Uygun, D. (2009). A Split Model for Category Specification: Lexical Categories in Turkish. Ph.D Dissertation, Boğaziçi University.
van Schaaik, G. (1996). Studies in Turkish Grammar. Turcologica 28. Wiesbaden: Harrassowitz.
van Schaaik, G. (2002). The Noun in Turkish. Its Argument Structure and the Compounding Straitjacket. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.
Vikner, C. & Jensen, P.A. (2002). A semantic analysis of the English genitive. Interaction of lexical and formal semantics. Stud. Linguist. 56, 191-- 226.
Yükseker, H. (1987). Turkish Nominal Compounds, in P. Avery & H. Yükseker (eds.), Toronto Working Papers in Linguistics 7. Department of Linguistics, University of Toronto. 83-102.
Yükseker, H. (1994). Possessive Constructions in Turkish, in L. Johanson (ed.), Proceedings of the Seventh International Conference on Turkish Linguistics. Wiesbaden: Harrassowitz. 458-477.
Yükseker, H. (1998). Turkish Possessive Compounds, in G. Booij, A. Ralli, S. Scalise (eds.), Proceedings of the First Mediterranean Conference on Morphology, Greece: University of Patras. 153-164.
- ISSN: 1300-8552
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 1990
- Yayıncı: Dilbilim Derneği