YUNUS EMRE ÇAĞINDA ANADOLU'NUN SİYASAL VE SOSYAL DURUMU
Yunus Emre, hakkında çok fazla bilgi sahibi olmadığımız, ancak Anadolu Türklüğünün dilinde ve gönlünde şiirleriyle yer etmiş büyük bir ozan ve mutasavvıfdır. Onun menkıvebî hayatına bakarsak Hacı Bektaş-ı Veli, Mevlana Celaleddin-i Rumi, Saru Saltuk gibi ünlü şahsiyetleriyle aynı zamanda yaşamıştır. Sivrihisar'da, Karaman'da, Konya'da, Bolu'da ve Anadolu'nun diğer yerlerinde onun mezarının olduğu söylenir. Bu durum aslında onun bütün Türkiye'nin ortak mirası olduğunun en güzel örneğidir. Tarihi bir şahsiyet olarak ise Yunus Emre'nin 13. yüzyılın ortaları ile 14.yüzyılın ilk çeyreğinde yaşadığı ileri sürülmektedir. Yunus Emre'nin doğduğu yıllarda Anadolu Selçukluları Babai isyanları ile oldukça yıpranmış durumdadır. Kösedağ Savaşı'ndan sonra ise Moğollar Anadolu'yu işgal etmişlerdir. İşte böyle buhranlı bir ortamda Yunus Emre gezgin bir derviş olarak Anadolu'yu dolaşmış ve Türkçe şiirleri ile gönüllerine girdiği halkın moral ve inançlarına hitap etmiştir. Makalemizde Yunus Emre dönemindeki Anadolu'nun siyasi ve sosyal hayatı ele alınacaktır.
THE POLITICAL AND SOCIAL SITUATION OF ANATOLIA IN YUNUS EMRE´S TIME
Yunus Emre is a great poet and mystic who has a place in the heart and language of Anatolian Turks with his poems in spite of the fact that we don't know much about him. If we look at his legendary life, we see that he lived at the same time with famous personalities such as Hacı Bektaş-ı Veli, Mevlana Celaleddin-i Rumi, and Saru Saltuk. It is said that his grave is in Sivrihisar, Karaman, Konya, Bolu, and other places in Anatolia. This situation is actually the best example of how he became the common heritage of Turkey. As a historical gure, it is claimed that Yunus Emre lived in the middle of the 13th century and the rst quarter of the 14th century. In the years Yunus Emre was born, the Anatolian Seljuks were quite worn out by the Babai revolts. After the Battle of Kosedag, the Mongols occupied Anatolia. In such a depressing period, Yunus Emre traveled around Anatolia as a wise traveler, a dervish, and he held a special place in the heart of people by addressing their morals and beliefs by his poems in Turkish. In our article, the political and social life of Anatolia in the period that Yunus Emre lived will be discussed.
___
- Dede, B. (1990). Yunus Emre’nin Eserlerinin Tahlili. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi.
- Eflaki, A. (1964). Ariflerin Menkıbeleri. Tahsin Yazıcı (Çev.). İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı.
- Erzi, A. (1950). Türkiye Kütüphanelerinden Notlar ve Vesikalar I. Belleten, XIV (53), 85-105.
- Gölpınarlı, A. (1961). Yunus Emre ve Tasavvuf. İstanbul: Yükselen Matbaası. İbni Bibi. (2020). El- Evâmirü’l- Alaiyye fi’l- Umuri’l- Alaiyye, Selçuknâme. M.Öztürk (Çev.). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
- Kafesoğlu, İ. (1984). Harzemşahlar Devleti Tarihi. 2.Baskı Ankara: Türk Tarih Kurumu.
- Kaymaz, N. (2011). Anadolu Selçuklularının İnhitatında İdari Mekanizmanın Rolü. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
- Köprülü, M. F. (1966). Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar. 2.baskı. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı.
- Köymen, M. A. (2020). Büyük Aleddin Keykubad ve Zamanı. S. Koca, S. Tarifci (Haz.). İstanbul: Kronik.
- Ocak, A.Y. (1980). XIII. Yüzyılda Anadolu’da Baba Resul (Babailer) İsyanı ve Anadolu’nun İslamlaşması Tarihindeki Yeri. İstanbul: Dergah.
- Öztelli, C. (1997). Yunus Emre, Yaşamı ve Bütün Şiirleri. 5. Baskı. İstanbul: Özgür.
- Sümer, F. (1970). Anadolu’da Moğollar. Selçuklu Araştırmaları Dergisi, I,1-147
- Sümer, F. (2002). Kösedağ Savaşı. İslam Ansiklopedisi, 26, 272-273.
- Taneri, A. (2021). Türkiye Selçukluları Kültür Hayatı (Menakıbü’l- Arifin’in Değerlendirilmesi). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
- Tekindağ, Ş. (1966). Büyük Türk Mutasavvıfı Yunus Emre Hakkında Araştırmalar. Belleten, XXX (117), 59-90.
- Turan, O. (1971). Selçuklular Zamanında Türkiye. 4.Baskı İstanbul: Boğaziçi.
- Yinanç, M. H. (2020). Türkiye Tarihi Selçuklular Devri. II.C. 2. Baskı. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
- ISSN: 0378-2905
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 1942
- Yayıncı: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi