KARA VE SİYAH RENK ADLARININ TÜRKÇEDEKİ KAVRAM VE ANLAM BOYUTU ÜZERİNE
Bu çalışmada; siyah ve kara renk adlarının eş anlamlılık bağlamını saptamak amacıyla anlam ve kavram boyutunda incelemesi yapılmıştır. Bu inceleme sonucunda aynı rengi gösteren iki renk adının anlam alanlarının örtüşme düzeyleri saptanmaya çalışılmıştır. Kara ve siyah renk adlarının söz konusu incelemesini sonuçlandırabilmek için bu renk adlarıyla türetilen renk, hayvan, bitki, tıp ve hastalık, eşya, doğa olayı, yiyecek, kimya, oyun adları, ad bilimsel adlar; somut adlar, mecaz anlamlar, atasözleri, deyimler ve ikilemelerin dökümü yapılmıştır. Bu iki renk adının birebir eşanlamlı olmadığı, yalnızca renk kavramını gösterme bakımından örtüştüğü anlaşılmıştır
Anahtar Kelimeler:
renk adları, kara, siyah, anlam alanı, kavram alanı, eşanlamlılık
CONCEPTUAL AND SEMANTIC PROPERTIES OF COLOUR NAMES KARA AND SİYAH IN TURKISH
In this study; ‘siyah’ and ‘kara’, the two words used in Turkish for the colour name black, have been investigated, in order to determine their synonymy relationship, for their distinctive conceptual and semantic fields. The study endeavoured to illustrate the extent to which the semantic fields of these two colour names signifying the same colour would overlap. To do this, names, coined in conjunction with ‘siyah’ and ‘kara’, for animals, plants, medical issues, diseases, articles, natural events, food, chemical issues, games, onomastics, concrete nouns, metonomical uses, proverbs, expressions, and duplications have been compiled and tallied. It has been illustrated that these two colour names are not true synonyms and their semantic and conceptual properties overlap solely when signifying the colour concept
Keywords:
colour names, black, semantic field, conceptual field, synonymy,
___
- Aksan, D. 1999. Türkçenin Gücü. Ankara: Bilgi Yayınevi (7. Baskı)
- ____________ 2000. Her Yönüyle Dil, Ana Çizgileriyle Dilbilim. Ankara: TDK Yayınları.
- Aksoy, Ö. A. 1998. Atasözleri Sözlüğü I. İstanbul: İnkılap Yayınları.
- ____________ 1998. Deyimler Sözlüğü II. İstanbul: İnkılap Yayınları.
- Bayraktar, N. 2003. Renk adlarının Türkçenin söz varlığına katkıları. VIII. Uluslararası KIBATEK Edebiyat Şöleni. 16-20 Ekim 2003, Çanakkale.
- Baytop, T. 1997. Türkçe Bitki Adları Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
- Derleme Sözlüğü. 1993. Ankara: TDK Yayınları.
- Dilçin, C. 1983. Tarama Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
- Duran, F. S. 1997. Büyük Atlas. İstanbul: Kanaat Yayınları.
- Finegan, E. ve Niko Besnier. 1989. Language: Its Structure and Use. Florida-Orlando: Harcourt Brace Javanovich College Publishers.
- Gülensoy, T. 1995. Türkçe Yer Adları Kılavuzu. Ankara: TDK Yayınları.
- http://www.tdk.gov.tr/tdksozluk/
- http://tdk.org.tr/adsozlugu.html
- Karol, S.; Zekiye Suludere ve Cevat Ayvalı. 1998. Biyoloji Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
- Toklu, O. 2003. Dilbilime Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Yalçın, A. 2002. Dünden Bugüne Adlarımız Soyadlarımız. İstanbul: Geçit Kitabevi.
- Yeni Tarama Sözlüğü. 1983. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Yurtbaşı, M. 1994. Sınıflandırılmış Türk Atasözleri, 6. Baskı. İstanbul: MEM Ofset
- ____________1997. Örnekleriyle Deyimler Sözlüğü, 2. Baskı. Ankara.
- ISSN: 1300-3542
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2004
- Yayıncı: Ankara Üniversitesi TÖMER