AFRO-AMERİKAN TOPLUMUNUN ADLANDIRILMA BİÇİMLERİNİN TÜRKÇEYE AKTARIMINA İLİŞKİN BİR İNCELEME

Tarih boyunca İngilizcede siyah Amerikalıları adlandırmak için, siyah tenlerine ve etnik kökenlerine gönderme yapan, “Negro,” “nigger,” “niggah, ” “black,” “African-American” ve “Afro-American” gibi farklı sıfatlar kullanılmıştır. Bunların bazıları yan-anlamsal çağrışımlar bakımından nötr olup bazıları ise aşağılayıcı anlamlar barındırmaktadır. Kendisi de bir Afro-Amerikalı yazar olan Toni Morrison da romanlarında siyahları çeşitli biçimlerde adlandırmıştır. Bu çalışma, yazarın The Bluest Eye (1970) ve Sula (1973) adlı romanlarında geçen bu sıfatların, romanların Türkçeye ilk ve yeniden çevirilerine yansıma biçimlerinde kayda değer yananlamsal farklar ve metinlerin yayımlandıkları yıllara göre sözcük seçimlerinde düzenli bir örüntü olduğunu ortaya koymaktadır. Kaynak ve erek metinlerden alınan örnekler, Gideon Toury’nin Betimleyici Çeviri Çalışmaları temelinde ortaya koyduğu çeviri normlarından metinsel-dilsel normlar çerçevesinde irdelenmiştir. Bunun sonucunda, romanların yeniden çevirilerinde, ilk çevirilerinin aksine, sıfatların kaynak kültürde barındırdığı yan-anlamlar gözetilerek daha nötr bir biçimde aktarıldığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Toni Morrison, En Mavi Göz, Sula, Afro-Amerikalılar, Adlandırılma Biçimleri, Yeniden Çeviriler, Gideon Toury, Metinsel-dilsel Çeviri Normları

PDF

___

Alves, L. (2009). Racism and Language. P. Zukowski (Der.), The Student Writing Anthology. Boston: Custom Publishing.
Bennett, L. JR., Roland A. B. & W. E. B. Du Bois (1969), What's in a Name? Negro vs. Afro-American vs. Black, A Review of General Semantics, 26 (4), (Aralık 1969), s. 399-412.
Bulut, A. (2013). Translating Political Metaphors: Conflict Potential of zenci [negro] in Turkish-English. Meta, 57(4), s. 909–923. doi: 10.7202/1021224ar.
Cummings, S., & Carrere, R. (1975). Black Culture, Negroes, and Colored People: Racial Image and Self-esteem among Black Adolescents. Phylon (1960-), 36(3), s. 238. doi: 10.2307(274389).
Demirtürk E. L. (1997). Çağdaş Amerikalı Zenci Romancılar. Ankara: Gündoğan, s.4.
Durugönül, E. (2011). Turks of African Origin and Citizenship, Societal Peace and Ideal Citizenship for Turkey, Lanham, MD: Lexington Books, s. 159-177.
Eyüboğlu, H. (2017). Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü. İstanbul: Sosyal Yayınlar.
Ferguson, M. (2014). White Turks, Black Turks and Negroes: The Politics of Polarization. The Making of a Protest Movement in Turkey, s. 77–88. doi: 10.1057/9781137413789_6.
Jennings, R. C. (1987). Black Slaves and Free Blacks in Ottoman Cyprus, 1590- 1640. Journal of the Economic and Social History of the Orient, 30(3), s. 286– 302. doi: 10.1163/156852087x00143.
Johnnetta B. Cole (1970) Culture: Negro, Black and Nigger, The Black Scholar, 1:8, 40-44, DOI: 10.1080/00064246.1970.11430685.
Kaya, L. K. (2017) Ten Rengi Ayrımcılığı: Afro-Türkler Örneği, Sosyoloji Dergisi, sayı 35, 61-76. ISSN: 1300- 5642.
Mbembe, A. (2019) Zenci Aklın Eleştirisi, (Ö.A. Simon & V. Çandar, Çev.) İstanbul: İletişim. Morrison, T. (1993) En Mavi Göz (İrfan Seyrek, Çev.) İstanbul, Can Yayınları.
Morrison, T. (2015) En Mavi Göz (Zeynep Baransel, Çev.) İstanbul, Sel Yayıncılık.
Morrison, T. (2004) Sula. New York; Vintage International.
Morrison, T. (1994) Sula. (Ülker İnce, Çev.) İstanbul, Can Yayınları.
Morrison, T. (2017) Sula. (Ülker İnce, Çev.) İstanbul, Sel Yayıncılık.
Morrison, T. (2007) The Bluest Eye, New York, Vintage International.
Smith, T. W. (1992). “Changing Racial Labels: From "Colored" to "Negro" to "Black" to "African American.” Public Opinion Quarterly, 56(4), 496. N doi:10.1086/269339.
Toury, G. (1995) Descriptive Translation Studies-and beyond. Benjamins Translation Library. Doi:10.1075/btl.4.
Toury, G. (2012) Descriptive Translation Studies-and beyond. Benjamins Translation Library. Doi:10.1075/btl.100.
Toury, G. (2012) Çeviri Normlarının Doğası ve Çevirideki Rolü (A. Eker, Çev.) Çeviri Seçkisi II., (Haz. M. Fırat) İstanbul, Sel Yayıncılık.
"Broad Coalition Seeks 'African American' Name." Jet (Dergisi) (Ocak 16,1989), s. 53.