Hüseyin Nazmi’nin Atatürk Döneminde Yazdığı Gramerde Türkçe Kavramlar

Türk Dil Kurumunca 2005 yılında basılan “Atatürk ve Türk Dili” kitabının III. Cildinde “Türkçe Dil Kılavuzu-Gramer- Biraz Konuşmak” başlığıyla Servet-i Fünun-Uyanış Dergisinin (73/75/11, nr.1917/232-1957/272-11 Mayıs 1933-8 Şubat 1934) sayılarından alıntılanan ve “Hüseyin Nazmi” imzasıyla yayımlanan 99 sayfalık yazıda, Atatürk döneminin eğilimi ve heyecanıyla yüksek bir Türkçeleşme ve yabancı kelimelere Türkçe karşılık bulma çabası görülmektedir. Ancak, Hüseyin Nazmi’nin 1933-1934 yıllarında dergilerde yayımladığı bu yazılarındaki Türkçe karşılıklarla ilgili bir değerlendirme yapılmamış ve bir ölçüde Hüseyin Nazmi unutulmuş gibidir. Makalede, Hüseyin Nazmi’nin, alınma kelimelere karşı kullandığı Türkçe karşılıklar verilmiş ve bunlar değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Türkçe, Gramer, Kavram, Hüseyin Nazmi

TURKISH CONCEPTS IN THE GRAMER WRITTEN BY HÜSEYİN NAZMİ DURING ATATÜRK

In the essay which consists of 99 pages published with the signature of “Hüseyin Nazmi” and quoted from Servet-i Fünun (Wealth of Sciences) - Uyanış Dergisi (the magazine Revival) (Issues: 73/75/11, nr.1917/232-1957/272-11 May 1933-8 February 1934) with the title “Turkish Phrase Book-Grammar- To Talk A Little Bit” in the 3rd Volume of the book named “Atatürk and Turkish Language” published by Turkish Language Association in 2005; it is seen that there is a high level of Turkishing and an effort to find a Turkish equivalent for the foreign words thanks to the tendency and excitement in Ataturk’s Period. However; it seems like that there is no analysis for the Turkish equivalents in these essays which were published by Hüseyin Nazmi in magazines in 1933 and 1934; it also seems like, to some extent, that Hüseyin Nazmi was forgotten. Turkish equivalents which are used by Hüseyin Nazmi for the borrowed words are introduced and analyzed in this essay.

Keywords:

conception, grammer, Atatürk's Period,

PDF

___

BANGUOĞLU, Tahsin (2011). Türkçenin Grameri, Ankara:Türk Dil Kurumu Yayınları.
BAYINDIR Uluskan, Seda (2010). Atatürk’ün Sosyal ve Kültürel Politikaları, Ankara:Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
BİRİNCİ TÜRK DİLİ KURULTAYI, TEZLER, MÜZAKERE ZABITLARI (1933).İstanbul: T.C. Maarif Vekaleti, Devlet Matbaası.
CEYHAN, Bayram (2007). Türk Dil Kurumu’nun Kuruluş Sürecinde Mecliste ve Basında Dil Tartışmaları, İÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji ABD, Doç.Dr. İsmail Coşkun Danışmanlığında Tamamlanmış YL Tezi, İstanbul.
ÇAĞBAYIR, Yaşar, (2017). Ötüken Osmanlı Türkçesi Sözlüğü, İstanbul: Ötüken Yayınları,
ÇAĞBAYIR, Yaşar,(2007). Ötüken Türkçe Sözlük (Orhun Yazıtlarından Günümüze Türkiye Türkçesinin Söz Varlığı), 5 cilt, İstanbul: Ötüken Yayınları. ERGİN, Muharrem (1977). Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Minnetoğlu Yayınları.
KARAAĞAÇ, Günay (2002). Dil, Tarih ve İnsan, Ankara:Akçağ Yayınları.
KILIÇ, Remzi (1999). Osmanlı Türkiyesi’nde Azınlık okulları (XIX. Yüzyıl). Türk Kültürü, Sayı:431, Ankara. s.151-159,
KONONOV, Andrey N. (2006). Türk Dili Araştırmaları Tarihi, Rusça’dan Çeviren: Dr. Kenan Koç, İstanbul:Mutılıngual Yabancı Dil Yayınları.
KORKMAZ, Zeynep (2003). Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi), Ankara:Türk Dil Kurumu Yayınları,
KORKMAZ, Zeynep (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü, Ankara:Türk Dil Kurumu Yayınları.
ÖZÇAM, Çimen (1997). Türkiye Türkçesi İle İlgili Gramer Çalışmaları-Bibliyografya Denemesi-, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, s.110, s.121-163
ÖZDEMİR, Orhan (2012). Birinci Türk Dili Kurultayı Bildirilerinde Dil ve Egemenlik İlişkisi, Turkish Studies 7/4 s.2511-2520
SERTKAYA, Osman Fikri, (2013).Lakırdı Kelimesinin Etimolojisi Üzerine, Türk Dili Dergisi, Ankara:Türk Dil Kurumu Yayınları, . s. 68-73
SERVETİFÜNUN UYANIŞ, Haftalık Siyasi ve Edebî Türk Gazetesi, sene 43-cilt 73-9, n. 1917 11 Mayıs 1933.
UYANIŞ SERVETİFÜNUN Haftalık Siyasi ve Edebî Türk Gazetesi, sene 43-cilt 73-9, n. 1918 18 Mayıs 1933.
YETİŞ, Kazım (2005). Atatürk ve Türk Dili, I, II, III, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.