Delile Dayalılık ve Salar Türkçesinde Öge Cümlelerle Delillendirilmiş Dolaylılık

Çalışmamızda odaklanılan nokta delile dayalılık ve Salar Türkçesindeki dolaylılık cümlelerinde, öge cümleler yolu ile bilgi kaynağına işaret edilmesi ve bilgiyi algılama sürecinin tasvirinin gramatikal görünümüdür. Delile dayalılık linguistiğin türlü alanları ile bağlantılı bir sistemler bütünüdür, bir dil evrenselidir; ifadeye sözlüksel yollar ile kodlanması durumunda semantiğin araştırma alanına üst yapıda (cümlesel düzlemde) gösterilmesi zorunlu bir gramatikal kategori ise çekim morfolojisinin araştırma alanına girer. Bu olgunun sistemleşme süreci ise gramatikalleşmenin bir sorunsalıdır. Günümüzde bağımsız bir gramatikal kategori olan bu dil evrenselinin Türk dilindeki temsili dolaylılık ile gerçekleştirilir. Türk dilinde tek yüklemli cümlelerde dolaylılık işaretleyicileri ve dolaylılık parçacıkları ile bilginin kaynağı gösterilmez, yalnızca bilginin dolaylı yollarla alındığı, idrak edildiği bilgisi verilir. Bunun yanında Türk dilinde dolaylılık cümlelerinde öge cümleler yardımıyla bilginin kaynağına işaret edilebilir ya da algılama-idrak süreci tasvir edilebilir. Salar Türkçesi de bu gramatikal bildirim yetisine sahiptir

Anahtar Kelimeler:

Delile dayalılık, dolaylılık, Salar Türkçe

Indirectness evidenced in the Salar Turkish through Constituent Sentences

Keywords:

-,

PDF

___

Aikhenvald, A., (2004) Evidentiality. Oxford: Oxford University Pres.
………….......... (2003) Evidentiality and Typological Perspective. In A. Aikhenvald and R. M. W Dixon (eds) pp.33-62.
Anderson L. (1986) ‘Evidentials, pathsof change, and mental maps: Typologically regular asymmetries.’ İn W. Chafe and J Nihols Editors, Evideniality: The Linguistic Coding of Epistomology, Advances in Discourse processes, Vol. XX, Ablex, Norwood, NJ (1986), PP.273-312.
Comrie, Bernard (2000) ‘Evidentials: Semantic and history’, In Lars Johanson and B. Utas (Eds). Evidentials, Turkic, İranian and Neighbouring Languages. (Editors: Lars Johanson; Boa Utas), Mouton de Gruyter, s: 45-59
Dwyer, Arienne (2000) ‘Direct and indirect experience in Salar’, Evidentials, Turkic, İranian
and Neighbouring Languages. (Editors: Lars Johanson; Boa Utas), Mouton de Gruyter, s: 45-59
Fintel, Kai von; Gillies A. S. (2006) ‘Epistemic Modality for Dummies’ APA Eastern Division, December 30, 2005.
Germanistische Linguistik (2009) SLE conference, The linguistic realization of evidentiality in Europan Languages. (http://www.gabrielediewald.de/evidential-abstracts.html)
Givon, Talmy (2001) Syntax 1+ II, revised edition, Amsterdam/ Philadelphia, Benjamins.
Haan , Ferdinand de (2001) ‘The Relation Modality and Evidentiality’ In R. Müller& M. Reis
(Eds) Modalität und Modalverben im Deutschen, Linguistische Berichte, Sonderheft 9. Hamburg: ©Helmut Buske Verlag, Hamburg (www.u.arizona.edu/~fdehaan/ pepers/1b01.pdf).
………….............. ‘Visual Evidentiality and its Origins’ (http://www.u.arizona.edu/fhaan/ papers/evid1.pdf)
………………… (1999) Evidentiality and Epistemic Modality: Setting boundaries. Sautwest Journal of Linguistic, 18, 83-101 (www.u.arizona.edu/~fdehaan/pepers/SWJL99. pdf).
………………….. (2005) Encoding speaker perspective: Evidentials. In Z. Frajzyngier&D. Rood (Eds.)Linguistic diversty and language theories. Amsterdam: (www.u.arizona. edu/~fdehaan/pepers/boulder.pdf).
Johanson, Lars (2000) ‘Turkic indrectives’. L. Johanson&B. Utas (Eds.) Evidentials: Turkic, Iranian and neighboring languages. Berlin: Moutonde Gruyter. pp.61-87).
……...………. (2003) ‘Evidentiality in Turkic’, Studies in Evidentiality, Typological Studies in Language 54, s:273-290, Amsterdam-Philadelphia: John Benjamins.
Johanson, Lars&Utas B. (Eds.) (2000) Evidentials: Turkic, Iranian and neighboring languages Berlin: Moutonde Gruyter.
Jacobsen, W. H., Jr. (1986). The heterogeneity of evidentials in Makah. In W. L. Chafe & J. Nichols (Eds.) (pp. 3–28).
Kakuk S., (1961)‘Textes Salars’ Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hungaricae 13: 95- 117, Budapest.
………….., (1962)‘Un vocabulair salar’, Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hungaricae 15, f. 2, Budapest
………….., (1962) ‘Sur la phonetique de la langue salare, Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hungaricae tom. 15, f. 1-2, Budapest
Ma Wei, Ma Jianzhong, Kevin Stuart (2001) ‘The Folklore of China’s İslamic Salar Nationality’, Edvin Melen Press: New York.
Palmer, Frank. R. (2001) Mood and Modality, Cambridge Universty Press 2 ed.
Quanlin, Ma; Wanxiang, Ma; Zhicheng Ma (1993) Salar Language Materials Sino Platonic Papers (SPP) Number: 43 December, University of Pennsylvania USA.
Siegl, Florian (2004) The 2nd Past In The Permic Languages Form, Function, and a
ComparativeAnalysis From a Typological Perceptive, M. A. Thesis, Tartu.
Tenişev E.R. (1957) I Tyurkskih Naradov Kitaya, Naslediye
……………. (1963) Salarskiy Yazık, Yazıki zarubecnogo Vostoka i Afriki, Moskva
……………. (1964) Salarskie Teksti, Moskova
……………. (1970) ‘Zametki a Salarskoy Leksike’ Voprası Türkologiy s:165- 171
……………. (1988) Sravnitelno-İstoriçeskaya Grammatika Tyurskih Yazıkov, Morfologiya (redaktor: E.R. Tenişev) Moskva “Nauka”.
Werner, Abraham (1998), The morphological and semantik classification of ‘evidentials’ and modal verbs in West Germanic: the perfect(ive) catalyst, FAZ 12 12 1998, S: 192- 206.
Wiemer Björn (2006) ‘Grammatical Evidentiality in Lithuanian’ (A Typological Assessment),
BALTISTICA XLI (1) p. 33-49.
Willet, Thomas L. (1988) ‘A cross-linguistic survey of the grammaticalization of evidentialiy.’ Studies in Language, 12, 51-97. http://en.wikipedia.org/wiki/Evidentiality
Zaefferer, Dietmar (2005), ‘A general typology of modal categories, Tisskrift for sprogforskning Argang 3., Nr.: 2, pp. 19-49, Detschland.