KÖY ENSTİTÜLERİ EĞİTİM-ÖĞRETİM PROGRAMLARINDA ÇOCUK EDEBİYATI

Tanzimat döneminde başlayan Avrupa tarzı eğitime geçiş çalışmaları, 1923’den önce Osmanlı’da; 1923’den sonra ise Türkiye Cumhuriyeti’nde kendisini pek çok deneme ile göstermiştir. Bu denemeler içinde başarıya en çok yaklaşmış ve zamanının ötesini yakalamış olanı Köy Enstitüleri olmuştur. Dünyada 18. yüzyıl, Türkiye’de ise 19. yüzyılın sonlarında gelişme göstermeye başlayan çocuk edebiyatı, Türk Eğitim Tarihi’nde ilk defa Köy Enstitüleri ders programlarında (1940-1955) ciddi ve programlı anlamda kendisine yer bulmuştur. Türkçe derslerinin programda önemli bir yer tuttuğu Köy Enstitülerinde, okuma derslerine ve serbest okuma saatlerine ayrı bir önem verildiği programların incelenmesinden anlaşılmaktadır. 1953 programıyla birlikte çocuk edebiyatına ayrı bir önem verilmesi enstitülerden mezun olan her 94 öğrenciden bir tanesinin profesyonelce yazarlıkla uğraşmasına; köye ve köy okullarına kitaplıklar kurulmasına; yaşamını köylerde sürdüren ve yıllarca kültür-sanattan uzak kalmış insanların kitapla yani bilgiyle, sorgulama davranışıyla tanışmalarına zemin hazırlamıştır. Çocuk edebiyatı derslerinin, günümüzden 66 yıl önce Köy Enstitüleri programlarında yer alması hem çocuk edebiyatı hem de bu kurumun çağdaş bilgilere ulaşmadaki titizliği bakımından önemlidir.

Anahtar Kelimeler:

Köy Enstitüleri, çocuk edebiyatı, Türkçe eğitimi, okuma, eğitim programı

Children’s Literature in the Village Institutes’ Instructional Programs

Experiments of the Europa’s style eduaction, before the 1923 in the Ottoman Empire, after the 1923 in the Turkısh Republic, show itself many times in this period. The most come close to success and consider of period, inside all of experiments, was Village Institutes. Children’s literature, which grew in the 18th century in the world and in the 19th century in Turkey, first took place in the curriculum of the Village Institutes in the history of Turkish education. When the curriculum is analized, it is seen that reading and free reading was given importance in the Village Institutes, where Turkish classes intensively took place. Starting to consider important the children’s literature, together 1953’s program, lay the groundwork for the set up libraries in the villages; to get acquantied with culture and knowledge with villager, etc. The point that the curriculum of the Village Institute included the children’s literature 66 years ago is thought provoking in terms of both children’s literature and elaboration of this institute in reaching the contamprory knowledge.

Keywords:

Village Institutes, children’s literature, Turkish education, reading, curriculum,

PDF

___

Akyüz, Y. (2001). Türk Eğitim Tarihi, İstanbul: Alfa Yayınları, ISBN: 975-316-183-2
Alpay, M. (1980). Türk Çocuk Edebiyatı, Güney-Doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, 8-9, 167- 175.
Gander M. J. ve Harry W. G. (2001). Çocuk ve Ergen Gelişimi, (Yay. Haz. B. Onur), Ankara: İmge Kitabevi, ISBN: 975533068-2.
İnternet Adresi: Erişim Tarihi: 11.04.2006,5http://www.yok.gov.tr/egitim/ogretmen/ ogretmen_yetistirme_lisans_programlari.html
Kaplan, M. (2002). Aydınlanma Devrimi ve Köy Enstitüleri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, ISBN: 975-17-2921-1
Milli Eğitim Bakanlığı. (1943). Köy Enstitüleri Öğretim Programı, Ankara: Maarif Matbaası.
Milli Eğitim Bakanlığı. (1947). Köy Enstitüleri Öğretim Programı, Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
Milli Eğitim Bakanlığı. (1953). Öğretmen Okulları ve Köy Enstitüleri Programı, Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
Norton, D. E. (1999). Through the Eyes of a Child: An Introduction to Children’s Literature, New Jersey, Schuster / A Viacom Company.
Oğuzkan, A. F. (1979). Dünyada ve Bizde Çocuk Yazının Gelişmesine Toplu Bir Bakış, Türk Dili Dergisi, 331, 261-283.
Oğuzkan, A. F. (1990). Kuruluşlarının 50. Yıllarında Köy Enstitüleri, Eğit-Der. Yayınları, s: 12- 37, Ankara.
Okçabol, R. (2006). Köy Enstitüleri ile İlgili Eleştirilere Değinmeler, Yeniden İmece Dergisi, s:11-14, Şubat. İzmir.
Özdemir, O. (2004). Türk Eğitim Tarihinde Aydınlanma ile Coşumculuğu Birleştiren Kurumlar: Köy Enstitüleri, Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Köy Enstitüleri Özel Sayısı, 2(26), Nisan, Adana.
Sever, S. (2003). Çocuk ve Edebiyat, Ankara: Kök yayıncılık, 1. Baskı.
Şirin, M. R. (2000). 99 Soruda Çocuk Edebiyatı, İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları, Üçüncü Baskı, ISBN: 975-552-052-x
Türkoğlu, P. (1997). Tonguç ve Enstitüleri, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, ISBN: 9754582017