Koyunlarda Koç Katımı Öncesi Antioksidan Kullanımının Oksidatif Stres ve Bazı Fertilite Parametreleri Üzerine Etkisi

Bu çalışma, üreme sezonunun olduğu yaz mevsiminde sıcaklık stresi etkisinde kalan koyunlarda, koç katımı öncesinden verilen antioksidanların (A, D, E ve Se) oksidatif stres ve fertilite parametreleri üzerine etkisinin araştırılması amacıyla yapıldı. Çalışma 71 baş Zom koyunu üzerinde yürütüldü. Koyunlar koç katımından 2 ay öncesinden antioksidan verilen çalışma grubu (Grup I; n=36) ve verilmeyen kontrol grubu (Grup II; n=35) olmak üzere ikiye ayrıldı. Tüm hayvanlardan, total antioksidan statüsü (TAS) ve total oksidan statüsü (TOS) düzeyleri için koç katımından 2 ay önce, 1 ay önce ve koç katım anında, malondialdehit (MDA) için koç katımı sonrası 16. ve 24. günlerde kan örnekleri toplandı. Çalışma süresince bölgenin sıcaklık verileri ve sıcaklık nem indeks değerleri kaydedildi. Meteorolojik verilere göre koç katımı anında hayvanların sıcaklık etkisiyle, özellikle temmuz ve ağustos aylarında, öğlen saatlerinden akşam saatlerine kadar Sıcaklık Nem İndeksi (SNİ)’nin yüksek etkisine maruz kaldığı belirlendi. Yapılan antioksidan uygulamalarının; Grup I ve Grup II’nin aynı günlerdeki oksidatif stres parametreleri sonuçlarını istatistiksel olarak değiştirmediği görüldü (P>0.05) Ancak her iki grubun farklı günlerinde anlamlı bulunan değerler elde edildi (p0.05). Ancak, ikizlik oranının Grup I’de (%30), kontrol grubuna göre (%10,5) yaklaşık üç kat fazla çıktığı tespit edildi. Gruplar arasında aynı günlerde alınan örneklerin sonuçları arasında oksidatif stres parametreleri açısından herhangi bir fark bulunamadı. Ancak antioksidan uygulamasının ikizlik oranına olumlu bir etkisinin olduğu görüldü. Meteorolojik veriler dikkate alındığında hayvanların üreme mevsimi boyunca sıcaklık stresine maruz kaldıkları görüldü. Sonuç olarak, yazın sıcaklık stresinin olumsuz etkilerine karşı koruyucu önlemler alınmasının ve antioksidan uygulamalarının faydalı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Antioksidan, dölverimi, koyun, sıcaklık stresi

This study was carried out in order to determine using effects of antioxidants (A, D, E and Se) administration before ram introduction on the oxidative stress and fertility parameters in sheep under the effect of heat stress in the summer season during the breeding season. The study was conducted on 71 Zom sheep. The sheep were divided into two groups as the study group (Group I; n=36), which was given antioxidants 2 months before the ram introduction and control group (Group II; n=35) not given. Blood samples were collected from animals in all animals 2 months before, 1 month before and at the time of ram introduction for TAS and TOS levels, and at 16 and 24 days after ram introduction for MDA. The temperature data and temperature-humidity index values of the region were recorded during the study. According to the meteorological data, animals were exposed to the high effect of THI from noon to evening hours, especially in July and August, with the effect of temperature during ramming. It was observed that antioxidant applications did not statistically change the results of oxidative stress parameters in group I and group II on the same days (P>0.05). However, significant values were obtained in terms of TAS, TOS and OSI on different days of both groups (p0.05). However, the twinning rate was found to be approximately three times higher in Group I (30%) compared to the control group (10.5%). No difference was found between the results of the samples taken on the same days between the groups in terms of oxidative stress parameters. However, it was observed that antioxidant application had a positive effect on twinning rate. According to meteorological data animals were exposed to heat stress during the breeding season. In conclusion, taking protective measures against the negative effects of heat stress in summer and antioxidant applications will be beneficial.

Keywords:

Antioxidant, fertility, heat stress, sheep,

PDF

___

1. Günaydın G. (2009). Koyun Yetiştiriciliğinin Ekonomi Politiği. U Ü Ziraat Fak Derg. 23(2):15-32.
2. Özyurtlu N, Bademkıran S. (2010). Koyunlarda Östrus Senkronizasyonu ve Östrusu Uyarma Yöntemleri. Dicle Üniv Vet Fak Derg. 1(1):17-22.
3. Durmuş M, Koluman N. (2019). Yüksek Çevre Sıcaklığına Maruz Kalan Ruminant Hayvanlarda Meydana Gelen Hormonal Değişimler. J Anim Prod. 60(2): 159-169.
4. Topuzoğlu B, Baştan A. (2010). Sütçü İneklerde Isı Stresinin Fertilite Üzerine Etkisi. Vet Hekim Der Derg. 81(2): 29-32.
5. Alkoyak K, Çetin O. (2016). Süt Sığırlarında Sıcaklık Stresi ve Korunma Yolları. Bahri Dağdaş Hayvancılık Araştırma Dergisi, 5(1):40-55.
6. Puppel K, Kapusta A, Kuczyńska B. (2015). The Etiology of Oxidative Stress in The Various Species of Animals, A Review. J Sci Food Agric. 95(11): 2179-2184.
7. Lykkesfeldt J. Svendsen O. (2007). Oxidants and Antioxidants in Disease: Oxidative Stress in Farm Animals. The Veterinary Journal. 173: 502–511.
8. Durgut R, Sağkan Öztürtk A, Öztürk OH, Güzel M. (2016). Evaluation of Oxidative Stress, Antioxidant Status and Lipid Profile in Cattle with Displacement of The Abomasum. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 63: 137-141.
9. Ronchi B, Stradaioli G, Verini Supplizi A, et al. (2001). Influence of Heat Stress or Feed Restriction on Plasma Progesterone, Oestradiol-17b, LH, FSH, Prolactin and Cortisol in Holstein Heifers. Liv Prod Sci. 68: 231-241. 10. West JW. (2003). Effect of Heat-stress on Production in Dairy Cattle. J Dairy Sci. 86: 2131-2144.
11. Çenet Z, Korkmaz Ö. (2020). Şanlıurfa İlinde Isı Stresindeki İneklerde Bazı Ovulasyon Senkronizasyon Yöntemlerinin Gebelik Oranlarına Etkisi. Harran Üniv Vet Fak Derg. 9 (1): 59-63.
12. Küçükaslan İ, Kaplan Y, Özyurtlu N. (2021). Koyun ve Keçilerde Beslemenin Üreme Üzerine Etkisi. (İçinde): Koyun ve Keçilerin Rasyonel Beslenmesi ve Beslenme Hastalıkları Baran MS. (editör). Baskı 1. s. 48-52. Türkiye Klinikleri. Ankara, Türkiye.
13. Gupta PK. (2021). Minerals Play Role in Reproduction of Animals and Their Deficiency Diseases in Animals: A review article. Journal of Entomology and Zoology Studies. 9(2): 534-536.
14. Kurt S, Eşki F, Salar S, Sel T, Baştan A. (2021). The Effect of Heat Stress on Total Oxidant Capacity in Hair Goats. Vet Hekim Der Derg. 92(1): 24-30.
15. Kurt S. (2019). İneklerde Prepartum Antioksidan Uygulamalarının Oksidatif Stres Enerji Metabolizması ve Kolostrum Kalitesine Etkisinin Araştırılması. Doktora Tezi. Ankara Üniv. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, (Danışman: Prof. Dr. Şükrü Küplülü).
16. Karabulut H, Gülay MŞ. (2016). Antioksidanlar. MAE Vet Fak Derg. 1(1): 65-76.
17. Gökpınar Ş, Koray T, Akçiçek E, Göksan T, Durmaz Y. (2006). Algal antioksidanlar. E Ü Su Ürünleri Derg. 23(1): 85-89.
18. Kasapçopur Özel GS, Birdane YO. (2014). Antioksidanlar. Kocatepe Vet J. 7(2): 41-52.
19. Kurt S, Koca RH, Hürkul MM, Seker U, Köroğlu A. (2021). The Antioxidant Effect of Michauxia Campanuloides on Rat Ovaries. J Hellenic Vet Med Soc. 72(3): 3163-3170.
20. Macun HC, Çınar M, Azkur AH, Kalender H, Erat S. (2018). Oxidative Stress in Akkaraman Ewes with Seropositive for Schmallenberg Virus. Atatürk Üniv Vet Bil Derg. 13(2): 128-134.
21. Erel O. (2005). A New Automated Colorimetric Method for Measuring Total Oxidant Status. Clin Biochem. 38(12): 1103-1111.
22. Özcan O, Erdal H, Çakırca G, Yönden Z. (2015). Oksidatif Stres ve Hücre İçi Lipit, Protein ve DNA Yapıları Üzerine Etkileri. J Clin Exp Invest. 6(3): 331-336.
23. National Research Council (NRC). (1971). A Guide to Environmental Research on Animals Natl Acad Sci. Washington, DC, p. 361.
24. MGM, (Meteoroloji Genel Müdürlüğü). Erişim; https://mgm.gov.tr/ Erişim tarihi; 2021.
25. LCI (1970). Patterns of Transit Losses. Livestock Conservation Inc., Omaha, NE.
26. Baran MS. (2017). Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları. Birinci Baskı. Dicle Üniversitesi Basım ve Yayınevi. Diyarbakır.
27. Erel O (2004). A Novel Automated Direct Measurement Method for Total Antioxidant Capacity Using a New Generation, More Stable ABTS Radical Cation. Clin Biochem. 37(4): 277-285.
28. Yumru M, Savas HA, Kalenderoglu A, Bulut M, Celik H, Erel O. (2009). Oxidative Imbalance in Bipolar Disorder Subtypes: A Comparative Study. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry. 31;33(6): 1070-4.
29. Kosecik M, Erel O, Sevinc E, Selek S. (2005). Increased Oxidative Stress in Children Exposed to Passive Smoking. Int J Cardiol. 100: 61-64.
30. Harma M, Harma M, Erel O. (2003). Increased Oxidative Stress in Patients with Hydatidiform Mole. Swiss Med Wkly. Nov 1; 133(41-42): 563-536.
31. Mandebvu P, Castillo JB, Steckley DJ, Evans E. (2003). Total Antioxidant Capacity: A Tool for Evaluating the Nutritional Status of Dairy Heifers and Cows. Can J Anim Sci. 83(3): 605-608.
32. Atakisi O, Oral H, Atakisi E, et al. (2010). Subclinical Mastitis Causes Alterations in Nitric Oxide, Total Oxidant and Antioxidant Capacity in Cow Milk. Res Vet Sci. 89(1): 10-13.
33. Tashla T, Cosic M, Kurcubic V, Prodanovic R, Puvaca N. (2021). Occurrence of Oxidative Stress in Sheep during Different Pregnancy. Acta Agric Serbica. 26(52): 111-116.
34. Nawito MF, Abd El Hameed AR, Sosa ASA, Mahmoud KGM. (2016). Impact of Pregnancy and Nutrition on Oxidant⁄Antioxidant Balance in Sheep and Goats Reared in South Sinai, Egypt. Veterinary World. 9(8): 801-805.
35. Mohebbi-Fani M, Mirzaei A, Nazifi S, Shabbooie Z. (2012). Changes of Vitamins A, E, and C and Lipid Peroxidation Status of Breeding and Pregnant Sheep during Dry Seasons on Medium-To-Low Quality Forages. Trop Anim Health Prod. 44: 259-265.
36. Avellini L, Chiaradia E, Gaiti A. (1999). Effect of Exercise Training, Selenium and Vitamin E on Some Free Radical Scavengers in Horses. Comp Biochem Physiol B Biochem Mol Biol. 123(2): 147-154.
37. Birdane MK, Avdatek F. (2020). Effect of Vitamin A, D3, E Treatment on Fertility in the Pırlak Sheep. Kocatepe Vet J. 13(2): 179-184.
38. Özyurtlu N, Köse M, Bayrıl T, Küçükaslan İ. (2016). Üreme Mevsimine Geçiş Döneminde Östrüs Siklusu Uyarılan İvesi ve Zom Koyunlarında Bazı Fertilite Özelliklerinin Karşılaştırılması. Dicle Üniv Vet Fak Derg. 2(4): 67-72.
39. Perez RV, Cruzb UM, Reyes LA, Correa-Calderonb A, Baca MAL, Rivera ALL. (2020). Heat Stress Impacts in Hair Sheep Production, Review. Rev Mex Cienc Pecuarias. 11(1):205-222.