KUR'ÂN KAVRAMLARININ ÇEVİRİSİ BAĞLAMINDA İSLAM ÖNCESİNİ BİLMENİN ÖNEMİ: "ÎLÂF" ÖRNEĞİ

Kur'an-ı Kerim, nazil olduğu ortamın bazı adetlerini ibka etmiş, bazılarını yeniden düzenlemiş, bazılarını da ilga etmiştir. Bu durum Kur'an'ın kullandığı kavramlar için de geçerlidir. Kur'an'ın, bünyesine aldığı ve üzerinden çağlara mesaj sunduğu kavramlardan birisi de Kureyş Sûresi'nde geçen "Îlâf" tır. "Îlâf", cahiliye toplumunun ticari ilişkilerini belirleyen bir sözleşme iken; yapılan tercümeler büyük oranda literal/lafzi anlamı verilmektedir. Bu da mananın anlaşılmasını zorlaştırdığı gibi, anlamın zayıflamasına hatta buharlaşmasına sebep olmaktadır. Bundan dolayı makalede "Îlâf"ın anlamının literal/lafzi olarak değil "sözleşme" den hareket ederek verilmesi gerekliliği ortaya konulmuştur.

THE IMPORTANCE OF KNOWING PRE-ISLAM IN THE CONTEXT OF TRANSLATION OF QURANIC CONCEPTS; THE CASE OF İLÂF

Qoran has either eternalized or restructured some traditions of its environment and re-pealed some others. This condition is also valid for the concepts used by Koran. One of the concepts involved by Koran and presented as a message to ages is "Îlâf" that is mentioned in the Surah of Kuraish. Even though "Îlâf" is an agreement determining the commercial relations of the pre-İslâmic age of ignorance; the interpretations mainly give the literal meaning, which causes the obstruction of comprehending the meaning and the weakening and even evaporation of the meaning. Thus, this article presents the necessity of giving the meaning of "îlâf" based on the "agreement" rather than the literal aspect.

PDF

___

Ahmed b. Hanbel, Müsned, Beyrut, th. Albayrak, Hâlis, Kur'ân 'ın Bütünlüğü Üzerine, Şule Yayınları, İstanbul 1992.
Algül, Hüseyin, "Hilfü'l-Mutayyebîn ", DİA, Istanbul 1998, XVIII, 32-33.
Alusi Ebu'l--Fadl Şihâbuddin; Ruhu'l--Meânifi Tefsiri 'l--Kür'âni'l-Azîm ve's-Sebi'l-Mesâni, Dâru'l--Fikr, Beyrut 1985.
Atay, Hüseyin--Kutluay, Yaşar, Kur'ân--ı Kerîm ve Türkçe Anlamı (Meal) Ankara, 1983.
Ateş, Süleyman, Kur'ân--ı Kerîm Meâli, Yeni Ufuklar Neşriyat, Ankara, 1996.
Bagâvî, Ebu Muhammed el--Hüseyin, Meâlimu't-Tenzil, (Tefsiru'l--Hâzin Kenarında Mı- sır, 1955.
Buhârî, Ebu Abdillah Muhammed b. İbrahim; Sahihu'l--Buhâri, Mısır, 1212.
Bulaç, Ali, Kur 'ân--ı Kerîm ve Türkçe Anlamı, Bakış Yayınları, İstanbul, th. Cebeci, Lütfullah, Kur'an Göre Takva, İstanbul 1991.
Cevad, Ali, Mufassal Tarihi 'l-Arap Kable 'l-İslâm, th. 1993.
Çağatay, Neşet, İslâm Dönemine Dek Arap Tarihi, Ankara 1989.
Çakır, Mehmet, Kur'ân--ı Kerîm ve Türkçesi, İzmir, 2010.
Çantay, Hasan Basri, Kur'ân--ı Hakîm ve Meâl-i Kerîm, İstanbul, th. Derveze, Muhammad İzzet, et--Tefsiru 'l--Hadis, Mısır, 1964.
Döndüren, Hamdi, İnsanlığa Son Çağrı, İstanbul 2003.
Duman Zeki, Beyânu 'l-Hak Kur 'ân-ı Kerîm 'in Nüzul Sırasına Göre Tefsiri, Fecr Yayınları, Ankara 2008.
Durmuş, Zülfikar, "Kur 'ân-ı Kerim 'in Türkçe Meallerine Genel Bir Bakış Tefsire Aka-- demik Yaklaşımlar, edit. Koç, Mehmet Akif--Albayrak, Ismail, Otto Yayınları, Ankara, 2013, s. 21--61.
Ebu Ubeyde, Ma'mer b. el--Müsenna et--Teymi, Mecâzu'l-Kur'ân, thk. Fuat Sezgin, Mısır, 1970.
Ebu's--Suud, Muhammed b. Muhammed el--İmâdi; İrşadü'l-Akli's-Selim ilâ Mezâya'lKur'âni'l-Kerîm, Beyrut, th.
Eliaçık, R. İhsan, Yaşayan Kur'an Türkçe Meal, İnşa Yayınları, İstanbul, th.
Elmalı'lı, Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kur'ân Dili, Eser Neşriyat, İstanbul 1986.
Eryarsoy, M, Beşir--Ağırakça, Ahmet, Kur'ân--ı Kerim ve Türkçe Meâli, Buruç Yayınları, İstanbul, 1999.
Esed Muhammed, Kur'an Mesajı --Meal--Tefsir-, trc. Cahit Koytak, Ahmet Ertürk, lstanbul, 1999.
Fayda, Mustafa, "Cahiliyye", DİA, İstanbul 1993, Vll, 17.
Ferra, Ebu Zekeriyya Yahyâ b. Ziyâd b. Abdillah, Mâni 'l-Kur'ân, Beyrut 2002.
Gezgin, Ali Galip, efsirde Semantik Metod ve Kur 'an 'da Kavm Kelimesinin Semantik Analizi, Süleyman Demirel Universitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Isparta, 1999.
Gökkır, Necmettin, Kur'ân Dilinin Sosyo--Kültürel Bağlamı, lfav Yayınları, İstanbul, 2014,
Hamidullah, Muhammed, İslâm Peygamberi, trc. Sâlih Tuğ, İrfan Yayınevi, İstanbul l980.
----------------------- "İlâf" DİA, İstanbul 2000, XXII, 63.
----------------------- "Hilfu' 'l--Fudül", DİA, İstanbul 1998, XVIII, 31--32.
--------------: ------- "el-İlâf veya İslâm 'dan Önce Mekke 'nin İktisadi Diplomatik Münasebetleri trc. Ismail Cerrahoğlu, Ankara Universitesi Ilahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: IX, Yıl: 1961, Ankara 1962, s.213--222.
---------------------- AzizKur'ân--Çeviri ve Açıklama-- çev. Hatip, Abdulaziz--Kanık, Mah-- mut, Beyan Yayınları, Istanbul, 2000.
Hazin, Ali b. Muhammed, Lübabü 't-Te 'vil fi Meâni 't- Tenzil, Mısır, 1955.
Işık, Emin, "Kureyş Süresi. Üzerine Bir Tefsir Denemesi", Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 3, Istanbul 1985,s. 8--14.
Izutsu, Toshihiko; Kur'ân'da Allah ve İnsan, trc. Süleyman Ateş, Ankara th. ..................... Kur'ân'da Dini ve Ahlâki Kavramlar, trc. Selahattin Ayaz, Pınar Yayınları İstanbul 1991.
İbn Habib,Ebu Cafer Muhammed, Kitabu 'l--Muhabber, Beyrut, th.
--------------------- el-Munemmakfi Ahbari Kureyş, Beyrut, 1985.
İbn Haldun, Abdurrahman b. Muhammed, Mukaddime, Beyrut, th.
İbn Hişam, Ebu Abdi'l--Melik; es-Siretu'n--Nebeviyye, Beyrut, 1990.
İbn Ishak, Muhammed b. Yesâr; Siretu İbn İshâk, thk. Muhammed Hamidullah, Konya, 198
İbn Sa'd, Ebu Abdillah Muhammed, et--Tabakatu'l--Kubra, Beyrut, 1985
İbn Manzur, Ebu'l--Fadl Cemaluddin Muhammed b. Mükerrem, Lisânu'l-Arab, thk. He-- yet, Kahire, th.
İkbal, Muhammed, İslâm 'da Dini Düşüncenin Yeniden Doğuşu, trc. N. Ahmet Asrar, Istanbul th.
İsfahânî, Râgıb Ebu'l--Hüseyin b. Muhammed, el-Müfredâtfi Garibi'l-Kur'ân, Istanbul 986.
İslâmoğlu, Mustafa, Hayat Kitabı Kur'ân Gerekçeli Meâl-Tefsir, Düşün yayıncılık, Istanbul 2008.
Kazıcı, Ziya--Taylan, Necip, Kur 'ân--ı Kerîm Meâli, Çağrı Yayınları, İstanbul, 2005.
Kelbî, Hişâm b. Muhammed b. es--Saib, Putlar Kitabı, trc. Beyza (Düşüngen) Bilgin, Pı- nar Yayınları, Istanbul 2003.
Kılıç, Ünal, Dini İçerikli Ekonomik Bir Kavram: Hums ", Cumhuriyet Üniversitesi, Ilahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: VIII/I, Yıl: 2004, Sivas, s. 75--91.
Kur'ân Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir, haz. Heyet, Diyanet Işleri Başkanlığı, Ankara, 2003.
Kur'ân-ı Kerîm Meâli, haz. Altuntaş, Halil--Şahin Muzaffer, Diyanet İşleri Başkanlığı, Ankara, 2005.
Kur'ân--ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli, haz. Heyet, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 1993.
Kurtubi, Ebu Abdillah Muhammed b. Ahmed el--Ensâri, el-Câmı" li Ahkami'l-Kur'ân, Da-- ru'l--Fikr, Beyrut, 1985.
Lammens, H. "Mekke", I.A. VII, 630.
Mes'udi, Ali b. Hüseyin, Mürücu-z --Zeheb ve Medainü 'l-Cevherji 't--Tarı'h, Paris, 1977.
Mukâtil b. Süleymân b. Beşîr el--Ezdî, Tefsîru Mukâtil b. Süleymân, thk. Ahmed Ferid, Beyrut, 2002.
Müftüoğlu, Ömer, Bugünün Müslümanının Kur'an 'la İletişimi, Ankara 2012.
Nehhas, Ebu Ca'fer Ahmed b. Muhammed, 'rabu 'l--Kur'an, Beyrut, 2013.
Nesefi, Ebu'l--Berekat Abdullah b. Ahmed b. Mahmud, Medâriku 't-- enzil ve Hakâiku'tTe 'vil, Kahraman Yayınları, İstanbul 1984.
Özler, Mevlüt, "Ehlü 's-Sünne ve 'l-Cemâ 'a, Oluşum Süreci, arihsel-Teolojik Bağlamı ve Kimliği Sorunu ", Tarihte ve Günümüzde Ehl--i Sünnet, Ensar Neşriyat, Istanbul 2006, s. 23-35.
Öztürk, Y. Nuri, Kur 'ân--ı Kerîm ve Türkçe Meâli, İstanbul, 1998.
Pak, Zekeriya, "30. Cüz'ün Çevirisi ve Çeviri Üzerine Bazı Notlar", Kahramanmaraş Sütçü Imam Universitesi, Ilahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı:7, yıl: 2006, s. 29--68.
Piriş, Şaban, Kur 'ân-ı Kerîm Türkçe Anlamı, Okyanus Yayıncılık, Kayseri, th.
Râzi, Fahruddin Muhammed b. Ömer; et--Tefsiru'l-Kebir (Mefatihu 'l-Gayb Beyrut, 1982.
Sağlam, Bahaeddin, Kur 'ân--ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli, Tebliğ Yayınları, İstanbul, th.
Sarıçam, İbrahim, "Hâşim b. Abdumenaf", DİA, İstanbul 1997, XVI, 405.
Söylemez, Mahfuz, "Kur 'an 'ın Anlaşılmasına Tarihin Etkisi: Kureyş ve Fil Süreleri ile Necm Süresi l9--23 Ayetleri Orneği Kur'an ve Islâmi İlimlerin Anlaşılmasında Tarihin Onemi, ed. M. Mahfuz Söylemez, Ankara 2013, 69--81.
Suyutî, Celaluddin Abdurrahman b.Ebi Bekr, el--İtkan Fi Ulumi'l-Kur'ân, Beyrut, 1973.
Şâtibi, Ebu İshâk İbrahim b. Musa; el--Muvafakât, thk. M. Abdullah Draz, Beyrut, 1991.
Şimşek, M. Sait, Hayat Kaynağı Kur'ân Tefsiri, Beyan Yayınları, İstanbul. 2012.
Taberî, Ebü Cafer Muhammed b. Cerîr, arihu 't-- Taberi, Mısır, th.
........................................ Çâmiu 'l--Beyân an Te 'vil-i Ayil-Kur'ân, Beyrut, 1988.
Tarhan, Nevzat, "Zaman Kullanımı Açısından Kadın-Erkek Farkı ", Zafer Dergisi, Mart, 2012, Yıl: 36, Sayı 423, s. 35.
Tehânevi, Muhammed Ali el-- Farukî, Keşşâfu İstilahati'l-Fünun, Beyrut, 1996.
Toptaş, Mahmut, Kur'ân-ı Kerîm ve Türkçe Meâli, Cantaş Yayınları, Istanbul 2004.
Türk, Mahmut, Kureyş Süresi Işığında Mekke Dönemi İktisadi Hayatı, Marmara Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ist. 2006.
Öztürk, Mustafa, Kur 'ân--ı Kerîm Meâli (Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri) Düşün Yayıncılık, Istanbul, 201 1.
Udeh, Halil, et--Tatavvuru 'l-Delâli Beyne Lüğati 'ş-Şi 'ri 'l-- Cahilî ve Lüğati 'l-Kur 'âni 'lKerîm, Ürdün, 1985.
Ünal, Ali, Kur'ân--ı Kerîm ve Açıklamalı Meali, Define Yayınları, Istanbul 2008.
Ünver, Mustafa, Tefsir Usulünde Mekki-Medeni İlmi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Samsun, 1998.
Yaşaroğlu, Kamil, "Kureyş Süresi DİA, Ankara 2002, XXVI, 444--445,
Yılmaz, Hasan, "Kur'an-ı Anlamada qdak Kavramların Bilinmesinin Önemi Üzerine Analitik Bir Değerlendirme Atatürk Universitesi Ilahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 22, Yıl: 2004.
Yıldırım, Suat, Kur'ân--ı Hakim ve Açıklamalı Meali, İstanbul, 1998.
Yılmaz, M. Nuri, Kur'ân--ı Kerîm ve Meâli, Ankara, 1998.
Zemahşerî, Ebu'l--Kâsım Carullah Mahmud b. Ömer, el--Keşşâfan Hakâiki't-Te'vil ve 'Uyüni'l-Akâvilfı Vucühi't--Te'vil, Daru'l--Ma'rife, Beyrut, th.
Zettersteen, K. V. "Kureyş" İA, Eskişehir, 1997, VI, 1016.
Zevzenî, Ebu Abdillah el--Hüseyn b. Ahmed, Şerha'l-Muallakati 's--Seb 'a, Beyrut, th.